Τα Κατεχόμενα σε τροχιά προεκλογικού αγώνα: Από τις «τηλεφωνικές γραμμές» στο χαμόγελο της ουδετερότητας και η Τουρκία ως σκηνοθέτης
Στα κατεχόμενα της Κύπρου πλησιάζουν προεδρικές εκλογές. Επισήμως, είναι μια «εσωτερική διαδικασία των Τουρκοκυπρίων». Στην πράξη, όμως, όλοι ξέρουν ότι η Άγκυρα είναι ο μεγάλος σκηνοθέτης. Στις εκλογές του 2020, η Τουρκία αναμείχθηκε τόσο ανοιχτά που κανείς δεν κρατούσε τα προσχήματα. Σήμερα, η εικόνα είναι πιο κομψή: ένα χαμόγελο, μια δήλωση περί «δημοκρατικής διαδικασίας» και τίποτε παραπάνω. Τουλάχιστον στην επιφάνεια.
Αυτή τη φορά, οι κάλπες στα κατεχόμενα μοιάζουν πιο αβέβαιες. Δημοσκοπήσεις δείχνουν τον νυν ηγέτη Ερσίν Τατάρ και τον Τούφαν Ερχιουρμάν σε μάχη στήθος με στήθος. Οι πιο πρόσφατες, μάλιστα δείχνουν τον Ερχιουρμάν να έχει ένα μικρό προβάδισμα, με μια μικρή δεξαμενή γύρω στο 5% να παραμένει αδιευκρίνιστη. Με λίγα λόγια: ο «εκλεκτός» της Άγκυρας δεν παίζει μόνος του στο γήπεδο. Η κοινωνία δείχνει διχασμένη και αυτό εξηγεί γιατί η Άγκυρα αυτή τη φορά παριστάνει τον «ουδέτερο θεατή».
Αναφέρομαι στον εκλεκτό της Άγκυρας γιατί στις προηγούμενες εκλογές, ο Ερντογάν φρόντισε να το κάνει καθαρό. Το 2020 η εικόνα ήταν τελείως διαφορετική. Ο Μουσταφά Ακιντζί, τότε ηγέτης των Τουρκοκυπρίων, μιλούσε ανοιχτά για «ωμές παρεμβάσεις». Τηλέφωνα, πιέσεις, υποσχέσεις για βοήθεια, ακόμη και απειλές — όλα στραμμένα εναντίον του. Ο ίδιος ο Ερντογάν δεν μπήκε στον κόπο να κρατήσει προσχήματα. Υποδέχτηκε τον Τατάρ στην Άγκυρα και παρουσίασε πανηγυρικά το άνοιγμα μέρους των Βαρωσίων, λίγο πριν τον δεύτερο γύρο των τότε εκλογών. Ήταν το πιο απροκάλυπτο «δώρο» εκστρατείας που θα μπορούσε να φανταστεί κανείς.
Σήμερα, αντιθέτως, ο Ερντογάν περιορίζεται σε ευχές: «καλή επιτυχία και στους δύο υποψηφίους». Λες και μιλάει για εκλογές στη Νορβηγία. Η εικόνα μιας Τουρκίας που σέβεται τις δημοκρατικές διαδικασίες προκαλεί χαμόγελα — ειρωνικά, αυτή τη φορά. Όμως η διαφορά είναι απλή: το 2020 ο στόχος ήταν να φύγει ο Ακιντζί. Τώρα ο Τατάρ είναι ήδη στη θέση του, και η Άγκυρα μπορεί να παριστάνει τον «ουδέτερο θεατή».
Γι' αυτό η σιωπή του Ερντογάν είναι τόσο εύγλωττη. Ξέρει ότι οι κάλπες μπορεί να επιφυλάξουν εκπλήξεις. Ξέρει ότι ο Ερχιουρμάν δεν είναι Ακιντζί: δεν έχει την ίδια σχέση αντιπαλότητας με την Άγκυρα, αλλά ούτε και την ίδια προθυμία να παίζει τον ρόλο «εκπροσώπου». Και ξέρει ότι μια ανοιχτή παρέμβαση θα μπορούσε να γυρίσει μπούμερανγκ. Έτσι, αντί για απειλές και τηλεφωνήματα, έχουμε «ευχές» και χαμόγελα. Σαν να θέλει να μας πείσει ότι αυτή τη φορά όλα είναι απολύτως θεσμικά. Μόνο που η μνήμη δεν είναι τόσο κοντή: όλοι θυμούνται το 2020.
Η ειρωνεία είναι πως, όσο κι αν παριστάνει τον θεατή, η Τουρκία παραμένει ο σκηνοθέτης. Η μόνη διαφορά είναι στο στυλ: τότε ήταν ωμή παρέμβαση, τώρα είναι κουκλοθέατρο με κοστούμια ουδετερότητας. Όμως αν κάτι έδειξαν οι δημοσκοπήσεις, είναι πως οι Τουρκοκύπριοι δεν είναι δεδομένοι. Και αν το Κυπριακό έχει ανάγκη από μια φωνή που να κοιτάζει μπροστά, που να μιλά για ομοσπονδία και επανένωση, τότε ίσως —λέμε ίσως— να άξιζε αυτή τη φορά να ευχηθούμε κι εμείς, ειλικρινά, «καλή επιτυχία στον Τούφαν Ερχιουρμάν».
13°
