Πότε εφαρμόστηκε τελευταία φορά στην Ελλάδα η θανατική ποινή;

H 10η Οκτωβρίου είναι η Παγκόσμια Ημέρα κατά της Θανατικής Ποινής που θεσπίστηκε το 2002 από τον Παγκόσμιο Συνασπισμό για την Κατάργηση της Θανατικής Ποινής.

Σύμφωνα με τη Διεθνή Αμνηστία, 140 κράτη ανά τον κόσμο έχουν καταργήσει είτε διά νόμου είτε στην πράξη τη θανατική ποινή. Ωστόσο, 58 κράτη τη διατηρούν ακόμη. Σύμφωνα με έκθεση της Διεθνούς Αμνηστίας, στις περισσότερες χώρες που υποστηρίζεται η θανατική ποινή, η εφαρμογή της βασίζεται σε ομολογίες που προέκυψαν έπειτα από βασανιστήρια. Επιπλέον, χρησιμοποιείται κυρίως εναντίον μειονοτήτων, χαμηλών οικονομικών στρωμάτων και μελών εθνικών και θρησκευτικών ομάδων.

Η Ελλάδα κατήργησε τη θανατική ποινή το 1993, υπό την κυβέρνηση του Ανδρέα Παπανδρέου. Η συνταγματική θέσπιση της κατάργησης έλαβε χώρα το 2001, σε συνταγματική αναθεώρηση.

Πότε όμως εκτελέστηκε για τελευταία φορά η θανατική ποινή στην Ελλάδα;

Η τελευταία εφαρμογή της ήταν το 1972. Ο 27χρονος Βασίλης Λυμπέρης καταδικάστηκε σε θάνατο με την κατηγορία ότι έκαψε ζωντανή την 24χρονη σύζυγό του, την 55χρονη μητέρα της, τη δίχρονη κόρη του και τον ενός έτους γιο του, μέσα στο σπίτι τους στο Χαλάνδρι. Ο Λυμπέρης δεν ήταν μόνος αλλά προέβη στο έγκλημα με άλλους 3 φίλους του, ένας εκ των οποίων ήταν ο πρώτος που απέφυγε τη θανατική ποινή λόγω του νεαρού της ηλικίας του (18 ετών) και αντ' αυτής εξέτισε κάθειρξη 20 ετών.

Στις 25 Αυγούστου του 1972, ο Λυμπέρης εκτελέστηκε στο πεδίο βολής της Σχολής Εφέδρων Αξιωματικών Πεζικού, στο Ηράκλειο Κρήτης. Λίγη ώρα πριν την εκτέλεση, επετράπη στον μελλοθάνατο να συντάξει επιστολή προς τη μητέρα του.

Ποιες χώρες έχουν καταργήσει τη θανατική ποινή και ποιες τη διατηρούν

Σύμφωνα με τη Διεθνή Αμνηστία, περισσότερο από τα δύο τρίτα των χωρών του κόσμου έχουν καταργήσει τη θανατική καταδίκη διά νόμου ή στην πράξη. Οι αριθμοί είναι οι εξής:

• Κράτη που κατήργησαν την ποινή για όλα τα εγκλήματα: 97
• Κράτη που κατήργησαν την ποινή για κοινά εγκλήματα: 8
• Κράτη που κατήργησαν την ποινή στην πράξη: 35
• Συνολικός αριθμός κρατών που κατάργησαν τη θανατική ποινή νομοθετικά ή στην πράξη: 140
• Κράτη που διατηρούν τη θανατική ποινή: 58

Στη συνέχεια ακολουθούν λίστες κρατών για τις τέσσερις κατηγορίες: που την έχουν καταργήσει για όλα τα εγκλήματα, που την έχουν καταργήσει για μόνο κοινά εγκλήματα, που την έχουν καταργήσει στην πράξη και αυτά που τη διατηρούν.

1. ΚΡΑΤΗ ΠΟΥ ΤΗΝ ΕΧΟΥΝ ΚΑΤΑΡΓΗΣΕΙ ΓΙΑ ΟΛΑ ΤΑ ΕΓΚΛΗΜΑΤΑ

Χώρες που δεν προβλέπουν τη θανατική καταδίκη για οποιοδήποτε έγκλημα:

