FACTBOX: Οι βασικές διαφωνίες ΗΠΑ και Τουρκίας στη συνάντηση Τραμπ – Ερντογάν
Ο πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπθα υποδεχθεί τον Τούρκο ομόλογό του Ταγίπ Ερντογάν στον Λευκό Οίκο την Πέμπτη, σε μια προσπάθεια να επιτευχθούν συμφωνίες σε θέματα όπλων και εμπορίου που θα μπορούσαν να συμβάλουν στην εκτόνωση μιας σειράς διπλωματικών διαφορών που ταλαιπωρούν εδώ και χρόνια τις σχέσεις ΗΠΑ–Τουρκίας.
Παρά τις καλές προσωπικές σχέσεις των δύο ηγετών, ζητήματα εξακολουθούν να βαραίνουν τις σχέσεις των συμμάχων στο ΝΑΤΟ. Ακολουθούν τα κυριότερα:
ΟΠΛΑ ΚΑΙ ΚΥΡΩΣΕΙΣ
Η Τουρκία, μια περιφερειακή στρατιωτική δύναμη με τον δεύτερο μεγαλύτερο στρατό στο ΝΑΤΟ, επιδιώκει να ανακτήσει επένδυση 1,6 δισ. δολαρίων στα μαχητικά F-35, αφού η Ουάσινγκτον απέκλεισε την Άγκυρα από το κοινό πρόγραμμα παραγωγής και ακύρωσε την πώληση των αεροσκαφών. Η αμερικανική απόφαση ήρθε ως απάντηση στην αγορά από την Τουρκία των ρωσικών πυραυλικών συστημάτων S-400 το 2019, που οδήγησε επίσης στην επιβολή κυρώσεων κατά της αμυντικής της βιομηχανίας.
Ο Ερντογάν ελπίζει σε μια πρόοδο με τον Τραμπ που θα μπορούσε να άρει τις κυρώσεις και να επιτρέψει την απόκτηση των αεροσκαφών. Σε ό,τι αφορά τη Ρωσία, η Άγκυρα παραμένει αντίθετη στις δυτικές κυρώσεις για τον πόλεμο στην Ουκρανία, παρότι αντιτίθεται στην εισβολή και έχει προμηθεύσει το Κίεβο με drones και όπλα. Κάθε επέκταση των αμερικανικών κυρώσεων κατά της Ρωσίας θα μπορούσε να πλήξει την Τουρκία, η οποία διατηρεί καλές σχέσεις με τη Μόσχα και συγκαταλέγεται στους μεγαλύτερους αγοραστές ενέργειάς της.
ΙΣΡΑΗΛ ΚΑΙ ΧΑΜΑΣ
Οι Ηνωμένες Πολιτείες είναι ο σημαντικότερος σύμμαχος του Ισραήλ, ενώ η Τουρκία είναι από τους πιο έντονους επικριτές της χώρας για τις επιχειρήσεις της στη Γάζα, τις οποίες ο Ερντογάν αποκαλεί «γενοκτονία». Η Άγκυρα έχει διακόψει το εμπόριο με το Ισραήλ, έχει ανακαλέσει τους διπλωμάτες της και χαρακτηρίζει την κυβέρνηση του Μπενιαμίν Νετανιάχου ως το μεγαλύτερο εμπόδιο για την ειρήνη στην περιοχή. Ο Ερντογάν έχει χαρακτηρίσει τη Χαμάς, που ελέγχει τη Γάζα, ως «ομάδα αντίστασης», την ώρα που οι ΗΠΑ και οι δυτικές χώρες τη θεωρούν τρομοκρατική οργάνωση, ενώ οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν επιβάλει κυρώσεις σε μέλη της πολιτικής της πτέρυγας που βρίσκονται στην Τουρκία.
Για χρόνια το πιο αγκάθινο ζήτημα στις σχέσεις τους, οι τουρκικές και αμερικανικές θέσεις για τη Συρία έχουν αρχίσει να συγκλίνουν αφότου οι Σύροι αντάρτες, μερικώς υποστηριζόμενοι από την Τουρκία, ανέτρεψαν τον πρώην πρόεδρο Μπασάρ αλ-Άσαντ τον Δεκέμβριο. Η Άγκυρα και η Ουάσινγκτον στηρίζουν μια ισχυρή κεντρική κυβέρνηση υπό τον νέο πρόεδρο Άχμεντ αλ-Σαράα, έναν πρώην ηγέτη της αλ Κάιντα. Και οι δύο έχουν καλέσει τις Συριακές Δημοκρατικές Δυνάμεις (SDF), με επικεφαλής Κούρδους και υποστηριζόμενες από τις ΗΠΑ, να ενταχθούν στη Δαμασκό στο πλαίσιο συμφωνίας του Μαρτίου. Ωστόσο, λίγη πρόοδος έχει σημειωθεί, προκαλώντας απογοήτευση στην Τουρκία, η οποία θεωρεί το SDF τρομοκρατική οργάνωση και έχει απειλήσει με στρατιωτική εισβολή στη βόρεια Συρία, όπου εκατοντάδες Αμερικανοί στρατιώτες παραμένουν στο πλευρό των Κούρδων μαχητών.
ΔΑΣΜΟΙ
Η δεύτερη θητεία του Τραμπ έχει φέρει θετικά σημάδια για τις οικονομικές σχέσεις. Ενώ η κυβέρνησή του επέβαλε υψηλούς δασμούς σε ορισμένες χώρες, στα τουρκικά προϊόντα εφαρμόστηκε επίπεδο μόλις 15%, ένα από τα χαμηλότερα στη λίστα. Τη Δευτέρα, λίγες ημέρες πριν από τη συνάντηση στον Λευκό Οίκο, το γραφείο του Ερντογάν ανακοίνωσε την άρση πρόσθετων δασμών σε ορισμένες αμερικανικές εισαγωγές. Κατά την πρώτη θητεία του το 2018, ο Τραμπ είχε κατηγορηθεί ότι τροφοδότησε τη χειρότερη οικονομική κρίση στην Τουρκία εδώ και δεκαετίες, όταν επέβαλε δασμούς 20% στο αλουμίνιο και 50% στον χάλυβα, σε αντιπαράθεση με την Άγκυρα για την κράτηση ενός Αμερικανού πάστορα. Οι κινήσεις αυτές προκάλεσαν την πρώτη από μια σειρά καταρρεύσεων της λίρας, η οποία πλέον αξίζει σχεδόν 90% λιγότερο σε σχέση με το δολάριο. Ωστόσο, θεωρείται ότι οι ανορθόδοξες οικονομικές πολιτικές του Ερντογάν αποτέλεσαν τον κύριο παράγοντα.
13°
