ΗΠΑ: Γάμος για όλους σε όλες τις πολιτείες

Σήμερα στις 5 το απόγευμα ώρα Ελλάδος το Ανώτατο Δικαστήριο των ΗΠΑ αποφάσισε πως ο γάμος ομοφύλων αποτελεί θεμελιώδες συνταγματικό δικαίωμα για όλα τα ζευγάρια ανεξαρτήτως φύλου και στις 50 πολιτείες της Αμερικής. Με πλειοψηφία 5 προς 4, οι δικαστές αναφέρουν στην απόφασή τους: «Καμία ένωση δεν είναι βαθύτερη από τον γάμο που ενσαρκώνει τα πιο υψηλά ιδανικά τη αγάπης, της αφοσίωσης, της αυτοθυσίας και της οικογένειας. Τα ζευγάρια αυτά όχι μόνο δεν επιδεικνύουν ασέβεια προς τον θεσμό του γάμου, αλλά αντίθετα τον σέβονται τόσο που θέλουν να συμπεριληφθούν σε αυτόν. Η ελπίδα τους είναι να μην είναι καταδικασμένοι να ζήσουν μόνοι, αποκλεισμένοι από έναν από τους αρχαιότερους ανθρώπινους θεσμούς. Ζητούν να τους αναγνωριστούν ίσα δικαιώματα στην αξιοπρέπεια και το Σύνταγμα τους τα αναγνωρίζει.» Ο πρόεδρος Ομπάμα χαιρέτισε την απόφαση με τη φράση «Σήμερα είναι ένα ακόμα μεγάλο βήμα στην πορεία μας προς την ισότητα. Τα ομόφυλα ζευγάρια έχουν πλέον το δικαίωμα να παντρεύονται όπως όλοι.»

Α. Πως φτάσαμε εδώ: Ένας αγώνας που κράτησε 20 χρόνια

1996: Το Ανώτατο Δικαστήριο της Χαβάης κρίνει πως ο γάμος αποτελεί συνταγματικό δικαίωμα για τα ομόφυλα ζευγάρια. Το Κογκρέσο περνάει τον νόμο περί «προστασίας του γάμου» που απαγορεύει στην ομοσπονδιακή κυβέρνηση να αναγνωρίζει τέτοιους γάμους. Αντιμέτωπος με την επανεκλογή του, ο πρόεδρος Κλίντον δεν ασκεί βέτο και υπογράφει τον νόμο.

1998: Η Αλάσκα και η Χαβάη γίνονται οι πρώτες πολιτείες που απαγορεύουν τον γάμο ομοφύλων μέσω δημοψηφίσματος. Μέσα στην επόμενη δεκαετία το σύνολο των πολιτειών που θα κάνουν το ίδιο φτάνει τις 30.

2004: Η Μασαχουσέτη γίνεται η πρώτη πολιτεία που αρχίζει να τελεί γάμους ομοφύλων μετά από δικαστική απόφαση. Έντεκα άλλες πολιτείες διενεργούν δημοψήφισμα για την απαγόρευση τέτοιων γάμων. Τον Νοέμβριο η κινητοποίηση των συντηρητικών ψηφοφόρων εξαιτίας των δημοψηφισμάτων εξασφαλίζει την επανεκλογή του Τζορτζ Μπους.

2008: Την ίδια μέρα με την εκλογή του Μπαράκ Ομπάμα, οι ψηφοφόροι στην Καλιφόρνια «σχολάνε» τους γάμους ομοφύλων που είχαν αρχίσει να τελούνται τους προηγούμενους μήνες μετά από δικαστική απόφαση. Το αποτέλεσμα προκαλεί οργή και κινητοποίηση της ΛΟΑΔ κοινότητας σε όλη τη χώρα.

2011: Η Νέα Υόρκη γίνεται η έκτη πολιτεία που αναγνωρίζει τον γάμο ομοφύλων.

