Γάζα: Επεμβάσεις χωρίς αναισθητικά και παυσίπονα με το σταγονόμετρο - Τεράστια η έλλειψη φαρμάκων
Στο νοσοκομείο Νάσερ της Γάζας, ο Μαχμούντ κείτεται με τραύμα από σφαίρα στο αριστερό του πόδι. Το γόνατό του έχει συνθλιβεί και η πληγή έχει μολυνθεί. Oι γιατροί δεν διαθέτουν παυσίπονα για να απαλύνουν τα βάσανά του. Του χορηγείται ένα νευρικό μπλοκ, που τον απαλλάσσει προσωρινά από την έντονη αίσθηση πόνου, χαρίζοντάς του λίγη ώρα ύπνου. Όμως, μόλις αυτό σταματά να δρα, ο πόνος επιστρέφει αδυσώπητος.
Περισσότεροι από 167.000 Παλαιστίνιοι έχουν τραυματιστεί στη Γάζα από τις 7 Οκτωβρίου 2023, σύμφωνα με το υπουργείο Υγείας της περιοχής. Από εγκαύματα και τραύματα από εκρήξεις μέχρι ακρωτηριασμούς και κατάγματα, τα νοσοκομεία της Γάζας έχουν κατακλυστεί από ασθενείς που υποφέρουν από ανυπόφορους πόνους.
Ωστόσο, η δραματική έλλειψη φαρμάκων σημαίνει πως οι γιατροί μπορούν να κάνουν ελάχιστα. Οι θεραπείες και οι επεμβάσεις γίνονται χωρίς κατάλληλα αναισθητικά, ενώ τα λιγοστά παυσίπονα που υπάρχουν πρέπει να μοιράζονται αυστηρά.
Σύμφωνα με ανάλυση του Bureau of Investigative Journalism (TBIJ), περισσότερες από τις μισές ιατρικές αποστολές του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ) προς τη Γάζα από τον Ιανουάριο του 2024 – συμπεριλαμβανομένης της παράδοσης φαρμάκων και καυσίμων για νοσοκομεία, της αποστολής προσωπικού και της διακομιδής ασθενών – έχουν απορριφθεί, καθυστερήσει, εμποδιστεί ή ακυρωθεί.
Το TBIJ μίλησε με οκτώ γιατρούς στη Γάζα, οι οποίοι περιέγραψαν την τραγική έλλειψη φαρμάκων για την ανακούφιση του πόνου, όπως οπιοειδή, αναισθητικά και ακόμη και παρακεταμόλη.
«Οι περισσότερες περιπτώσεις είναι ακρωτηριασμοί ή ανοικτά κατάγματα», λέει ο ορθοπεδικός Άμπντελκαρίμ Αλσαλκάουι. «Πρόκειται για αφόρητους πόνους που απαιτούν 24ωρη ανακούφιση. [Όμως τώρα] τους λέμε: μία ένεση την ημέρα … χρησιμοποιήστε τη τη νύχτα για να μπορέσετε να κοιμηθείτε».
Τον Ιούλιο, ο πρωθυπουργός του Ισραήλ, Μπενιαμίν Νετανιάχου, δήλωσε ότι η χώρα θα επέτρεπε «ελάχιστες ανθρωπιστικές προμήθειες» να μπουν στη Γάζα. Όμως, ανθρωπιστικές οργανώσεις και γιατροί που εργάζονται στην περιοχή αναφέρουν σχεδόν ολοκληρωτική κατάρρευση της εφοδιαστικής αλυσίδας φαρμάκων.
«Είναι ξεκάθαρο ότι από τον Μάρτιο περάσαμε μήνες χωρίς να επιτρέπεται να μπει τίποτα», λέει η δρ. Ράντα Άμπου Ράμπε, από το γραφείο του ΠΟΥ για τα κατεχόμενα παλαιστινιακά εδάφη. «Δεν είναι μόνο τα φάρμακα: είναι τα αντιδραστήρια, τα διαγνωστικά μέσα, κάποια εργαλεία και εξοπλισμός».
Ο συντονιστής της ισραηλινής κυβέρνησης για τις δραστηριότητες στα εδάφη (Cogat) απαντά: «Το Ισραήλ επιτρέπει και διευκολύνει την είσοδο ιατρικού εξοπλισμού και φαρμάκων, υπό την προϋπόθεση προηγούμενου συντονισμού. Απόδειξη, μόνο τις τελευταίες εβδομάδες, έχουν μεταφερθεί περισσότερους από 3.500 τόνοι ιατρικού εξοπλισμού».
Αυτό αμφισβητείται από ανθρωπιστικές οργανώσεις και γιατρούς που βιώνουν οξείες ελλείψεις. Υποστηρίζουν ότι οι αποστολές καθυστερούν εβδομάδες ή μήνες στα σύνορα και τα αιτήματα συχνά αγνοούνται.
«Αν ο ασθενής πονάει αλλά δεν έχει καταστροφικό τραύμα, συχνά δεν παίρνει τίποτα», λέει ο Αμερικανός γιατρός Τράβις Μέλιν.
