Οι προφήτες δεν ευημερούν τελευταία. Με την κοινή λογική ωστόσο μπορούμε να δούμε τα εναλλακτικά σενάρια για τις επόμενες κινήσεις της κυβέρνησης. Κι είναι σαφές ότι οι πιθανότητες να οδηγηθούμε σε αδιέξοδο είναι πια πολύ μεγάλες. Έχουμε και λέμε:
- Η κυβέρνηση αυτή όλα δείχνουν ότι δεν αντέχει να ψηφίσει μέτρα 4,5 δισεκατομμυρίων. Έχει εκτεθεί προσωπικά ο ίδιος ο κ. Τσίπρας και στον ΣΥΡΙΖΑ εκτιμούν ότι δεν αντέχουν το πολιτικό κόστος.
- Το Δ.Ν.Τ δεν μπορεί να υποχωρήσει από το αίτημά του είτε για ελάφρυνση του χρέους είτε για μέτρα 4,5 δισεκατομμυρίων.
- Ο Σόιμπλε, τουλάχιστον ως τις εκλογές, δεν μπορεί να συζητήσει ελάφρυνση του χρέους αλλά και δεν μπορεί να δεχτεί αποχώρηση του ΔΝΤ από το πρόγραμμα.
Συμπέρασμα: Όσο η κυβέρνηση δεν ψηφίζει τα μέτρα δεν πρόκειται να κλείσει η δεύτερη αξιολόγηση.
Ερώτημα: Μπορούμε να αντέξουμε ως τις γερμανικές εκλογές τον Σεπτέμβριο του 2017 χωρίς να έχει κλείσει η αξιολόγηση ώστε μετά να τη συνδυάσουμε με συζήτηση ελάφρυνσης του χρέους; Προφανώς όχι.
Πρώτον, γιατί τον Ιούλιο έχουμε να πληρώσουμε μια δόση 3,6 δισεκατομμύρια στο ευρωσύστημα.
Δεύτερον, γιατί ακόμα και αν με κάποιο μαγικό τρόπο βρούμε τα λεφτά, η οικονομία, σε συνθήκες παρατεταμένης ανασφάλειας, θα έχει πάρει την κάτω βόλτα, θα είμαστε εκτός ποσοτικής χαλάρωσης και δεν θα έχουμε βγει στις αγορές. Με άλλα λόγια θα είναι σαφές ότι χωρίς τέταρτο Μνημόνιο χρεοκοπούμε, κάτι που πολιτικά επίσης δεν αντέχει η κυβέρνηση.
Τρίτον, επειδή το ΔΝΤ δεν πρόκειται να μας περιμένει ως τότε.
Με άλλα λόγια η κυβέρνηση ούτε μπορεί να κλείσει την αξιολόγηση αλλά ούτε μπορεί και να παρατείνει για πολύ την εκκρεμότητα. Τι θα κάνει;
Εκδοχή πρώτη: Παρ όλα αυτά, υπογράφει τα μέτρα, κρατιέται στην εξουσία ως το 2018 και ελπίζει σε μια σημαντική ελάφρυνση ώστε να πάει σε εκλογές με όπλο την επιτυχία αυτή. Με όλες τις ακροβατικές ικανότητες του κ. Τσίπρα μια τέτοια κωλοτούμπα είναι βέβαιο ότι θα την πληρώσει ακριβά. Και δεν έχει λογική. Τη μία ημέρα να ανακοινώνει έκτακτο βοήθημα στους συνταξιούχους και την επόμενη να κόβει τις συντάξεις. Ποιος δεν θα τον κατηγορήσει για κοροϊδία; Σε αυτή την εκδοχή να προσθέσουμε και το πολιτικό κόστος του προσφυγικού, που όλα δείχνουν ότι μπορεί να χειροτερέψει δραματικά αν καταρρεύσει η συμφωνία Ευρώπης-Τουρκίας. Το πιο λογικό, λοιπόν, για τον κ. Τσίπρα είναι να επιχειρήσει ηρωική έξοδο ελπίζοντας σε μελλοντική επιστροφή. Είναι νέος και αν πέσει αντιστεκόμενος και διατηρώντας ένα ικανό ποσοστό δεν θα έχει σοβαρή εσωκομματική αμφισβήτηση. Αντιθέτως, στο τέλος της τετραετίας κινδυνεύει να φύγει εξευτελισμένος και χωρίς πολιτικό μέλλον.
Εκδοχή δεύτερη, λοιπόν, στρίβειν διά των εκλογών αφού πρώτα έχει σκηνοθετήσει μια κρίση, λέγοντας ότι φτάνει, ως εδώ, οι άθλιοι Ευρωπαίοι ζητούν μέτρα που εμείς δεν τα δεχόμαστε. Αφήνει κατά πάσα πιθανότητα την καυτή πατάτα στον Μητσοτάκη ο οποίος βρίσκεται αντιμέτωπος με μια καταιγίδα μέτρων που θα υπονομεύσουν από την πρώτη στιγμή την αξιοπιστία του και θα εξανεμίσουν το πολιτικό του κεφάλαιο. Προϋπόθεση για την εκδοχή αυτή είναι βέβαια να μπορεί να σχηματιστεί κυβέρνηση μετά τις εκλογές. Είτε δηλαδή να έχει αυτοδυναμία η ΝΔ είτε να υπάρξει μια συμπαγής φιλοευρωπαϊκή πλειοψηφία που θα μπορει να πάρει τις δύσκολες αποφάσεις και να βγάλει τη χώρα από το αδιέξοδο.
Εκδοχή τρίτη, δεν υπάρχει πλειοψηφία στην επόμενη Βουλή, πηγαίνουμε σε δεύτερες εκλογές με απλή αναλογική και μπαίνουμε σε περίοδο παρατεταμένης αβεβαιότητας. Σε αυτή την περίπτωση όλα τα ενδεχόμενα είναι ανοιχτά. Είτε δηλαδή να δούμε ένα ρεύμα προς τη ΝΔ που θα πριμοδοτείται από το αίσθημα ανασφάλειας, είτε να υπάρξει μια ασταθής αντιμνημονιακή πλειοψηφία με τον κίνδυνο να μας οδηγήσει στο Γκρέξιτ ακόμη και από ατύχημα.
Και στις τρεις εκδοχές ο πραγματικός κίνδυνος είναι η ανασυγκρότηση της πλειοψηφίας του 60% του «όχι» εξαιτίας της παράτασης της λιτότητας. Από ένα σημείο και πέρα πολλοί θα θεωρήσουν ότι είναι προτιμότερο ένα συμφωνημένο διαζύγιο με την Ευρωζώνη παρά ένας τόσο επώδυνος γάμος. Και αν μεν τα μέτρα τα περάσει ο ΣΥΡΙΖΑ, ο κίνδυνος είναι διαχειρίσιμος. Στο τέλος της τετραετίας η επόμενη κυβέρνηση θα είναι από την φιλοευρωπαϊκή αντιπολίτευση. Στη δεύτερη εκδοχή, όμως, αν οι φιλοευρωπαϊκές δυνάμεις σηκώσουν το βάρος των μέτρων, κανείς δεν μπορεί να αποκλείσει το ενδεχόμενο να έχουν την τύχη της κυβέρνησης Σαμαρά. Το να μπορέσουν να διαπραγματευτούν μικρότερη λιτότητα για ουσιαστικές μεταρρυθμίσεις θα είναι μια τεράστια πρόκληση. Όσο για την τρίτη εκδοχή, καλύτερα να μην την σκεφτόμαστε.
11°