2012: Έξι μήνες πριν την επανεκλογή του, ο πρόεδρος Ομπάμα υποστηρίζει για πρώτη φορά δημόσια το δικαίωμα των ομόφυλων ζευγαριών στον γάμο. Τον Νοέμβριο για πρώτη φορά τρεις πολιτείες εγκρίνουν τον γάμο για όλους μέσω δημοψηφίσματος. Αρχίζει η αντίστροφη μέτρηση.

2013: Το Ανώτατο Δικαστήριο κρίνει πως ο νόμος περί «προστασίας του γάμου» είναι αντισυνταγματικός και υποχρεώνει τη ομοσπονδιακή κυβέρνηση να αναγνωρίζει τους γάμους ομοφύλων σε όσες πολιτείες τελούνται νόμιμα. Για εκείνη την απόφαση είχαμε γράψει εδώ. Μέχρι το τέλος του έτους, ο αριθμός αυτών των πολιτειών ανεβαίνει στις 17 - ανάμεσά τους και η Καλιφόρνια.

2014: Ένας καταιγισμός ευνοϊκών αποφάσεων από δικαστήρια χαμηλότερων βαθμίδων ανεβάζει τον αριθμό των πολιτειών όπου τελούνται γάμοι ομοφύλων στις 36.

2015: Το Ανώτατο Δικαστήριο καλείται να κρίνει κατά πόσο οι 14 εναπομένουσες πολιτείες μπορούν να συνεχίσουν να μην αναγνωρίζουν τέτοιους γάμους, δημιουργώντας ντε φάκτο ένα καθεστώς δύο ταχυτήτων για τους πολίτες της χώρας. Αποφασίζει πως κάτι κάτι τέτοιο δεν προβλέπεται από το Σύνταγμα.

Β. Άλλες αποφάσεις-σταθμοί στην ιστορία του Ανωτάτου Δικαστηρίου

Εννέα ισόβιοι δικαστές που διορίζονται από τον εκάστοτε πρόεδρο των ΗΠΑ αλλά ο διορισμός τους πρέπει να εγκριθεί από το νομοθετικό σώμα της Γερουσίας. Παρακάτω μερικές ακόμα από τις αποφάσεις τους που έγραψαν ιστορία στην Αμερική.

1857: Σκλάβος γεννήθηκες, σκλάβος θα πεθάνεις

Το Δικαστήριο αποφασίζει πως οι μαύροι σκλάβοι που το σκάνε από τις φυτείες του Νότου δεν μπορούν να αναγνωριστούν ως ελεύθεροι πολίτες. Τελικά το δράμα της δουλείας δεν θα λυθεί στις αίθουσες των δικαστηρίων, αλλά με έναν αιματηρό εμφύλιο μεταξύ Βόρειων και Νότιων.

1905: Κάτω τα μονοπώλια

Το Δικαστήριο κρίνει πως ο νόμος που σπάει τα τραστ και τα καρτέλ είναι συνταγματικός. Μεγάλη νίκη του προέδρου Τίοντορ Ρούζβελτ.

1937: To New Deal

Μετά από δύο χρόνια διαμάχης με τον πρόεδρο Φράνκλιν Ρούζβελτ, το Δικαστήριο αποδέχεται τελικά πως η κυβέρνηση έχει το δικαίωμα να παρεμβαίνει στην ελεύθερη λειτουργία της οικονομίας. Η κυβέρνηση Ρούζβελτ εφαρμόζει τις μεταρρυθμίσεις του προγράμματος New Deal με σκοπό να αναστυλώσει την αμερικάνικη οικονομία μετά το Κραχ του 1929.

1954: Σχολεία για όλους

Οι δικαστές αποφασίζουν πως ο φυλετικός διαχωρισμός στα σχολεία είναι αντισυνταγματικός. Στις πολιτείες του Νότου, η κυβέρνηση στέλνει την εθνοφρουρά για να συνοδεύσει τους μαύρους μαθητές στα σχολεία των λευκών.

