Όσο πιο πολύ πιστεύεις στην Ευρώπη, τόσο περισσότερο εξοργίζεσαι. Όσο πιο πολύ πιστεύεις σε μια πολιτικά ενωμένη Ευρώπη, σε μια πραγματική Ευρωπαϊκή Ομοσπονδία, τόσο περισσότερο σε θλίβουν τα «ελλείμματα», οι «τρύπες», τα «κενά», οι εθνικοί εγωϊσμοί, οι κορώνες περί απώλειας της εθνικής κυριαρχίας, η ευρωσκεπτικιστική μπουρδολογία. Δηλαδή όλα αυτά που εμποδίζουν την Ευρώπη να γίνει Ευρώπη.
Θα αναφέρω αμέσως ένα από τα πιο σημαντικά «ελλείμματά» της, κραυγαλέα επίκαιρο λόγω της εκρηκτικής κατάστασης στη Συρία και της πρωτόγνωρης προσφυγικής κρίσης: η ανύπαρκτη, ουσιαστικά, εξωτερική πολιτική της Ευρωπαϊκής Ενωσης.
Τα πολλά λόγια είναι φτώχεια. Μη κρυβόμαστε πίσω από το δάκτυλό μας. Με τάχα μου και δήθεν και με μπαλώματα εξωτερική πολιτική δεν γίνεται.
Η Ευρωπαϊκή Ενωση, βέβαια, έχει κάνει κάποιες προσπάθειες. Πλην όμως δεν έχει κατορθώσεινα διαμορφώσει κοινή ευρωπαϊκή εξωτερική πολιτική. Είναι εύκολο; Όχι. Είναι όμως παραπάνω από αναγκαίο• αναγκαίο για την ίδια την ύπαρξη της Ευρωπαϊκής Ενωσης.
Πριν λίγες ημέρες παρακολούθησα στη Λευκωσία το συνέδριο με θέμα «Η εξωτερική πολιτική και η ανθρωπιστική βοήθεια της Ευρωπαϊκής Ένωσης: Εξελίξεις στη Μέση Ανατολή». Το διοργάνωσαν τα Γραφεία του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στην Κύπρο και την Ελλάδα, η Αντιπροσωπεία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στην Κύπρο μαζί με τη Διπλωματική Ακαδημία του Πανεπιστημίου Λευκωσίας. Ενα συνέδριο με τις καλύτερες προθέσεις και με ενδιαφέρουσες εισηγήσεις.
Έξι οι ομιλητές. Περικύκλωσαν το θέμα. Χρήστος Στυλιανίδης (Ευρωπαίος Επίτροπος Ανθρωπιστικής Βοήθειας και Διαχείρισης Κρίσεων). Ελίζα Βόζεμπεργκ και Τάκης Χατζηγεωργίου (ευρωβουλευτές). Μιχάλης Ατταλίδης (Γενικός Συντονιστής στο Κέντρο Αριστείας “Jean Monnet” και Πρύτανης του Πανεπιστημίου Λευκωσίας). Λεωνίδας Παντελίδης(Πρέσβης και Διευθυντής Διεύθυνσης Μέσης Ανατολής-Βόρειας Αφρικής στο υπουργείο Εξωτερικών της Κύπρου). Ζήνωνας Τζιάρρας (πολιτικός αναλυτής στη Διπλωματική Ακαδημία του Πανεπιστημίου Λευκωσίας).
«Το προσφυγικό πρόβλημα δεν λύνεται εάν απλώς η Ευρωπαϊκή Ένωση δίνει οικονομική βοήθεια ή εάν ενισχύσει τη FRONTEX. Η Ευρωπαϊκή Ενωση μπορεί να συμβάλλει στη λύση του προβλήματος μόνον εάν διαμορφώσει η ίδια μια πραγματική εξωτερική πολιτική, όπως το έπραξε στην περίπτωση του πυρηνικού προγράμματος του Ιράν», υπογράμμισε ο κ. Μιχάλης Ατταλίδης.
