Αρρενωπότητα: Μια κατασκευή του μίσους για τη θηλυκότητα και την ομοφυλοφιλία

Η αρρενωπότητα είναι μία κατασκευασμένη ιδεολογικά αντίθεση στη θηλυκότητα που πάντα υπονοεί τη δύναμη, την ενέργεια, το πάθος, την ομορφιά σε επίπεδο συμβολισμών, αλλά και τη θετική σκέψη και την αποφασιστικότητα στο επίπεδο της φιλοσοφίας. Η αρρενωπότητα είναι ο θετικισμός στη φιλοσοφία, σε αντίθεση με τη θηλυκότητα που θα ήταν ο ρομαντισμός της.

Η αρρενωπότητα είναι ο πόλεμος, είναι η κατάκτηση της Τροίας, είναι ο Αχιλλέας και ο Αγαμέμνων. Ενώ η θηλυκότητα είναι η Ελένη αλλά και ο Πάρης, με τη θηλυκή ομορφιά του αλλά και τον αδύναμο χαρακτήρα του. Η θηλυκότητα είναι η πουτάνα που κεράτωσε τον Μενέλαο, αλλά και η Ιφιγένεια που θυσιάστηκε στο όνομα του πατρός. Το άρρεν και το θήλυ, η θέση και η αντίθεση, μία συνεχής αναπαράσταση του φυσικού και του αφύσικου. Του ενεργητικού και του παθητικού. Η αρρενωπότητα είναι η ισχύς της εντοιχισμένης αυτοπεποίθησης ότι τίποτε δεν μπορεί να τη διαπεράσει. Όπως συμβαίνει με τη θηλυκότητα που είναι διαπερατή και εύθραστη. Η αρρενωπότητα επιβεβαιώνεται ως μία πανοπλία, ενώ η θηλυκότητα ως η μαύρη ήπειρος που περιμένει τον βίαιο εκπολιτισμό των ιπποτών και των ροδόσταυρων. Η θηλυκότητα ήταν πάντα ένας υπηρέτης της πορείας από τον Παράδεισο στην Κόλαση. Μία μαύρη τρύπα όπου η ύλη και η αντιύλη συνθλίβονται χωρίς να γνωρίζουμε ακόμα γιατί, αφού οι γνωστοί νόμοι της φυσικής εκεί, δεν ισχύουν.

Όταν οι άνθρωποι δεν μπόρεσαν να εξηγήσουν τα φυσικά φαινόμενα τα έντυσαν με ανθρώπινες ιδιότητες για να μπορέσουν να τα φέρουν στα μέτρα τους. Η θεά Σελήνη, ο βασιλιάς Ήλιος, ο ερωτευμένος Δίας, η ανδρόγυνη Άρτεμις. Από την εποχή των τοτέμ και των μύθων, αλλά και μέχρι σήμερα, αυτή η ανάγκη του ανθρώπου να εξηγήσει τη φύση γύρω του, αλλά και τη φύση εντός του, σκοντάφτει πάνω σε άγνοιες που καταλήγουν, συνήθως, σε προκαταλήψεις. «Είναι η μοίρα του ανθρώπου να τα φορτώνει με ηθική και να γίνεται διάβολος» λέει, κάπου, ο ποιητής. 

Η θηλυκή μορφή είναι η σπηλιά του μέλλοντος αλλά και της ηδονής που εμφανίζεται με τη μορφή της απροσδιοριστίας. Αφού η μυστική πύλη του Παραδείσου είναι απλά σκοτεινή και αόρατη, εν αντιθέσει με τον πολιορκητικό κριό, που είναι ο φαλλικός μαλάκας που κοκορεύεται, σε ανόρθωση και αγωνιά στην πτώση.

Ο θηλυκός χαρακτήρας είναι ένα αποτύπωμα του θετικού της κυριαρχίας στην ανδρική οργάνωση της κοινωνίας. Άρα μια κατασκευή ιδεολογική και εν τέλει αφύσικη, αφού είναι δοτή και φορτισμένη από μία δανεική δύναμη στη φυσική αδυναμία της αρρενωπότητας. Η φυσικότητα δίνει προνόμια ζωής και εξέλιξης μόνο στη θηλυκότητα. Και αυτό αποδεικνύεται από το πρώτο οργανωμένο αστικό κράτος της Ρώμης, όπου ο πατέρας του αστικού δικαίου, Κικέρωνας, λέει σαφώς πως: «mater jure natura verum», ενώ για τον άνδρα αναφέρει: «pater jure est civili verum», που σημαίνει ότι το φυσικό δίκαιο προέρχεται από τη μητέρα, ενώ το αστικό δίκαιο από τον πατέρα.

