Η έννοια του στρατηγικού σχεδιασμού

Στη σύγχρονη επιστήμη ο όρος στρατηγική προέρχεται από τις ελληνικές λέξεις στρατός και ηγέτης, όμως δεν είναι απαραίτητο να έχεις πάει στρατό για να το ξέρεις, προκήπτει και από την εμπειρία των κοινωνικών αγώνων και των ανδρών και των γυναικών και των trans και των παιδιών και όχι μόνον των ειδήμων και αναφέρεται στη σχεδιαστική ικανότητα του ηγέτη να σχεδιάζει τις απαραίτητες ενέργειες για την τελική επίτευξη του στόχου και επίσης αφορά στο γενικό σχεδιασμό για την αντιμετώπιση ενός θέματος ή την επίλυση κάποιου προβλήματος. Ως στρατηγικός σχεδιασμός κατά τον Koller καλείται η διαδικασία ανάπτυξης και επίτευξης μεταξύ των σκοπών και των στόχων από τη μια και των αντικειμενικών όρων που παρουσιάζονται από την άλλη. Αναλλογικά, λοιπόν, η στρατηγική δίνει την κατεύθυνση σε έναν πολιτικό οργανισμό να συντονίσει τις δραστηριότητες και τις υπηρεσίες του, να εκπληρώσει την αποστολή του (σκοπός λειτουργίας του) και να καλύψει τις ανάγκες του κοινού του, ιδιαιτέρως των πιο αδύναμων, καθώς και αυτών που έχουν ανθυγιεινά και βαραία. Η επίτευξη των παραπάνω προϋποθέτει την αποτελεσματική αξιοποίηση όλων των ανθρωπίνων πόρων που διαθέτει ταυτόχρονα με το διαρκή έλεγχο της σωστής πορείας στα πλαίσια της στρατηγικής που έχει επιλέξει, αφού βέβαια πρώτα επιλεγεί η στρατηγική αυτή, και όχι βέβαια να επιβάλλεται ο ΕΝΦΙΑ επί δικαίων και αδίκων.

Η έννοια της στρατηγικής έχει το θεωρητικό της υπόβαθρο στις διάφορες σχολές στρατηγικής σκέψης, από την κλασική σχολή, με κύριο χαρακτηριστικό τον μακροπρόθεσμο σχεδιασμό προκειμένου ένας οργανισμός να επιτεύξει τους στόχους του, μέχρι την εξελικτική που απορρίπτει τον εκ των προτέρων σχεδιασμό της μελλοντικής πορείας ενός οργανισμού, θεωρώντας ότι καθώς ο οργανισμός δραστηριοποιείται σε ένα περιβάλλον διαρκώς εναλλασσόμενο, μια μακροπρόθεσμη διαδικασία στρατηγικού σχεδιασμού είναι άσκοπη και αναποτελεσματική γιατί ο οργανισμός χρειάζεται ευελιξία στις μεταβαλλόμενες εξωτερικές συνθήκες και προκύπτουσες καταστάσεις –όπως είναι για παράδειγμα η ύπαρξη δανειστών– γιατί είναι αυτές και όχι οι επιλογές των διαχειριστών και της Διοίκησης, που καθορίζουν και επιβάλλουν τις ενέργειες που πρέπει να γίνουν για μια επιτυχή εκπλήρωση των στόχων του. Με την έννοια αυτή ο στρατηγικός σχεδιασμός είναι καλύτερο να γίνεται εκ των υστέρων.

Προς την ίδια κατεύθυνση κινείται και η θεωρία της στρατηγικής σκέψης, όπου σύμφωνα με τον Dixon ο μεσο-μακροπρόθεσμος σχεδιασμός παρουσιάζεται ως διαδικασία που δεν μπορεί να συνδεθεί με τις επιρροές που δέχεται ένας οργανισμός αλλά όπου η στρατηγική προκύπτει μάλλον, παρά σχεδιάζεται εκ των προτέρων από την ιεραρχία ή τη Διοίκηση, όπως υποστηρίζει η κλασική σχολή, και εν πάση περιπτώσει πρέπει να λαμβάνει υπόψη και αυτούς οι οποίοι θα πρέπει να συμμετέχουν στη διαδικασία σχεδίασης και διαμόρφωσης της στρατηγικής του και λήψης των αποφάσεων, αλλά και αυτούς που δεν συμμετέχουν, δηλαδή όλες τις εμπλεκόμενες κοινωνικές ομάδες, από την ανώτατη ιεραρχία και διοικούσα αρχή μέχρι το ανθρώπινο δυναμικό και το κοινό στο οποίο απευθύνεται (και τους αδιόριστους και τους αορίστου χρόνου).

