Την περασμένη Κυριακή τελείωσε μια περίοδος και τη Δευτέρα ξεκίνησε μια καινούργια. Δύσκολη, που θα κρατήσει αρκετά χρόνια και το αποτέλεσμα δεν είναι καθόλου γνωστό. Αυτή τη στιγμή δεν ξέρουμε αν αποφύγαμε την πτώχευση ή αν απλώς την αναβάλαμε για λίγο. Στα γραφεία στοιχημάτων των διεθνών χρηματιστηριακών αγορών, το δεύτερο ενδεχόμενο έχει μεγαλύτερη απόδοση, είναι πιο πιθανό. Όμως, μετά από 6 μήνες, τώρα το παιχνίδι επανέρχεται στα χέρια μας, οι δικές μας αντιδράσεις θα κρίνουν το αποτέλεσμα, οι δικές μας προσπάθειες θα διαψεύσουν τα spread.
Χάσαμε 6 πολύτιμους μήνες να συζητάμε για επιτόκια δανεισμού, για κακούς κερδοσκόπους και ανάλγητους Γερμανούς. Για τις ευθύνες των άλλων, για να μην αντιμετωπίσουμε τις δικές μας. Την ώρα που ο υπουργός Οικονομικών διαπραγματευόταν τις συνθήκες δανεισμού, την ώρα που ο πρωθυπουργός προσπαθούσε να διεθνοποιήσει το πρόβλημα και να το κάνει πρόβλημα της Ευρώπης, η υπόλοιπη κυβέρνηση, ο πολιτικός κόσμος, τα κόμματα, αλλά και η ίδια η κοινωνία, έπρεπε να έχουν ήδη αρχίσει την προσπάθεια ανάκαμψης, την ανοικοδόμηση μια καινούργιας χώρας. Δεν το κάναμε, ίσως δεν μπορούσαμε να το κάνουμε.
Ο πολιτικός αμοραλισμός και η ανικανότητα αντανακλούν μια κοινωνία πολιτικά αγράμματη, εντελώς ανυποψίαστη για τα προβλήματά της. Η χώρα είχε ουσιαστικά πτωχεύσει και κανείς δεν το είχε καταλάβει. Αυτοί συνέχιζαν στα τηλεοπτικά παράθυρα να εξαργυρώνουν κέρδη και ζημιές, πολιτικά κόστη και παραστάσεις νίκης στις δημοσκοπήσεις. Και εμείς εκτονώναμε την απελπισία μας σε μια διαρκή άρνηση να αντιμετωπίσουμε την πραγματικότητα. Κανείς δεν συνειδητοποιούσε ότι μια Ελλάδα πτωχευμένη θα είναι μια χώρα περιθωριακή, γερασμένη, τριτοκοσμική, για δεκαετίες έξω από την οδό της ανάπτυξης και την ευρωπαϊκή ζώνη. Αντί να αντιστεκόμαστε στην αναγκαστική λόγω χρεοκοπίας αφαίρεση εισοδημάτων, θα έπρεπε ήδη να δουλεύουμε για να δημιουργήσουμε νέα εισοδήματα που θα αναπληρώσουν τις απώλειες. Χάνουμε πολύτιμο χρόνο.
Τα 110 δις της Κοινότητας και του ΔΝΤ καθυστερούν την προοπτική της πτώχευσης και μας δίνουν μια ακόμη ευκαιρία. Τα μέτρα του ΔΝΤ είναι απογοητευτικά. Δεν χρειαζόμασταν τη διεθνή τεχνογνωσία για να πάρουμε εισπρακτικά μέτρα. Όμως κάπως έτσι θα γινόταν. Μια 20ετία τώρα, λέμε ότι χρειαζόμαστε επειγόντως μεταρρυθμίσεις, ότι το σύστημα κάθε μέρα ρετάρει και περισσότερο. Μας το λέει όλος ο πλανήτης. Τώρα που το τέρας έγινε τόσο βαρύ, αχόρταγο και σάπιο που καταρρέει, είναι τόσο δαιδαλώδες, πολύπλοκο και μεταμφιεσμένο, ώστε οι εξωτερικοί δανειστές να μην μπορούν, και να μην ενδιαφέρονται άλλωστε, παρά μόνο για τη διάσωση των χρημάτων τους. Επιβάλλουν μόνο περικοπές, που είναι άγαρμπες, οριζόντιες μειώσεις δαπανών, αυξήσεις φόρων. Σαμποτάραμε τις μεταρρυθμίσεις όταν έπρεπε, πληρώνουμε το λογαριασμό τώρα. Το εξοργιστικό είναι ότι εναντίον των νέων μέτρων φωνάζουν περισσότερο αυτοί που ήταν πάντα αντίθετοι στις μεταρρυθμίσεις που θα απέτρεπαν τη χρεοκοπία.