Αυτή η φυσική υπεροχή της θηλυκότητας, με παράδοξο τρόπο, γίνεται μειονέκτημα και αναπηρία σε όλους τους πολιτισμούς, αφού οι γυναίκες, πλέον, αν ισχύει το ψυχαναλυτικό θεώρημα, βιώνουν τη σωματική τους αλήθεια ως ευνουχισμό. Ο Φροϋδικός φθόνος του φαλλού δεν είναι τυχαία ανακάλυψη. Αλλά και το τι θέλουν οι γυναίκες – που ως ερώτημα υπονοεί πως οι άνδρες ασφαλώς ξέρουν τι θέλουν. Άρα η αρρενωπότητα είναι η δοτή εξουσία που νομικά και πολιτικά οργανωμένη, μετατρέπεται, με μαγικό τρόπο, σε μία φυσική και φυσιολογική δύναμη όπου πάνω της, και σε αντίθεση με αυτήν, όλα τα άλλα είναι αδυναμίες και ανωμαλίες. Η άπιστη πουτάνα και ο πούστης είναι οι καθρέφτες αυτής της αρρενωπής ματιάς για τους αιρετικούς της εξουσίας της.

Η ανδρική ρώμη, ρωμαλέα, πάντα έστελνε στον Καιάδα τους ανάπηρους και τους παθητικούς. Από την αρχαία Σπάρτη μέχρι τις σύγχρονες μετανεωτεριστικές κοινωνίες που επιβραβεύουν είτε τους κτισμένους αρσενικούς, είτε τους κλεισμένους στα χρηματοκιβώτια χρηματιστές. Όταν η βιολογική διαφορά, που είναι σοφή φυσική επιλογή, γίνεται ιεράρχηση στην κοινωνική οργάνωση, όπου το θηλυκό στοιχείο χαρακτηρίζεται ως το αδύνατο και παθητικό, άρα αυτόματα ευάλωτο στη σύγκρουση, στον πόλεμο με όπλα αλλά και στον πόλεμο με χρήματα, τότε η θηλυκότητα μεταμορφώνεται κοινωνικά σε μία απαξία.  Το αδύνατο υπογάστριο, η κερκόπορτα από όπου θα εισβάλουν οι εχθροί ύπουλα καταλύοντας την ανδρική εξουσία.

Η μόνη αδυναμία του αρσενικού είναι η απύθμενη και άλογη επιθυμία να υποταχθεί στις γενετήσιες ορμές που τον μεταμορφώνουν από αετό σε πεταλούδα. Είναι ο μύθος του Σαμψών και της Δαλιδάς. Είναι η τιμωρία του Ιωάννη από την Ιουδήθ. Η αρρενωπότητα, ακόμα κι αν ντύνεται γυναικεία, θα συμπεριφέρεται σαν την Ιωάννα της Λωραίνης. Δηλαδή ένας πολεμοχαρής άνδρας με γυναικεία πανοπλία.

Στην ηρωϊκή μορφή της αρρενωπότητας μόνο η βία θα είναι η μαγική ουσία που θα κάνει θηλυκά και αρσενικά να μοιάζουν σαν δύο σταγόνες νερό. Η βίαιη γυναίκα δεν είναι παρά ο εκθειασμός της αρρενωπότητας σε συσκευασία θηλυκού φαινότυπου. Η αρρενωπότητα κατορθώνει αιώνες τώρα, ελέω εξουσίας, τα κληρονομικά δικαιώματα να ανήκουν στο αρσενικό πρωτότοκο παιδί. Υπαρκτό παράδειγμα είναι ο νόμος του πρωτότοκου, όπου η αγγλική αριστοκρατία παραχωρεί μόνο στον πρωτότοκο αρσενικό όλη την περιουσία της, αφήνοντας τα άλλα παιδιά της σχεδόν στο δρόμο. Η εικόνα αυτή περιγράφεται πολύ καλά στην ταινία «Λογική και ευαισθησία» με την Emma Thompson.