1960: Οι μαύροι δεν χρειάζεται να μένουν όρθιοι στα λεωφορεία

Το Δικαστήριο αποφασίζει πως ο φυλετικός διαχωρισμός στα μέσα μαζικής μεταφοράς είναι αντισυνταγματικός

1964: Έχεις δικαίωμα να μην μιλήσεις

Η αστυνομία είναι υποχρεωμένη να διαβάζει σε όλους τους συλληφθέντες τα δικαιώματά τους κατά τη στιγμή της σύλληψης. Μια σκηνή που έκτοτε έχουμε δει άπειρες φορές σε ταινίες και τηλεοπτικές σειρές.

1967: Μαύρος αγάπησε λευκή

Οι νόμοι που μέχρι τότε απαγόρευαν τον γάμο μεταξύ ατόμων διαφορετικής φυλής σε 17 πολιτείες κρίνονται αντισυνταγματικοί. Ένα πολύ σημαντικό δικαστικό προηγούμενο που χρησιμοποίησαν ως επιχείρημα και οι υπέρμαχοι του γάμου ομοφύλων.

1972: Δικαίωμα στην άμβλωση

Το Δικαστήριο κρίνει πως κάθε γυναίκα έχει συνταγματικό δικαίωμα να προχωρήσει σε διακοπή της κύησης εφόσον βρίσκεται σε αρχικό στάδιο, κάτι που έως τότε ήταν παράνομο σχεδόν σε όλες τις πολιτείες. Πρόκειται για την πλέον αμφιλεγόμενη απόφαση του Ανωτάτου Δικαστηρίου και μέχρι σήμερα πολυάριθμες θρησκευτικές οργανώσεις μάχονται για να αναγνωριστούν στο έμβρυο ανθρώπινα δικαιώματα από τη στιγμή της σύλληψης.

1976: Το πράσινο μίλι

Μετά από ένα μορατόριουμ 4 ετών στις εκτελέσεις, το Δικαστήριο αποφαίνεται τελικά πως η θανατική ποινή για εγκλήματα όπως ο φόνος δεν εμπίπτει στην απαγόρευση των «απάνθρωπων και ανορθόδοξων τιμωριών» που προβλέπει το Σύνταγμα. Έκτοτε η θανατική ποινή εφαρμόζεται σε 36 πολιτείες.

1989: Όμορφη σημαία όμορφα καίγεται

Το Δικαστήριο αποφασίζει πως η βεβήλωση συμβόλων όπως η αμερικάνικη σημαία εμπίπτει στη συνταγματικά προστατευόμενη ελευθερία του λόγου.

2000: Μπους εναντίον Γκορ

Το Δικαστήριο αρνείται να επιτρέψει την επανακαταμέτρηση των ψήφων στη Φλόριντα. Ο Τζορτζ Μπους εκλέγεται πρόεδρος με διαφορά λίγων εκατοντάδων ψήφων.

2003: Σοδομιστείτε ελεύθερα

Το Δικαστήριο κρίνει πως οι νόμοι περί «σοδομίας» που ποινικοποιούν τις ομοφυλοφιλικές σχέσεις σε 13 πολιτείες είναι αντισυνταγματικοί.

2006: Γκουαντάναμο

Οι δικαστές αποφασίζουν πως οι κρατούμενοι «μαχητές του εχθρού» στο Γκουαντάναμο της Κούβας έχουν δικαίωμα να προσφύγουν στα πολιτικά δικαστήρια των ΗΠΑ.

2010: Κυκλοφορώ και οπλοφορώ

Σύμφωνα με τους δικαστές το δικαίωμα του κάθε αμερικάνου πολίτη να έχει στην κατοχή του όπλα για αυτοάμυνα είναι συνταγματικά κατοχυρωμένο.

2012: Ασφάλιση για όλους

Το Δικαστήριο κρίνει πως η υποχρεωτική ασφάλιση όλων των πολιτών που προβλέπεται στον νόμο Ομπάμα για την υγειονομική περίθαλψη δεν παραβιάζει το αμερικάνικο Σύνταγμα.