Θεωρητικά το ΑΕΠ της Ελλάδας σε τρέχουσες τιμές έχει υποχωρήσει 23%, στα επίπεδα του 2004, περίπου στα 182 δις ευρώ. Οι μισθοί τότε για τους περισσότερους από εμάς δεν ήταν μεγάλοι, γύρω στα 600 με 700 ευρώ, αλλά δεν ήταν και τόσο άσχημα, τα καταφέρναμε. Μικρότερα όνειρα, αλλά ανοιχτοί ορίζοντες. Όμως υπάρχει μια μεγάλη διαφορά, ότι η ανεργία το 2003-2004 ήταν 11% ενώ τώρα είναι 26%. Σε 1.350.000 άτομα ανήλθε ο αριθμός των ανέργων κατά το 2013 έναντι 378.000 άτομα το 2008. Το ΑΕΠ τότε έτρεχε κάθε χρόνο περίπου 3% λόγω φτηνού δανεισμού σε ευρώ, δημιουργώντας νέες θέσεις εργασίας (κατά κύριο λόγο πελατειακές θέσεις στο δημόσιο), έτσι ώστε η ανεργία στατιστικά το 2008 να πέσει στο 7,5%.
Όμως γιατί με ίδιο ΑΕΠ με το 2003, τότε είχαμε σχεδόν 1 εκ. λιγότερους άνεργους; Γιατί το κράτος με σημαντικά λιγότερους υπαλλήλους από το 2009 της χρεοκοπίας, εξακολουθεί να κοστίζει όσο το 2009; Γιατί όσοι έφυγαν πρόωρα έγιναν συνταξιούχοι. Γιατί το κόστος του κράτους δεν έχει μειωθεί αντίστοιχα όσο έχει μειωθεί το ΑΕΠ της χώρας και το πορτοφόλι του πολίτη; Αντίθετα, σύμφωνα με τον προϋπολογισμό έχει αυξηθεί ποσοστιαία στο 27% του ΑΕΠ, από 23% το 2008! Οι θυσίες, φαίνεται, δεν αφορούν όλους. Οι ανισότητες μεταξύ μας αυξάνουν τη διαφορά. Κλειστοί ορίζοντες για τους περισσότερους από εμάς. Το μνημόνιο 3 χτυπά όλους τους εργαζόμενους και άνεργους, αλλά ό,τι κοστίζει περισσότερο βαθύ κράτος, στελέχη, πολιτικοί, εκκλησία, δέκο, μένει στο απυρόβλητο.
Σχεδόν σε κάθε κείμενό μου επιμένω να αναφέρομαι στους 1,5 εκ. άνεργους και στους κακοπληρωμένους εργαζόμενους της πραγματικής οικονομίας, και ότι μια χώρα τόσο πλούσια με 182 δις ευρώ ΑΕΠ δεν γίνεται να ζυγίζει μόνο τους μισθούς και τις συντάξεις των ρετιρέ και των βολεμένων. Ακόμη και η πλευρά του ΝΑΙ στο ευρώ φαίνεται να ξεχάσαμε αυτούς για τους οποίους συναποφασίζουν για το μέλλον της χώρας και όλων των πολιτών της, ενάμισι εκ. άνεργους συμπολίτες μας. Υπολογίστε ότι 200 χιλ. συμπολίτες μας έχουν φύγει στο εξωτερικό και δεν μετράνε στις «στατιστικές» του ΟΑΕΔ. Υπολογίστε ότι με 40 χιλ. νέες επιχειρήσεις κάθε χρόνο, και μόλις 10% να επικεντρώνονται σε κλάδους προστιθέμενης αξίας, θα χρειαστούν 25 χρόνια για να δημιουργήσει η αγορά τις απαιτούμενες θέσεις εργασίας.