Το σύγχρονο περιβάλλον της παγκοσμιοποίησης στο οποίο δραστηριοποιείται μια κυβέρνηση, ιδιαίτερα αν είναι κυβέρνηση πρώτης φοράς, αλλάζει καθημερινά και ο ανταγωνισμός είναι ιδιαίτερα έντονος και τα θέλω του, δηλαδή οι στόχοι του,  μπορεί να συγκρούονται με τα μπορώ του και κυρίως με τα δε θέλω του καθώς και με τους πόρους και τα μέσα που διαθέτει. Πρέπει λοιπόν η Διοίκηση του οργανισμού να ενημερώνεται για τις αλλαγές που μπορεί να τον επηρεάσουν, ώστε να είναι έτοιμος να προσαρμοστεί στο νέο περιβάλλον προχωρώντας στις κατάλληλες ενέργειες, έχοντας πάντα υπόψη ότι κατά το αρχικό στάδιο της ανάπτυξης του στρατηγικού σχεδιασμού, η Διοίκηση καλείται να προσδιορίσει την αποστολή και τους αντικειμενικούς σκοπούς του οργανισμού αλλά και να γνωρίζει καλά ποιες είναι οι δυνατότητές του και οι συνθήκες του εξωτερικού περιβάλλοντος στο οποίο δραστηριοποιείται ή πρόκειται να δραστηριοποιηθεί και όχι το αντίθετο.

Για να μπορέσει λοιπόν ένας πολιτικός οργανισμός να προχωρήσει στην παραπάνω ανάλυση θα πρέπει να έχει αξιολογήσει την κατάσταση στην οποία βρίσκεται και να συνδέσει κατάλληλα τα επιμέρους στοιχεία της στρατηγικής του με αυτά του περιβάλλοντος μέσα στο οποίο δραστηριοποιείται και να αποτυπώνει την τρέχουσα κατάσταση, να καταγράφει τους οικονομικοκοινωνικούς, πολιτικούς, τεχνολογικούς, θεσμικούς και υποκειμενικούς παράγοντες και εν συνεχεία να επιλέξει την πλέον κατάλληλη στρατηγική για τη βιωσιμότητά του. Θα πρέπει επιπλέον να μπορεί να συνδέει τα σημεία της στρατηγικής του καμπάνιας με τα σύμβολα της αναγωγής του έτσι ώστε να μπορεί να ασκηθεί ταυτοχρόνως και μια αποτελεσματική κριτική στην παγκόσμια κυριαρχία και το χρηματοπιστωτικό σύστημα, δεδομένου ότι η επιθυμία για φαντασιακές συγκρούσεις μετατρέπουν πολύ κόσμο από διαφορετικούς κόσμους και διαφορετικές ιδεολογικές αφετηρίες σε ύποπτους, κάτι που φυσικά και δεν συνάδη με τη νωπή λαϊκή εντολή και την επιθυμία των συλλογικοτήτων να εγκαταλειφθούν πρακτικές του παρελθόντος, όπως π.χ.  η ρήψη αυγών και η άνοδος σε τρακτέρ, ώστε να ολοκληρωθεί η διαταξική συμφιλίωση με το ξεπέρασμα των κόκκινων γραμμών και την απομόνωση όλων εκείνων που επεξεργάζονται σενάρια ανατροπής, όπως μεγαλοεκδότες, λαμόγια, δημοσιογράφοι, διαιτητές, χολερικοί καριεριερίστες, διαδικτυακά γκρουπούσκουλα, παπαγαλάκια, αργόμισθοι του πληκτρολογίου και μπανιστηρτζήδες της εξουσίας.