Η μυστική δίκη του στρατηγού που αρνήθηκε να επιτεθεί στην πλατεία Τιενανμέν
Τριάντα έξι χρόνια μετά την αιματηρή καταστολή των φιλοδημοκρατικών διαδηλώσεων στο Πεκίνο, ένα σπάνιο οπτικό ντοκουμέντο επαναφέρει στο φως μια σχεδόν ξεχασμένη πράξη ανυπακοής μέσα στον κινεζικό στρατό. Βίντεο διάρκειας έξι ωρών από τη μυστική στρατοδικία του στρατηγού Σου Τσινσιέν (Xu Qinxian), του αξιωματικού που αρνήθηκε να οδηγήσει τα στρατεύματά του εναντίον των διαδηλωτών στην πλατεία Τιενανμέντο 1989, διέρρευσε και κυκλοφορεί πλέον στο YouTube.
Ο Σου Τσινσιέν ήταν διοικητής της 38ης Στρατιάς, μιας από τις πλέον επίλεκτες μονάδες του Λαϊκού Απελευθερωτικού Στρατού. Όταν η κινεζική ηγεσία, υπό τον Ντενγκ Σιαοπίνγκ, έδωσε εντολή σε δεκάδες χιλιάδες στρατιώτες να επιβάλουν στρατιωτικό νόμο στο Πεκίνο, ο Σου αρνήθηκε να συμμετάσχει. Η ανάπτυξη των δυνάμεων αυτών στην Τιενανμεν κατέληξε, τη νύχτα της 3ης προς 4η Ιουνίου, στη δολοφονία εκατοντάδων — κατά ορισμένες εκτιμήσεις χιλιάδων — άοπλων πολιτών.
Στο υλικό της δίκης, που πραγματοποιήθηκε το 1990 κεκλεισμένων των θυρών, ο στρατηγός εμφανίζεται με απλά πολιτικά ρούχα, να εισέρχεται σε μια άδεια αίθουσα δικαστηρίου, φρουρούμενος από τρεις στρατιώτες. Δεν ζητά επιείκεια. Εξηγεί με ψυχραιμία ότι η άρνησή του βασίστηκε στη συνείδηση και στην επαγγελματική του κρίση. Όπως λέει, η χρήση ένοπλης βίας κατά πολιτών θα οδηγούσε αναπόφευκτα σε χάος και αιματοχυσία, προσθέτοντας ότι ένας διοικητής που θα εφάρμοζε στρατιωτικό νόμο «λανθασμένα» θα έμενε στην Ιστορία ως «αμαρτωλός».
Η δημοσιοποίηση του βίντεο θεωρείται εξαιρετικά σπάνια, καθώς η συζήτηση γύρω από την Τιενανμέν παραμένει αυστηρά λογοκριμένη στην Κίνα και υλικό που αποκαλύπτει εσωτερικές διαφωνίες στον στρατό σχεδόν ποτέ δεν βλέπει το φως της δημοσιότητας. Το βίντεο έχει ήδη συγκεντρώσει εκατομμύρια προβολές σε πλατφόρμες εκτός Κίνας.
Ο ίδιος ο Σου περιγράφει μια καθοριστική συνάντηση στις 18 Μαΐου 1989, όταν, ενώ νοσηλευόταν για πέτρα στα νεφρά, κλήθηκε εσπευσμένα στο αρχηγείο της Στρατιωτικής Περιφέρειας Πεκίνου. Εκεί του ζητήθηκε να στείλει περίπου 15.000 οπλισμένους στρατιώτες από τη βάση της 38ης Στρατιάς, 150 χιλιόμετρα έξω από την πρωτεύουσα, ως μέρος μιας δύναμης 50.000 ανδρών. Ο Σου απάντησε ότι διαφωνεί, τονίζοντας πως η κρίση έπρεπε να αντιμετωπιστεί πολιτικά και όχι στρατιωτικά.
Παραδέχθηκε ότι ο στρατός όφειλε να υπακούει, αλλά ξεκαθάρισε ότι ο ίδιος δεν θα ηγείτο της επιχείρησης. «Οι ανώτεροί μου μπορούν να με διορίσουν, αλλά μπορούν και να με αποπέμψουν», φέρεται να είπε, δείχνοντας ότι ήταν διατεθειμένος να θυσιάσει την καριέρα του.
Τελικά, απομακρύνθηκε από τη διοίκηση, τέθηκε υπό κράτηση και καταδικάστηκε σε πέντε χρόνια φυλάκισης για ανυπακοή. Υπό νέο διοικητή, η 38η Στρατιά διαδραμάτισε κεντρικό ρόλο στη βίαιη είσοδο του στρατού στο Πεκίνο, με πυρά όχι μόνο κατά διαδηλωτών αλλά και κατά περαστικών.
Ο Σου Τσινσιέν πέθανε το 2021, σε ηλικία 85 ετών. Σε σπάνια συνέντευξή του το 2011 είχε δηλώσει ότι δεν μετάνιωσε ποτέ για την απόφασή του. Η διαρροή της δίκης του προσθέτει πλέον ένα κρίσιμο κομμάτι σε μια ιστορία που το κινεζικό κράτος προσπάθησε επί δεκαετίες να σβήσει από τη συλλογική μνήμη.
11°