Σε επίπεδο γλώσσας και ιδεών, ο θηλυκός χαρακτήρας είναι αποτύπωμα του θετικού. Της κυριαρχίας. Συνεπώς εξίσου κακός και αφύσικος. Ότι, δηλαδή, εν τέλει αποκαλείται φύση στον αστικό πολιτισμό είναι απλώς η ουλή που αφήνει ο κοινωνικός ακρωτηριασμός. Δηλαδή μία νεύρωση που βιώνεται ως αληθής και υγιής, ενώ είναι, απλά, μία πληγή που ματώνει. Η θηλυκότητα, σε οποιαδήποτε μορφή της μπορεί να βολεύεται ως ένα λουλούδι, επειδή βολεύει την ανδρική κυριαρχία. Γιατί σαν πληγή πρέπει να κρύβεται. Είτε από ντροπή, είτε από τον πόνο που προκάλεσε αυτός ο αφύσικος ακρωτηριασμός.

Η θηλυκότητα είναι, εν τέλει, μία άρνηση της ακεραιότητας του αρρενωπού. Κάτω από αυτό το πρίσμα, η ομοφυλοφιλία αμφισβητεί ακόμα περισσότερο την κατασκευασμένη εικόνα του άτρωτου και ανύποπτου πολεμιστή, του οποίου η μόνη αδυναμία είναι η φτέρνα του ποδιού, που βράχηκε στη μαρμίτα με τα μαγικά βότανα της αθανασίας. Η γλώσσα για την ομοφυλοφιλία, σήμερα, είναι επίσης μία ιδεολογική κατασκευή που δανείζεται από την αρρενοπότητα όλα της τα επιχειρήματα. Ο ομοφυλόφιλος είναι η θηλυκή αντίσταση σε αυτήν την υπεροπλία των ιδεολογικών μηχανισμών. Των μηχανισμών εκείνων, που κάνουν φανερή την αντίφαση του επιχειρήματος για ανωμαλία του άρρενος, που είναι σεξουαλικά διαφορετικός ή έστω δηλώνει μία άλλη σεξουαλική πρακτική.

Αυτή η αντίσταση στο συμβολικό που ονομάζει ανώμαλο το σεξ μεταξύ ανδρών δεν έχει κανένα λογικό επιχείρημα, πόσο μάλλον επιστημονικό. Και δεν έχει γιατί, απλά, αν κοιτάξει κανείς ομοφυλόφιλους άνδρες, άνδρες θα δει. Όχι ανθρωπάκια από τον Άρη, αλλά κανονικά αρσενικά, όπως τους πατεράδες και τους αδελφούς τους. Αν, δηλαδή, η σεξουαλικότητα έχει μόνο το περίβλημα ή την πανοπλία ή την ενδυμασία, δηλαδή το φαινότυπο, κανείς επιστήμονας δεν θα μπορούσε να διαγνώσει τη σεξουαλική ταυτότητα μίας εικόνας που φαίνεται ανδρική, ενώ είναι θηλυκή.

Αυτή ακριβώς, η δυσδιάκριτη θηλυκότητα κάτω από τα ανδρικά ρούχα τρομάζει τον αρσενικό που βλέπει πόσο ευάλωτος είναι ο ρόλος του άρρενος, αν πρέπει να τον υπερασπιστεί μέσα από τις εικόνες που έχουν κατασκευαστεί για να υπενθυμίζουν πως το αρσενικό είναι ο Ράμπο, ο Μεγαλέξανδρος  και ο Αχιλλέας, χωρίς τον Πάτροκλο, όμως, ταίρι.

Στην αρρενωπότητα υπάρχει μία αντίφαση που ταυτίζει το Θήλυ, πάντα, με τη γυναίκα, κρύβοντας τη βία που ως αόρατη δύναμη μοιράζει ισχύ μόνο στα αρσενικά και αδυναμία στα θηλυκά. Αυτή ακριβώς η αόρατη κοινωνικά ιεράρχηση δημιουργεί στις ομάδες των αρσενικών μία υποψία πως η ταυτότητα του φύλου δεν είναι συνάρτηση της εικόνας του. Αντίθετα, είναι μία ασταθής δύναμη που μπορεί να ελλοχεύει σε άγνωστες περιοχές του ανθρώπινου εγκεφάλου. Αυτή μπορεί να μετατρέψει τη σεξουαλική ζωή του σε διαμετρικά αντίθετες διαδρομές που θα καταδικάζονται από την κοινωνική πλειοψηφία ως εκτροπές από το πρότυπο.

