Τελευταία ακούμε ολοένα συχνότερα για τη Διαμεσολάβηση ως «εναλλακτικό τρόπο επίλυσης των ιδιωτικών διαφορών», το νεοπαγή θεσμό με την ανθωποκεντρική προσέγγιση που εισήχθη στο δικαιοπολιτικό μας σύστημα πριν έξι χρόνια, έχει όμως μακρά ιστορία και απαντάται σε διάφορους πολιτισμούς ήδη από την αρχαιότητα.
Κομβικό ρόλο στη φιλική αυτή διαδικασία διευθέτησης των διαφορών διαδραματίζει ο Διαμεσολαβητής. Κάθε φορά που άκουγα τη λέξη «Διαμεσολαβητής» στο παρελθόν, συνειρμικά ερχόταν στο μυαλό μου ο Ναστραντίν Χότζας, ο συμπαθής ανατολίτης σούφι. Ο Ναστραντίν, λοιπόν, δικάζει ως καδής μια υπόθεση απάτης. Ακούει προσεκτικά το μηνυτή και του αναγνωρίζει ότι έχει δίκιο. Στη συνέχεια ακούει την απολογία του κατηγορουμένου και δέχεται ότι πράγματι κι ο κατηγορούμενος έχει δίκιο. Το ακροατήριο της αίθουσας μοιραία διαμαρτύρεται για τη στάση αυτή και απευθυνόμενος ο Ναστραντίν προς αυτό απαντά «Έχετε όλοι δίκιο».
Γιατί όμως τα δύο αντιμαχόμενα σε μια διαφορά μέρη να απευθυνθούν στο Διαμεσολαβητή και ποιος είναι τελικά ο ρόλος του στη διαδικασία επίλυσης της διαφοράς τους;
Η απάντηση στο ερώτημα βρίσκεται στην ίδια τη φύση του θεσμού. Η Διαμεσολάβηση είναι ένας ευέλικτος, γρήγορος και οικονομικός τρόπος επίλυσης διαφορών. Τα χαρακτηριστικά αυτά τη διαφοροποιούν από τη χρονοβόρα, συχνά ψυχοφθόρα και δαπανηρή δικαστική προσφυγή. Έχοντας τα μέρη εκούσια αποφασίσει να προσφύγουν στη Διαμεσολάβηση με σκοπό να εξεύρουν τα ίδια τη λύση στη μεταξύ τους διαφορά, δρουν ελεύθερα μέσα στο πλαίσιο της ιδιωτικής τους αυτονομίας. Λειτουργούν συνεπώς με αμοιβαία υπεύθυνο τρόπο για την αντιμετώπιση της διαφοράς και την εξέλιξη της μεταξύ τους σχέσης.
O Διαμεσολαβητής είναι το τρίτο μέρος της διαδικασίας αυτής. Το μέρος το οποίο εγγυάται πρωτίστως τον εμπιστευτικό χαρακτήρα της Διαμεσολάβησης, διατηρώντας την ουδετερότητά του σε όλη τη διάρκεια της διαδικασίας. Είναι αυτός που διασφαλίζει το κατάλληλο πλαίσιο αναζήτησης από τα εμπλεκόμενα μέρη των πραγματικών συμφερόντων τους στη βάση win win, οδηγώντας τα ίδια τα μέρη που αντιδικούν στην επιθυμητή μεταξύ τους συμφωνία.
Στη χώρα μας ο δικηγόρος Διαμεσολαβητής είναι ειδικά καταρτισμένος και διαθέτει τα τυπικά και ουσιαστικά προσόντα που απαιτεί ο νόμος. Έχει λάβει εκπαίδευση βάσει συγκεκριμένων προδιαγραφών και προγραμμάτων, μετά την επιτυχή ολοκλήρωση της οποίας και κατόπιν εξετάσεων αποκτά το σχετικό τίτλο διαπίστευσης. Είναι εγγεγραμμένος στον οικείο, δημοσιευμένο κατάλογο Διαμεσολαβητών του Υπουργείου Δικαιοσύνης. Ο Διαμεσολαβητής οφείλει επιπλέον να διαθέτει χαρακτηριστικά και δεξιότητες που θα του επιτρέψουν να ανταποκριθεί αποτελεσματικά στον ειρηνοποιό ρόλο του. Έτσι, είναι αμερόληπτος, ψύχραιμος, αξιόπιστος, αισιόδοξος, διαθέτει υπομονή και ενσυναίσθηση, ώστε να τιμήσει την εμπιστοσύνη που επέδειξαν τα μέρη τόσο στο θεσμό όσο και στον ίδιο.
Συμπερασματικά ο Διαμεσολαβητής είναι ένας γεφυροποιός. Αυτός που διευκολύνει την ουσιαστική επικοινωνία και προσέγγιση των μερών, μέσω της φιλοσοφίας φιλικής επίλυσης των διαφορών με την εφαρμογή ειδικών τεχνικών αποκλιμάκωσης των συγκρούσεων και διαπραγμάτευσης, λειτουργώντας ως η ήρεμη και εξισορροπητική δύναμη ανάμεσά τους.
Η επιλογή λοιπόν του κατάλληλου Διαμεσολαβητή είναι μια θεσμικά κατοχυρωμένη δυνατότητα εξωδικαστικής επίλυσης της διαφοράς που διαθέτουν οι πολίτες και μόνο προς το πραγματικό συμφέρον τους δύναται να λειτουργήσει.
Αν η σύγκρουση φθείρει, η ψύχραιμη και ειρηνική αντιμετώπισή της δημιουργεί και εξελίσσει.