Αλβανία, Ανδόρα, Αγκόλα, Αργεντινή, Αρμενία, Αυστραλία, Αυστρία, Αζερμπαϊτζάν, Βέλγιο, Μπρούτα, Βοσνία-Ερζεγοβίνη, Βουλγαρία, Μπουρούντι, Καμπότζη, Καναδάς, Πράσινο Ακρωτήριο, Κολομβία, Νήσοι Κουκ, Κόστα Ρίκα, Κροατία, Κύπρος, Τσεχία, Δανία, Τζιμπουτί, Δομινικανή Δημοκρατία, Εκουαδόρ, Εσθονία, Φινλανδία, Γαλλία, Γκαμπόν, Γεωργία, Γερμανία, Ελλάδα, Γουινέα-Μπισσάου, Αϊτή, Χόλι Σι, Ονδούρα, Ουγγαρία, Ισλανδία, Ιρλανδία, Ιταλία, Κιριμπάτι, Κιργιστάν, Λετονία, Λιχνενστάιν, Λιθουανία, Λουξεμβούργο, Μακεδονία, Μάλτα, Νήσοι Μάρσαλ, Μαυρίκιος, Μεξικό, Μικρονησία, Μολδαβία, Μονακό, Μαυροβούνιο, Μοζαμβίκη, Ναμίμπια, Νεπάλ, Ολλανδία, Νέα Ζηλανδία, Νικαράγουα, Νιούε, Νορβηγία, Παλάου, Παναμάς, Παραγουάη, Φιλιππίνες, Πολωνία, Πορτογαλία, Ρουμανία, Ρουάντα, Σαμόα, Σαν Μαρίνο, Σάο Τόμε και Πρινσίπο, Σενεγάλη, Σερβία (και Κόσοβο), Σεϋχέλλες, Σλοβακία, Σλοβενία, Νησιά του Σολομώντα, Βόρεια Αφρική, Ισπανία, Σουηδία, Ελβετία, Τιμόρ-Λέστε, Τόγκο, Τουρκία, Τουρκμενιστάν, Τουβαλού, Ουκρανία, Ηνωμένο Βασίλειο, Ουρουγουάη, Ουζμπεκιστάν, Βανουάτου, Βενεζουέλα.

2. ΚΡΑΤΗ ΠΟΥ ΤΗΝ ΕΧΟΥΝ ΚΑΤΑΡΓΗΣΕΙ ΜΟΝΟ ΓΙΑ ΚΟΙΝΑ ΕΓΚΛΗΜΑΤΑ

Τα κράτη των οποίων το νομικό πλαίσιο προβλέπει τη θανατική ποινή μόνο για ιδιαίτερα εγκλήματα, όπως εγκλήματα υπό το στρατιωτικό νόμο, ή εγκλήματα που διεξήχθησαν υπό ιδιαίτερες συνθήκες είναι:

Βολιβία, Βραζιλία, Χιλή, Ελ Σαλβαδόρ, Φίτζι, Ισραήλ, Καζακστάν, Περού.

3. ΚΡΑΤΗ ΠΟΥ ΤΗΝ ΕΧΟΥΝ ΚΑΤΑΡΓΗΣΗ ΣΤΗΝ ΠΡΑΞΗ

Κράτη που διατηρούν τη θανατική ποινή για κοινά εγκλήματα, όπως δολοφονία, αλλά θεωρείται ότι την έχουν καταργήσει στην πράξη, δηλαδή δεν έχουν εκτελέσει κανέναν τα προηγούμενα 10 χρόνια και πιστεύεται ότι έχουν μια πολιτική ή καθιερωμένη πρακτική μη διεξαγωγής εκτελέσεων:

Αλγερία, Μπενίν, Μπρουνέι, Μπουρκίνα Φάσο, Καμερούν, Κεντροαφρικανική Δημοκρατία, Κονγκό, Ερυθραία, Γκάμπια, Γκάνα, Γρενάδα, Κένυα, Λάος, Λιβερία, Μαδαγασκάρη, Μαλάουι, Μαλδίβες, Μάλι, Μαυριτανία, Μαρόκο, Μυανμάρ, Ναούρου, Παπούα, Νέα Γουινέα, Ρωσική Ομοσπονδία, Σιέρα Λεόνε, Νότια Κορέα, Σρι Λάνκα, Σουρινάμ, Σουαζιλάνδη, Τατζικιστάν, Τανζανία, Τόγκα, Τυνησία, Ζάμπια.

4. ΚΡΑΤΗ ΠΟΥ ΔΙΑΤΗΡΟΥΝ ΤΗ ΘΑΝΑΤΙΚΗ ΠΟΙΝΗ

Οι χώρες που διατηρούν τη θανατική ποινή για κοινά ποινικά αδικήματα είναι οι εξής:

Άγιος Βικέντιος και Γρεναδίνες, Αφγανιστάν, Αντίγκουα και Μπαρμπούντα, Αίγυπτος, Αιθιοπία, Βιετνάμ, Βόρειος Κορέα, Γουατεμάλα, Γουινέα, Ισημερινή Γουινέα, Ζιμπάμπουε, Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, ΗΠΑ, Ινδία, Ινδονησία, Ιράν, Ιράκ, Ιαπωνία, Ιορδανία, Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό, Λευκορωσία, Λίβανος, Λεσότο, Λιβύη, Κατάρ, Κίνα, Κομόρες, Κούβα, Κοινοπολιτεία της Ντομίνικα, Κουβέιτ, Μαλαισία, Μογγολία, Μπαχάμες, Μπαχρέιν, Μπαγκλαντές, Μπαρμπάντος, Μπελίζε, Μποτσουάνα, Νιγηρία, Ομάν, Ομοσπονδία Αγίου Χριστοφόρου και Νέβις, Ουγκάντα, Πακιστάν, Παλαιστινιακή Αρχή, Σάντα Λουσία, Σαουδική Αραβία, Σιέρα Λεόνε, Σιγκαπούρη, Σομαλία, Σουδάν, Συνεργατική Δημοκρατία της Γουιάνας, Συρία, Ταϊβάν, Ταϊλανδή, Τζαμάικα, Τρινιδάδ και Τομπάγκο, Τσαντ, Υεμένη.