Αν θέλαμε να ορίσουμε τη σεξουαλική φύση μίας ερωτικής πρακτικής ως υγιή ή ως ανώμαλη, θα έπρεπε πρώτα να γνωρίζουμε τη φυσική διαδρομή του ερωτισμού, που, ως γνωστόν, είναι μία άγνωστη ακόμα διαδικασία, με τα σημερινά επιστημονικά δεδομένα. Η διερεύνηση του έρωτα και του σεξουαλικού ενστίκτου, που όχι πάντα τον συνοδεύει, δεν είναι ακόμα γνωστές στην επιστήμη. Όπως δεν είναι γνωστές οι δυνάμεις που υπάρχουν στις μαύρες τρύπες του διαστήματος. Το να βλέπω το φεγγάρι του Αυγούστου, δεν σημαίνει πως γνωρίζω γιατί βρέθηκε εκεί και γιατί το φως καμπυλώνεται γύρω από τη βαρύτητα που φαίνεται ότι το επηρεάζει.

Όποιος νομίζει ότι ξέρει τους νόμους της σεξουαλικότητας έχει, ήδη, ανακαλύψει τους νόμους του σύμπαντος και της ίδιας της ζωής. Δηλαδή, ήδη, γνωρίζει το παρελθόν αλλά και το μέλλον. Άρα έχει μεταμορφωθεί σε μία θεϊκή διάνοια που τα πάντα ορεί και εξηγεί. Αυτό που βλέπουμε οι άνθρωποι είναι οι σεξουαλικές πρακτικές, ενώ παράλληλα, υποψιαζόμαστε τις ορμικές δυνάμεις που τις ελέγχουν. Γιατί οι άνθρωποι έλκονται μεταξύ τους με στόχο την ικανοποίηση των σωματικών ηδονών και κάνουν σεξ με τα γεννητικά τους όργανα. Όχι με τα χέρια μόνο ή με τα πόδια, όπως στις ταινίες με τα αριανά ανθρωποειδή.

Αν, επίσης, ερμηνεύσουμε τις σεξουαλικές πρακτικές, με βάση την εμπειρία μας από τα ζώα, τότε οι άνθρωποι είναι σαφώς πιο ανώμαλοι από εκείνα. Τα ζώα δεν σπαταλούν δυνάμεις καθημερινά παρά μόνο δύο φορές το χρόνο για να αναπαραχθούν και να επιβιώσουν. Άρα αν το ανθρώπινο σεξ το συγκρίνεις με όρους βιολογίας και φυσικότητας, ασφαλώς τα ζώα είναι πιο φυσικά και αθώα. Οι άνθρωποι κάνουν σεξ σαν τα ζώα αλλά το κάνουν πιο συχνά και πιο ανώμαλα, θα λέγαμε, αφού έχουν χάσει το προνόμιο της ανιδιοτέλειας και της θυσίας που υπάρχει στα ζώα. Είναι γνωστό πως το σεξουαλικό ένστικτο στα ζώα μπορεί να τα οδηγήσει ακόμα και στο θάνατο.

Άρα από βιολογική σκοπιά όλο το ανθρώπινο σεξ είναι μία επανάληψη της εκτροπής προς μία πρακτική που είναι άχρηστη για τη βιολογική εξέλιξη. Αν δε, ορίσουμε πως το φυσικό βρίσκεται όσο πιο κοντά στην πρωτόγονη φύση μας, άρα στους προγόνους μας, της ζούγκλας, τότε όσο απομακρυνόμαστε προς τον πολιτισμό της ανθρώπινης δημιουργίας, τόσο θα δημιουργούμε ανώμαλες σεξουαλικές πρακτικές.

Ο νόμος της εξέλιξης, επίσης, φαίνεται πως είναι τόσο άγνωστος όσο και ο νόμος της βαρύτητας. Σε κάποιες συνθήκες, αντι βαρύτητας. Είναι γνωστές οι άγνοιες των φυσικών για τις συνθήκες που αναπτύσσονται σε επίπεδο κβαντικό. Αν οι άνθρωποι έβαλαν κανόνες στις σεξουαλικές πρακτικές είναι, επίσης, άγνωστο αν τους έβαλαν για να επιβιώσουν ή απλά για να δηλώσουν την απέχθεια προς την καταγωγή τους, τη ζωϊκή. Πολλοί πιστεύουν πως η βαρύτητα έπαιξε έναν ρόλο στο πρωτόγονο, πίσω κομμάτι του εγκεφάλου, που άλλαξε δραματικά τον τρόπο που κάνουμε σεξ. Δηλαδή, όταν οι ανθρωπίδες περπάτησαν με τα δύο πόδια, ίσως να άλλαξε κάτι και στις ορμές που κατασκευάζει ο εγκέφαλος.