Η Τάνια Χάρι, διευθύντρια του νομικού κέντρου Gisha, εξηγεί ότι οι ελλείψεις επιδεινώνονται από την κατάρρευση των συστημάτων ασφαλούς διανομής εντός της Γάζας.
«Εκτός από τους περιορισμούς [στα σύνορα], η κατάρρευση της δημόσιας τάξης και οι λεηλασίες δημιούργησαν εμπόδια στη διανομή βοήθειας, περιλαμβανομένων ευαίσθητων και ακριβών ειδών όπως φάρμακα και ιατρικός εξοπλισμός», λέει. «Η έλλειψη διαθεσιμότητας δεν μπορεί να αποδοθεί αποκλειστικά στους περιορισμούς εισόδου, αλλά σε ένα σύνολο παραγόντων – σχεδόν όλοι συνδέονται με τη διεξαγωγή του πολέμου από το Ισραήλ και την πολιτική του για την πρόσβαση».
Ο Μέλιν τονίζει ότι δεν μπορεί να κατανοήσει τη λογική πίσω από τους περιορισμούς στα φάρμακα: «Τα οπιοειδή είναι καθαρά για λόγους ανακούφισης, δεν έχουν κανέναν άλλο σκοπό πέρα από τη συμπόνια. Δεν βοηθούν να ζήσεις περισσότερο, δεν αυξάνουν την πιθανότητα να επιβιώσεις από τα τραύματά σου, δεν έχουν κανένα όφελος για τη θνησιμότητα».
Τα οπιοειδή έχουν πλέον περιοριστεί δραστικά. Οι γιατροί περιγράφουν ότι αναγκάζονται να δίνουν στους ασθενείς μία ένεση την ημέρα, αφήνοντάς τους για ώρες με ανυπόφορο πόνο.
Στα χειρουργεία, η μορφίνη, που κανονικά χορηγείται σε κάθε ασθενή με ξεχωριστό αποστειρωμένο φιαλίδιο, είναι τόσο περιορισμένη που οι γιατροί αναγκάζονται να χρησιμοποιούν το ίδιο φιαλίδιο για πολλούς ανθρώπους – πρακτική που εγκυμονεί κινδύνους μόλυνσης.
Πολλά οπιοειδή θεωρούνται από τον ΠΟΥ βασικά φάρμακα και η απουσία τους, λένε οι γιατροί, αφήνει τους ασθενείς και τις ιατρικές ομάδες χωρίς τα πιο αξιόπιστα μέσα για τη διαχείριση του οξέος πόνου και τη διευκόλυνση των χειρουργικών επεμβάσεων.
Οι γιατροί στη Γάζα συχνά βασίζονται στην κεταμίνη, ένα αναισθητικό με παραισθησιογόνες επιδράσεις, που το αποκαλούν «φάρμακο πεδίου μάχης».
«Αν κάποιος έρθει με ακρωτηριασμό, θα του δώσουμε ορό και μια δόση κεταμίνης. Διαρκεί περίπου 45 λεπτά», λέει ο Μέλιν. «Αλλά το να δίνεται ως εφάπαξ δόση, με το υπάρχον προσωπικό εδώ, δεν είναι εφικτό. Και δεν μπορείς να κρατήσεις τους ασθενείς [με κεταμίνη]. Δεν μπορούν να σταθούν, να περπατήσουν ή να αλληλεπιδράσουν. Οπότε δεν είναι ασφαλής λύση».
Όταν υπάρχει, οι γιατροί έχουν σύριγγες προγεμισμένες με κεταμίνη για «μαζικά περιστατικά», όταν οι βομβαρδισμοί φέρνουν κύματα τραυματιών, ώστε να κάνουν μικρές ενέσεις και να προχωρούν.
Οι ασθενείς συχνά βγαίνουν από την αναισθησία τρομαγμένοι ή με παραισθήσεις. Και η επίδραση διαρκεί λίγο.
«Στα επείγοντα, οι ασθενείς μπορεί να πάρουν δόση κεταμίνης ή όχι. Αν πονάνε αλλά δεν έχουν καταστροφικό τραύμα, συχνά δεν παίρνουν τίποτα», λέει ο Μέλιν. «Για σοβαρό τραύμα ή επέμβαση όπως η τοποθέτηση θωρακικού σωλήνα, πιθανότατα θα τους δοθεί κεταμίνη. Αλλά για κάτι σαν απλό τραύμα από σφαίρα, οι περισσότεροι απλώς το υπομένουν».
Ερωτηθείς για σχόλιο, εκπρόσωπος της ισραηλινής κυβέρνησης δήλωσε ότι οι Ισραηλινές Αμυντικές Δυνάμεις «θα συνεχίσουν να ενεργούν για να διευκολύνουν την ιατρική περίθαλψη και τη συνεχή λειτουργία των ιατρικών ιδρυμάτων στη Λωρίδα της Γάζας, σε συνεργασία με διεθνείς οργανώσεις αρωγής».
13°