«Οι αριθμοί και το μέγεθος της ανθρωπιστικής κρίσης είναι πρωτοφανείς. Οι πρόσφυγες και μετανάστες παγκοσμίως υπολογίζονται σε εξήντα εκατομμύρια. Η κρίση είναι πρόβλημα παγκόσμιο,είναι και ευρωπαϊκό.Η Ευρωπαϊκή Ενωση έχεισυνεισφέρει με περισσότερα από πέντε δισεκατομμύρια ευρώ στην κρίση της Συρίας. Όμως οι ανθρωπιστικές κρίσεις χρειάζονται πολιτικές λύσεις», τόνισε ο κ. Χρήστος Στυλιανίδης.
«Οι ανθρωπιστικές κρίσεις χρειάζονται πολιτικές λύσεις». Προσέξτε αυτή τη φράση. Σαφής. Σαφέστατη. Και έχει σημασία επειδή ακριβώς τη διατύπωσε ο Επίτροπος Ανθρωπιστικής Βοήθειας και Διαχείρισης Κρίσεων με αφορμή τη Συρία και τους πρόσφυγες.
Αυτή η φράση μού θύμησε το Σεράγεβο, τότε, στη δεκαετία του ’90. Οταντο πολιορκούσαν, σχεδόν επίτέσσερα χρόνια, τα «παιδιά» και οι λοιποί εκδοροσφαγείς του Μιλόσεβιτς. Η Ευρώπη δυστυχώς και τότε -όπως τώρα με την τραγωδία της Συρίας- δεν είχε κοινή εξωτερική πολιτική ούτε, συνεπώς, μπορούσε να επιβάλλει πολιτική λύση. Και είδαμεποια ήταν η κατάληξη. Γενοκτονία μαζί με άλλα αποτρόπαια μαζικά εγκλήματα στο κέντρο της Ευρώπης στο τέλος του 20ού αιώνα. Συγχαρητήρια.
Ναι, λοιπόν, στην ανθρωπιστική βοήθεια όπου χρειάζεται. Όμως προσοχή, η ανθρωπιστική βοήθεια δεν υποκαθιστά την πολιτική λύση. Σε καμία περίπτωση. Και οι πολιτικές ηγεσίες δεν μπορεί να κρύβονται πίσω τα φάρμακα, τα τρόφιμα, τις σκηνές. Η Ευρωπαϊκή Ενωση μαθαίνει από τα λάθη της;
Πρόσφυγες. Πρόσφυγες. Προσφυγική ροή χωρίς τέλος. Κυρίως από τη Μέση Ανατολή, ιδίως όμως από τη Συρία που ο μισός πληθυσμός της -δώδεκα εκατομμύρια άνθρωποι- είναι πλέον πρόσφυγες. Φεύγουν για να γλυτώσουν από την κόλαση του Άσαντ (στην οποία έχει προστεθεί και η φρίκη του ISIS). Θέλουν να έρθουν στην Ευρώπη. Προσπαθώντας να φθάσουν χάνουν τη ζωή τους όλο και περισσότεροι• ξέρουμε πού και πώς.
Πέμπτος χρόνος από την εξέγερση κατά του Άσαντ. Ο τύραννος της Συρίας αφέθηκε ανενόχλητος. Να βομβαρδίζει. Να σφαγιάζει.Να ρίχνει χημικά στον λαό του. Η Ευρώπη παρακολουθούσε από …μακριά το φονικό όργιο του Άσαντ, λες και η ίδια είναι μια μεγάλη Ελβετία. Ώσπου η κατάσταση ξέφυγε από κάθε έλεγχο.
Οι Σύροι καταστράφηκαν. Και η Ευρώπη βρίσκεται τώρα αντιμέτωπη με τη μεγαλύτερη προσφυγική και ανθρωπιστική κρίση στον κόσμο από το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου.
Εάν η Ευρωπαϊκή Ενωση είχε κοινή εξωτερική πολιτική και ενιαία φωνή, πιστεύω ότι πολλά –τα χειρότερα τουλάχιστον- θα μπορούσαν να έχουν αποφευχθεί. Μαθαίνει η Ευρώπη από τα λάθη της; Ελπίζω ότι η απάντηση μπορεί να είναι καταφατική.
12°