Αφού το σεξ δεν είναι παρά μία φυσική εξέλιξη στην ανθρώπινη ιστορία που είναι ορατή, ενώ στα ζώα παραμένει ίδιο, είναι πολύ πιθανό πως αυτό που επιβιώνει ως σταθερά αξία μέσα από την επανάληψη να είναι πιο υγιές. Σε αντίθεση με αυτό που άλλαξε και αλλάζει στη διάρκεια της εξελικτικής διαδικασίας. Δηλαδή, οι σεξουαλικές πρακτικές των ανθρώπων που θα περιέχουν ένα δυναμικό λάθος.

Η ζωή έχει αποδείξει ότι έχει μέσα της το λάθος. Εξ ου και οι ασθένειες που συνοδεύουν τη ζωή. Και το τελικό λάθος που είναι η διακοπή της. Ο θάνατος. Αφού η φύση έχει προβλέψει τη θανατηφόρα πορεία του ανθρώπου, πάει να πει ότι ο τέλειος άνθρωπος δεν έχει γεννηθεί. Άρα και το απόλυτα υγιές σεξ, επίσης. Αν ο έρωτας ήταν τέλειος θα διαρκούσε. Αλλά βλέπουμε πως δεν διαρκεί. Αλλά και πόσο γρήγορα εξαντλείται.

Από τον ορισμό του Σωκράτη «ο έρως δαιμόνιον εστί που τρελαίνει τους ανθρώπους» δεν έχουν αλλάξει πολλά πράγματα. Ακόμα και ο Sigmund Freud, πολύ αργότερα, όταν είδε ανεστραμμένη και ανώμαλη τη σεξουαλικότητα του ανθρώπου, τότε κατάλαβε και τα πάθη του. Συμπέρασμα: σεξουαλική υγεία και πολιτικά ορθή πρακτική δεν έχει βρεθεί στην ανθρώπινη διαδρομή. Ηθικολογικές προσεγγίσεις, που είναι κοινωνικά ιδιοτελείς, έχουν, βέβαια, κατασκευαστεί αλλά για λόγους επιβίωσης των ομάδων, των εθνών και των κρατών. Ουσιαστικά για λόγους εξουσίας και εν μέρει, επιβίωσης.

Όταν οι άνθρωποι κατάλαβαν ότι το πλήθος παράγει δύναμη, σωστά σχεδίασαν και την αναπαραγωγική ιδεολογία που θα νομιμοποιεί αυτή τη δύναμη. Χωρίς την αύξηση του πληθυσμού δεν θα υπήρχαν ανώτερες και κατώτερες φυλές. Δυνατά και αδύνατα κράτη. Αν η αναπαραγωγή για το ανθρώπινο είδος περνά μέσα από το σεξ, τότε σωστά οι άνθρωποι το σχεδίασαν για να είναι ηδονικό και ευχάριστο. Αλλά ο σχεδιασμός δεν πετυχαίνει πάντα. Αφού οι άνθρωποι δεν είναι τέλειοι, δεν μπορούν να σκεφτούν τις τέλειες λύσεις.

Αν σήμερα ακόμα, η ομοφυλοφιλία είναι ιδεολογικά μία ανωμαλία της φύσης είναι γιατί οι φοβισμένες πλειοψηφίες θεωρούν, με πρωτόγονο τρόπο, πως δεν βοηθούν την αύξηση του πληθυσμού. Άρα είναι ηθικά κατώτερες. Στην ιστορία έχει αποδειχτεί πως το σεξ μεταξύ ανδρών δεν ήταν ανήθικο. Αντίθετα, πολλές φορές ήταν υπεραξιωμένο. Όπως συνέβαινε στους αρχαίους ημών προγόνους αλλά και στους υπερβολικά πλούσιους και στις βασιλικές αυλές, που δεν το έβλεπαν πάρα μόνο σαν μία ηδονική πρακτική, μαζί με τα πλούσια συμπόσια που συνήθιζαν.

Η σεξουαλική ηθική έγινε μόνο για να τρομάξει τους δούλους, τους φτωχούς και τους αμόρφωτους υποτελείς. Το σεξ δίνει μία υπεραξία στην ατομική ύπαρξη που κάνει τον καθένα να νιώθει ανώτερος. Και πέρα από την ταξική του θέση, κυρίαρχος. Άρα και ελεύθερος από τις προκαταλήψεις. Ένας τρόπος για να πάρεις από τον αδύνατο τη δύναμη του, είναι να του βάλεις κανόνες στη σεξουαλική ελευθερία του. Δηλαδή, να τον βάλεις στα μέτρα που για να τα υπηρετήσει πρέπει να στερηθεί πνευματική και σεξουαλική υπεραξία.