Επί «μυθικής και λατρεμένης» δραχμής το 1980 η ανεργία ήταν μόλις 2,7%, το 1990 ήταν 7% και το 1998 ήταν 10,9%. Ουάου, που λέει και ο γιάνης. Τι καλά τότε που δεν υπήρχε ανεργία... Ψέματα. Και βέβαια υπήρχε ανεργία. Η διαφορά είναι ότι το 2,7% του 1980 αφορούσε εργατικό δυναμικό 3,44 εκ. πολίτες, ενώ το 7% του 1990 ήταν στα 4 εκ. πολίτες και το 2015 το εργατικό δυναμικό είναι πια 4,8 εκ. πολίτες. Το 2015 το εργατικό δυναμικό είναι αυξημένο κατά 1,4 εκ. πολίτες από το 1980. Το 1980 στην «εδώ είναι Βαλκάνια» Ελλάδα, οι περισσότερες γυναίκες δήλωναν νοικοκυρές και δεν την έψαχναν επαγγελματικά. Για αυτό ήταν μόλις 93 χιλ. άνεργοι το 1980. Μετά ήλθε η εποχή που το ευρωπαϊκό χρήμα έρεε στα κρατικά ταμεία και χρηματοδοτούσε νέες θέσεις εργασίας στο δημόσιο. Η εποχή που η Ελλάδα έπαψε να είναι η βαλκάνια χώρα του 1980, και λόγω ΕΟΚ μπήκε στους ευρωπαϊκούς ρυθμούς ζωής. Η κοινωνία που βολεύτηκε σε σίγουρους μισθούς στο δημόσιο, έφερε στο τέλος του ’80 μια γενιά που αρνήθηκε τη χειρωνακτική εργασία και την παραγωγή, και αναζήτησε δουλειά με προβολή και lifestyle. Το 1987 γεννήθηκε το ΚΛΙΚ και η χρήσιμη επανάσταση της «καλής ζωής», γιατί η Ελλάδα ευτυχώς ήταν πια μια άλλη χώρα. Όχι για όλους, αλλά υποσχόταν ευκαιρίες σε όλους. Μοιραία στη χώρα της υπερβολής, οι πολιτικοί και οι πολίτες της έτρωγαν επιδοτήσεις και ευρωπαϊκό χρήμα στη χιμαιρική προσέγγιση με τους υπόλοιπους 11 της Ευρώπης.
Κάπου εκεί οι πολίτες συνήθισαν στο εύκολο χρήμα, και στη σκληρή δουλειά των λίγων. Και από το ’89 και μετά φορτώσαμε το πηλοφόρι και το μυστρί στις πλάτες των συμπαθών γειτόνων μας. Γιατί στις αρχές της δεκαετίας του ’90 ένα κρατικό ομόλογο του 1 εκ. δρχ. που είχε ο Έλληνας οικογενειάρχης, του έδινε ετήσιο τόκο σχεδόν 20%, καβάτζα 200 χιλιαρικάκια επί 10 χρόνια! Όμως ο πληθωρισμός έτρεχε με σχεδόν 18-20%. Οι «τοκογλύφοι» της επιτροπής της Ζωής ήταν οι Έλληνες πολίτες που κατείχαν σχεδόν το 90% του ελληνικού χρέους. Μέχρι τα μέσα του ’90 κανείς Ευρωπαίος δεν ήθελε να δανείζει την Ελλάδα της δραχμής και ας έδινε 20% επιτόκιο. Μόνο όταν κλείδωσε το ecu άρχισαν να «εμπιστεύονται». Στο τέλος της δεκαετίας του ’90 γίναμε χρηματιστές με μεγάλη ηλιθιότητα και η φούσκα κατέρρευσε όταν κανείς δεν έμενε σε κέρδη 20 και 25%, αλλά ακόμη και στην πλεονεξία του στο 200% κέρδη επέμενε να ζητά και άλλα. Έτσι με μαθηματική ακρίβεια έχασαν οι πολλοί και πάλι, με το ίδιο ράλι που κέρδιζαν.
Η παραγωγικότητα της εργασίας στην Ελλάδα αυξήθηκε σημαντικά μετά το 1995 και μέχρι το 2009 είχε προσεγγίσει το 91% του μέσου αντίστοιχου μεγέθους της Ευρωπαϊκής Ένωσης των 15. Τα στοιχεία για το 2014 δείχνουν ότι το βάρος της προσαρμογής που επιβλήθηκε από τη μείωση του ΑΕΠ όμως μεταφέρθηκε κατά τα 4/5 στην απασχόληση (με μείωση απασχολούμενων κατά 20%). Χονδρικά, αν αύριο το πρωί με ή χωρίς σχέδιο, με ή χωρίς ντου του λαφαζάν στο Νομισματοκοπείο Χολαργού, επιστρέφαμε στη δραχμή, οι νέοι και πολυάριθμοι άνεργοι της δραχμής θα κάναμε παρέα στους άνεργους του ευρώ. Κανένας άνεργος του ευρώ δεν θα βρει δουλειά στη δραχμή. Πάλι άνεργος θα είναι. Γιατί τα λαμόγια που κλέβουν στο ευρώ θα κλέβουν και στη δραχμή. Γιατί οι σίγουρες θέσεις είναι δεσμευμένες με μονιμότητα. Γιατί οι ελληναράδες που έχουν μεταφέρει τα χρήματά τους στο εξωτερικό θα ξεκινήσουν την κούρσα αντοχής πιο νωρίς από εμάς στην αφετηρία με πλεονέκτημα.
