UNESCO: Τι είναι τα ελάσματα της Δωδώνης που εντάχθηκαν στον κατάλογο «Μνήμη του Κόσμου»
Στον κατάλογο «Μνήμη του Κόσμου» της UNESCO εντάχθηκαν τα μολύβδινα ελάσματα της Δωδώνης.
Πρόκειται για τη δεύτερη ελληνική εγγραφή στον συγκεκριμένο κατάλογο. Η πρώτη ήταν ο πάπυρος του Δερβενίου που σήμερα εκτίθεται στο Αρχαιολογικό Μουσείο Θεσσαλονίκης και αποτελεί το αρχαιότερο σωζόμενο βιβλίο της Ευρώπης, χρονολογούμενο στον 4ο αι. π.Χ., ενώ το περιεχόμενό του φέρεται να αφορά σε παλαιότερο κείμενο του 5ου αι. π.Χ.
Τι είναι τα ελάσματα της Δωδώνης
Τα χρηστήρια πινάκια της Δωδώνης αποτελούν ένα μοναδικό, παγκοσμίως, σύνολο, με σημαντική συμβολή στη μελέτη της αρχαίας ελληνικής γλώσσας και θρησκείας. Πρόκειται για τμήματα από εύθραυστα, λεπτά φύλλα μολύβδου, πάνω στα οποία χαράσσονταν τα ερωτήματα των προσκυνητών του μαντείου, αλλά και η χρησμοδότηση που λάμβαναν. Συνολικά έχουν εντοπιστεί και δημοσιευτεί 4.216 επιγραφές, που χρονολογούνται με βάση τη γραφή, από τα τέλη του 6ου αι. π.Χ. έως τα μέσα του 2ου αι. π.Χ.
Η αξία του συνόλου των χρηστηρίων ελασμάτων της Δωδώνης έγκειται στην μοναδικότητα αυτού του υλικού, το οποίο συμβάλλει ουσιαστικά στις γνώσεις μας για την αρχαία ελληνική θρησκεία, αλλά και για την καθημερινή ζωή των αρχαίων Eλλήνων, οι αγωνίες των οποίων ήταν αντίστοιχες των σημερινών.
Το Νοέμβριο του 2021 η Εφορεία Αρχαιοτήτων Ιωαννίνων σε συνεργασία με την Διεύθυνση Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού και την Ελληνική Εθνική Επιτροπή για την UNESCO με την υποστήριξη της τοπικής κοινωνίας και του Δήμου Δωδώνης, αλλά και της επιστημονικής κοινότητας, συνέταξε και υπέβαλε την πρόταση εγγραφής του μοναδικού για την Ήπειρο, αλλά και παγκοσμίως συντάγματος των μολύβδινων ελασμάτων της Δωδώνης, όπου βρίσκεται το αρχαιότερο ελληνικό μαντείο και ο τόπος που ο ίδιος ο Δίας αγάπησε και όρισε ως ιερό του.
🔝 Τα ελάσματα της Δωδώνης στον Κατάλογο “Μνήμη του Κόσμου” της #UNESCO
🔹Η ένταξη των μολύβδινων ελασμάτων της Δωδώνης...
Ο πρόεδρος της Βουλής των Ελλήνων, με αφορμή την ένταξη των χρηστήριων ελασμάτων της Δωδώνης στον Κατάλογο της UNESCO έκανε την ακόλουθη δήλωση:
«Μόνο συγχαρητήρια και μάλιστα θερμά αξίζουν στο Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού και στην Εφορεία Αρχαιοτήτων Ιωαννίνων για τη μεγάλη τους πρόσφατη επιτυχία να ενταχθούν στον Κατάλογο "Μνήμη του Κόσμου" της UNESCO τα μολυβένια πινακίδια (χρηστήρια ελάσματα από λεπτά φύλλα μολύβδου) της Δωδώνης. Πρόκειται για τμήματα από εύθραυστα φύλλα μολύβδου, πάνω στα οποία χαράσσονταν τα ερωτήματα των προσκυνητών του μαντείου αλλά και η χρησμοδότηση που λάμβαναν. Συνολικά έχουν εντοπιστεί και δημοσιευτεί 4.216 επιγραφές, που χρονολογούνται με βάση τη γραφή, από τα τέλη του 16ου αιώνα π.Χ. έως τα μέσα του 2ου αιώνα π.Χ.
