Τα χριστόψωμα, τα κεράσματα, τα λαλάγια, το τσιγαρισμένο χοιρινό κρέας, το πάτημα της πέτρας, καθώς και τα φαγητά στην κρήνη για τις Μοίρες, είναι μερικά από τα έθιμα της περιόδου των Χριστουγέννων που τηρούνται σε διάφορες περιοχές της Πελοποννήσου και της Αιτωλοακαρνανίας.
Στη Μάνη, οι οικογένειες ψήνουν στον φούρνο του σπιτιού τα χριστόψωμα, τα οποία κόβει ο οικοδεσπότης ανήμερα τα Χριστούγεννα, αφού πρώτα ευχηθεί χρόνια πολλά. Επίσης, σε πολλά σπίτια ζυμώνουν και τηγανίζουν τα μανιάτικα λαλάγια. Μάλιστα, η πρώτη τηγανίδα είναι πάντα μεγάλη, έχει ένα σταυρό και είναι του Χριστού.
Στο Θεόκτιστο της Αρκαδίας αναβιώνει τη δεύτερη ημέρα των Χριστουγέννων το έθιμο του παστού και της τσιγαρίδας. Συγκεκριμένα κάτοικοι και επισκέπτες συγκεντρώνονται όλοι μαζί και τρώνε παρέα, χορεύουν και τραγουδούν.
Το έθιμο της τσιγαρίδας τηρείται την ίδια ημέρα και στην περιοχή του Ξηρόμερου της Αιτωλοακαρνανίας. Συγκεκριμένα το τσιγάρισμα του χοιρινού κρέατος ήταν η παραδοσιακή μέθοδος που χρησιμοποιούσαν οι οικογένειες, ώστε να διατηρούν το κρέας την χειμερινή περίοδο.
Στα χωριά των Καλαβρύτων οι νοικοκυρές ετοιμάζουν με ιδιαίτερη επιμέλεια τα χριστόψωμα, τα οποία διαφέρουν από το ψωμί που παρασκευάζουν τις υπόλοιπες ημέρες του χρόνου. Τα χριστόψωμα είναι λευκά και αφράτα, περιέχουν σουσάμι και καρύδια, ενώ στο επάνω μέρος είναι σχηματισμένος ο σταυρός.
Στη Μεσσηνία, και όχι μόνο, ένα από τα έθιμα είναι το σπάσιμο του ροδιού την Πρωτοχρονιά μετά την επιστροφή από την εκκλησία. Ο νοικοκύρης μπαίνει πρώτος στο σπίτι με το ρόδι στο χέρι και αφού το σπάσει, ρίχνοντάς το κάτω, κάνει ευχές.
Επίσης, το πρωί της Πρωτοχρονιάς, όταν τα μέλη της οικογένειας βγαίνουν από το σπίτι, πατούν πάνω σε μία μεγάλη πέτρα, την οποία έχει τοποθετήσει στο κατώφλι η νοικοκυρά από την παραμονή.
Στην Κορινθία, ένα από τα έθιμα είναι αυτό της ψυχοκόρης. Συγκεκριμένα ανήμερα την Πρωτοχρονιά, όταν η οικογένεια επιστρέφει από την εκκλησία, η έφηβη κόρη τούς υποδέχεται, κρατώντας ένα μεγάλο πιάτο με γλυκά και τα προσφέρει.
Στην Ερμιόνη της Αργολίδας, οι νέοι τηρούν την παραμονή και ανήμερα των Θεοφανείων το έθιμο του «Γιάλα-Γιάλα». Ειδικότερα, την παραμονή της εορτής στολίζουν με φύλλα φοίνικα τις βάρκες από όπου θα βουτήξουν στη θάλασσα για να πιάσουν το Σταυρό.
Ανήμερα των Θεοφανείων, έχοντας φορέσει παραδοσιακές ναυτικές στολές, περνούν από τα σπίτια και δέχονται κεράσματα και ευχές, τραγουδώντας το «Γιάλα-Γιάλα», έως την ώρα που θα πέσουν στη θάλασσα για να πιάσουν τον Σταυρό.
Σε χωριά της Αρκαδίας, κάτοικοι τοποθετούν σε κρήνες, ανήμερα την Πρωτοχρονιά, διάφορα φαγητά για τις Μοίρες. Εάν τη επόμενη ημέρα δεν τα βρουν, σημαίνει για αυτούς ότι η νέα χρονιά θα είναι καλή, ενώ εάν είναι στη θέση τους, τότε πιστεύουν θα συμβεί το αντίθετο.
11°