Αλλά έτσι και αλλιώς, αργά ή γρήγορα, θα ξεπεράσουμε όσους από αυτούς δεν είναι ικανοί να διαχειριστούν το άδικο πλασάρισμά τους στην πορεία. Όπως λένε και οι πολιτικοί, επειδή η φύση δεν επιτρέπει το κενό, πάνω κάτω στις ίδιες θέσεις που έχουμε και τώρα θα ξαναβρεθούμε. Οι περισσότεροι δεν θα κλάψουμε ούτε για τα iphone ούτε για τις smart tv, ούτε για το σκι στο Γκστααντ, ούτε για τα suv, δεν τα είχαμε στο ευρώ, δεν θα τα έχουμε και στη δραχμή. Κάποιοι θα παίρνουν ρίσκο στον ιδιωτικό τομέα και θα την παλεύουν, κάποιοι θα μπαίνουν αξιοκρατικά στο δημόσιο και θα δουλεύουν σκληρά όπως και τώρα, κάποιοι άλλοι θα τρυπώνουν και θα κλέβουν ακόμη και τα χαρτιά υγείας και κάποιοι θα γλείφουν κατουρημένες ποδιές για μια θέση στο δημόσιο για ένα σημείωμα από τον κάθε Σουφλιά «δεν κάνει για τίποτα, βολέψτε τον κάπου». Αλλά για να φτάσουμε το ίδιο ΑΕΠ με τώρα θα περάσουν πολλά μαύρα χρόνια ανεργίας δεσμευμένα στα κλειστά σύνορα της δραχμής.
Για να αλλάξει η κοινωνία και να γίνει πιο δίκαιη δεν είναι θέμα νομίσματος, είναι πρόβλημα επιλογής και νοοτροπίας. Δεν φταίει ούτε η μπάλα ούτε το γρασίδι ούτε οι στολές που η ομαδάρα μας χάνει και από τα νησιά Φερόε. Με την ίδια μπάλα, στο ίδιο γρασίδι, με τους ίδιους θεατές παίζουν και οι άλλοι. Είναι θέμα θέλησης και νοοτροπίας και επιλογής. Αν τσεκάρεις όλες τις εναλλακτικές που πρότειναν ο ζάπειος και ο ξεσαλονίκης και oι ψεκασμένοι, ήταν εύκολες λύσεις για λεφτά από τους Ρώσους, τους Κινέζους, τους Ιρανούς(!), τα πετρέλαια, τους τσαμπουκάδες, τα πόκερ, τους σώρρες, τα κατοχικά δάνεια, τους αγωγούς, τα 22 δις φωτοτυπίες στο νομισματοκοπείο, τις δραχμές των ψεύτικων αναμνήσεων, όλα ήταν τόσο μα τόσο εύκολα και άκοπα. Καμία λύση δεν είχε δουλειά και ιδρώτα, πίεση και μόχθο και κόπο, όλα ήταν εύκολα γιατί έτσι αξίζει στον περιούσιο λαό στην πιο όμορφη χώρα του πλανήτη. Καμία λύση δεν κόστιζε σε ψήφους. Ό,τι ουτοπικό και ευκολάκι να μη χάσουμε τα ψηφαλάκια. Ελάχιστοι πολιτικοί μίλησαν για τα παραπάνω και βλέπουν τη Βουλή από το σπίτι τους, και όσοι ελάχιστοι είναι εντός είναι δακτυλοδεικτούμενοι ως γερμανοτσολιάδες από τα παπαγαλάκια της ταπείνωσης και της δραχμής.
Και αφού δεν τα καταφέραμε στα εύκολα του ευρώ, δεν είναι η κακόμοιρη δραχμή της ήττας που θα αλλάξει κάτι ως από μηχανής θεός. Είμαστε οι μοναδικοί που δεν τα καταφέραμε στο ευρώ, όχι γιατί φταίει το νόμισμα, το νόμισμα αντιθέτως μας έφτιαξε πλούσιο ΑΕΠ 182 δις, αλλά αυτό που φταίει έχει τα αποτυπώματά μας στα ψηφοδέλτια στις κάλπες και στην αδυναμία μας να μοιράσουμε δίκαια και αειφόρα το μόχθο μας. Είναι το φιλότιμο που χάθηκε από τους περισσότερους στα κίβδηλα χρόνια της ευμάρειας, η ευθύνη, το τσαγανό και η αξιοπρέπεια. Και όχι, δεν θα τα βρεις ούτε στις πλατείες ούτε στα κομματικά γραφεία, ούτε καν σε άρθρα σαν αυτά.
8°