Η εγγραφή των χρηστηρίων πινακίων της Δωδώνης στον Κατάλογο της UNESCO "Μνήμη του Κόσμου", ενός προγράμματος που επιδιώκει να διαφυλάξει από τη λήθη τα σημαντικότερα γραπτά τεκμήρια της ανθρωπότητας, αναμένεται να προδώσει πολλαπλά οφέλη στο μοναδικό αυτό αρχαιολογικό σύνολο, μέσα από την παγκόσμια προβολή του στο πλαίσιο του διεθνούς οργανισμού.
Για την επιτυχία αυτή εργάστηκαν με επιμέλεια αξιοσημείωτη και αξιέπαινη η Εφορεία Αρχαιοτήτων Ιωαννίνων, η Γενική Διεύθυνση Αρχαιοτήτων και Πολιτιστικής Κληρονομιάς και η Διεύθυνση Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων του Υπουργείου Πολιτισμού. Ο φάκελος της υποψηφιότητος προωθήθηκε στην UNESCO το Νοέμβριο του 2021, σε συνεργασία με την Ελληνική Εθνική Επιτροπή της UNESCO.
Έκτοτε διήλθε τα απαραίτητα στάδια αξιολόγησης που προβλέπονται από το πρόγραμμα και τελικώς τα ελάσματα περιελήφθησαν στον Κατάλογο (register) με απόφαση που ελήφθη στο πλαίσιο του 216ου Εκτελεστικού Συμβουλίου της UNESCO. Συνοπτική παρουσίαση των χρηστηρίων ελασμάτων της Δωδώνης έχει ήδη αναρτηθεί μαζί με τις υπόλοιπες νέες εγγραφές στον Κατάλογο στην οικεία ιστοσελίδα του προγράμματος.
Συμπαραστάτες του αιτήματος που ευοδώθηκε ήταν πολλοί, ξεχωρίζω την Περιφέρεια Ηπείρου και τον Περιφερειάρχη κ. Αλ. Καχριμάνη, την τοπική κοινωνία της Δωδώνης, τον Δήμο της και το Δήμαρχό της, κ. Χρ. Ντακαλέτση, τον εκλιπόντα Δήμαρχο Ιωαννιτών, Μ. Ελισάφ, τον εκλιπόντα Πρόεδρο του Μουσείου Ακρόπολης, Καθηγητή Δ. Παντερμαλή, την ΠΕΔ Ηπείρου, την Πνευματική Κίνηση «Η Αρχαία Δωδώνη», καθώς και διακεκριμένους Έλληνες και ξένους πανεπιστημιακούς.
Ο Όμηρος στην Οδύσσεια μας αποκαλύπτει πως ο Οδυσσέας, πριν επιστρέψει στην Ιθάκη, ήλθε στη Δωδώνη "εκ δρυός υψικόμοιο Διός βουλήν επακούσαι" για να πάρει δηλαδή μαντεψιά από τον Δία για το πώς θα έπρεπε να γυρίσει πίσω στην πατρίδα του "αμφαδόν ήε κρυφηδόν;", φανερά ή κρυφά δηλαδή. Τα υπόλοιπα είναι γνωστά. Έτσι και εμείς σήμερα "αμφαδόν", φανερά και δημόσια δηλαδή, συγχαίρουμε δημόσιους φορείς και πρόσωπα που συνέβαλαν και υποστήριξαν αυτήν τη μεγάλη αναγνώριση και προβολή της Δωδώνης, που μας κάνει βάσιμα να ελπίζουμε ότι η ίδια επιτυχία θα σημειωθεί και με τις αντίστοιχες εγγραφές της Νικόπολης και του Ζαγορίου».