Έξω από μας, κανείς δεν ξέρει και δεν μπορεί να πει ότι ο Μάκης δουλεύει ευσυνείδητα ενώ ο Σάκης είναι παράδειγμα μιας τυπικής, κομματικής, προκλητικής αργομισθίας. Ότι ο Τάκης είναι ένας συνταξιούχος που δούλεψε σκληρά 30 χρόνια για μια πενιχρή σύνταξη, ενώ ο Λάκης παίρνει τη σύνταξη πρόωρα, είναι κατά φαντασίαν ανάπηρος, στα βαρέα και ανθυγιεινά επαγγέλματα του προπροηγούμενου αιώνα, άτυχη ανύμφευτος κορασίς, αγωνιστής της εθνικής αντίστασης που πολέμησε τους Γερμανούς σε ηλικία 9 ετών. Δεν ξέρει ποιες επιδοτήσεις δίνουν θέσεις εργασίας και ποιες έγιναν πολυτελή εξοχικά στα κοσμικά νησιά. Ποιες δημοτικές επιχειρήσεις είναι κοινωφελείς και ποιες είναι «πολιτιστικές», διασπάθισης χρήματος για φεστιβάλ πατάτας, μετακλήσεις αστεριών της νύχτας και ραδιοτηλεοπτικές προπαγάνδες των κομματικών σχημάτων. Οι πιστωτές αυτό κάνουν, τραβάνε μια μείωση εισοδημάτων, πάγωμα μισθών, αύξηση φόρων και μαζεύουν χρήματα. Εμείς πρέπει να κάνουμε το δύσκολο.
Το παιχνίδι τώρα αρχίζει πραγματικά. Γιατί αν οι μεταρρυθμίσεις δεν προχωρήσουν, η πτώχευση απλώς αναβάλλεται. Το ατύχημα είναι πως το γραφειοκρατικό, κρατικό, κομματικό, μιντιακό, διαπλεκόμενο κατεστημένο έχει αποδείξει ότι ξέρει πολύ καλά να μεταθέτει το κόστος του λογαριασμού στους πολλούς, διατηρώντας τα προνόμιά του ανέγγιχτα. Αν έχετε προσέξει, ενώ τα εισπρακτικά μέτρα εφαρμόζονται το ένα μετά το άλλο με καταιγιστικό ρυθμό, οι πραγματικές μεταρρυθμίσεις «εξαγγέλλονται», θα γίνουν κάποτε, στο μέλλον. Θα γίνει αξιοποίηση της δημόσιας περιουσίας που τώρα λυμαίνονται τα Βατοπέδια, θα καταργηθούν δημόσιοι οργανισμοί-εστίες διασπάθισης χρήματος, θα γίνει ενιαίο μισθολόγιο δημοσίων υπαλλήλων, θα γίνει ηλεκτρονικό σύστημα προμηθειών στα νοσοκομεία, θα δουλέψουν οι εφορίες, τα τελωνεία, θα αντιμετωπιστεί το λαθρεμπόριο καυσίμων, θα γίνουν συγχωνεύσεις φορέων, θα ανοίξουν τα κλειστά επαγγέλματα και οι αγορές, θα εφαρμοστεί η αξιολόγηση των εργαζομένων, θα απλοποιηθούν οι νόμοι, οι 10δες χιλιάδες σελίδες πολεοδομικών διατάξεων, φορολογικών ρυθμίσεων, που επιτρέπουν την κατά περίπτωση ερμηνεία, δηλαδή τη διαφθορά. Όσο για τη φοροδιαφυγή και την εισφοροδιαφυγή, νέες «ευεργετικές» διατάξεις αποπληρωμής σε 36 δόσεις εξασφαλίζουν ότι, όπως πάντα, το «κακό» επιχειρηματικό κεφάλαιο θα εξοντώνει το παραγωγικό, το ανταγωνιστικό.
Η περίοδος άρνησης της πραγματικότητας τελείωσε. Τώρα θα φανεί αν η κοινωνία μας έχει δυνάμεις να αντιδράσει και να ξαναρχίσει από την αρχή. Θα το καταφέρει μόνο ενωμένη, όχι ο καθένας μόνος του. Μόνο υποψιασμένη, μόνο αν πάψει να είναι εύκολο θύμα στο λαϊκισμό και τη δημαγωγία.
Οι κυβερνήσεις είχαν κάθε λόγο να μετατρέψουν τους αγρότες σε δημόσιους υπάλληλους και οι αγρότες στην πλειονότητά τους δέχθηκαν πρόθυμα αυτόν τον ρόλο
14°