Ένας πλούσιος δεν είναι πιο ικανός από έναν φτωχό στη σεξουαλική απόδοση. Πολλές φορές συμβαίνει και το αντίθετο. Άρα αν καταργούνται τα προνόμια και οι διαφορές στο κρεβάτι γιατί να μη μπορούν να καταργηθούν και στην κοινωνία; Ένα παράδειγμα για την αδυνατότητα του φυσικού ανθρώπου να δει το όλον και την αλήθεια της ζωής είναι αυτό της αιμομιξίας και της εγκυμοσύνης. Οι πρόγονοι μας ανακάλυψαν τη σχέση σεξ και παιδιών, μετά από δεκάδες χιλιάδες χρόνια παρατήρησης, άσχετα με τον αν σήμερα θεωρείται κοινή λογική. Και είναι, επίσης, σίγουρο ότι οι αιμομίκτες πρόγονοι μας δεν είχαν εργαλεία να δουν την αιμομιξία ως αιτία γενετικών διαταραχών. Άρα ο ιστορικός χρόνος δε συντονίζεται με το βιολογικό, αφού η μέση διάρκεια ζωής είναι μόλις εβδομήντα χρόνια, στις ημέρες μας, ενώ τότε μπορεί να ήταν το πολύ τα σαράντα έτη.

Με την επιστημονική προσέγγιση, η αλήθεια ενός γεγονότος δεν μπορεί να προσεγγιστεί απόλυτα. Και αυτό είναι γνωστό από την εποχή του Ηράκλειτου μέχρι τη σημερινή εποχή των ατομικών σωματιδίων που ψάχνονται στο CERN σαν σωματίδια του θεού ή και μποζόνια. Αν η φυσική και η ανθρωπολογική επιστήμη δεν μπορεί με τα εργαλεία της εποχής να προσεγγίσει την αλήθεια, γιατί σήμερα θα μπορούσαμε να είμαστε απόλυτοι ότι η σεξουαλική πρακτική είναι μία και μοναδική, αυτή που κάνουν οι πολλοί σε αριθμό και όχι μία μειοψηφία που δεν γίνεται αποδεκτή;

Αν η επιστήμη στηριζόταν στο νόμο της πλειοψηφίας, όπως στην πολιτική δημοκρατία, τότε οι επιστημονικές ανακαλύψεις έπρεπε να ψηφίζονται από το κοινό ανά τέσσερα χρόνια και κανένας Einstein ή Ratherford δεν θα γινόταν πιστευτός αν δεν ψηφιζόταν η δική του αλήθεια. Αν, δηλαδή, η επιστημονική αλήθεια κρίνεται από την ηθική μίας πλειοψηφούσας κοινωνίας, θα καταλήγουμε, πάντα, στο φασισμό ότι οι διαφορετικοί είναι επικίνδυνοι. Άρα εξαφανίστε τους.

Η ιστορία έχει παλιά και πρόσφατα παραδείγματα για τις ολοκληρωτικές θεωρίες που στηρίζονται πάνω σε μανιχαϊκές αντιλήψεις για τη διαφορά. Ένα άλλο παράδειγμα είναι οι πόλεμοι που όλοι συμφωνούν ορθολογικά ότι είναι κακοί και καταστροφικοί, αλλά ταμπού, όπως η αιμομιξία, δεν έχουν γίνει. Φαίνεται πως η ανθρωπότητα δεν έχει ωριμάσει για να τους κρίνει ως κατηγορική απαγόρευση. Για το λόγο αυτό ακόμα υπάρχουν τόσες απόψεις για τους αναγκαίους πολέμους, ακόμα και για τους ηθικούς.

Αν η ανθρωπότητα δεν βλέπει το προφανές ως απόλυτο κακό, ακόμα, είναι γιατί δεν μπορεί να το προσεγγίσει με μόνιμο τρόπο, ούτως ώστε να δει πως για να ανηθικοποιήσεις κάτι, πρέπει να δεις τι είναι το απόλυτα ηθικό. Εδώ μοιάζει πως η σκέψη του ανθρώπου είναι ακόμα ατελής για να το συλλάβει...