Guardian: Αποκαλύψεις για τα μυστικά «σωφρονιστικά κέντρα» στη Σαουδική Αραβία, όπου γυναίκες τιμωρούνται για «ανυπακοή» με κακοποιήσεις και απομόνωση.
Μια νεαρή γυναίκα, ντυμένη με μαύρη αμπάγια, φωτογραφίζεται να στέκεται επικίνδυνα στο περβάζι ενός παραθύρου στον δεύτερο όροφο μιας πόλης στη βορειοδυτική Σαουδική Αραβία, ενώ μια δεύτερη φωτογραφία δείχνει μια ομάδα ανδρών να τη συνοδεύει προς τα κάτω με τη βοήθεια γερανού.
Η ταυτότητα της γυναίκας παραμένει άγνωστη, αλλά φέρεται να κρατούνταν σε ένα από τα διαβόητα μυστικά «σωφρονιστικά κέντρα» της Σαουδικής Αραβίας για γυναίκες που εκδιώχθηκαν από τις οικογένειες ή τους συζύγους τους λόγω ανυπακοής, εξωσυζυγικών σχέσεων ή απουσίας από το σπίτι.
Αποκαλυπτικό ρεπορτάζ του Guardian προσφέρει μια σπάνια ματιά στην κατάσταση εκατοντάδων ή και περισσότερων κοριτσιών και νεαρών γυναικών που θεωρείται πως κρατούνται σε τέτοιες εγκαταστάσεις, όπου υφίστανται «επανένταξη» ώστε να επιστρέψουν στις οικογένειές τους.
Το να μιλήσει κανείς δημόσια ή να δημοσιεύσει πλάνα από αυτά τα «κέντρα φροντίδας» — τα αποκαλούμενα Νταρ αλ-Ρεαγιά (Dar al-Reaya) — είναι πλέον αδύνατο σε μια χώρα όπου οι φωνές για τα δικαιώματα των γυναικών έχουν ουσιαστικά φιμωθεί.
Οι συνθήκες λέγεται ότι είναι τόσο άθλιες, ώστε έχουν καταγραφεί περιπτώσεις αυτοκτονιών ή απόπειρας αυτοκτονίας. Οι γυναίκες μπορούν να παραμείνουν εκεί επί χρόνια, χωρίς τη δυνατότητα εξόδου χωρίς την άδεια της οικογένειας ή ενός άνδρα κηδεμόνα (μαχράμ).
Η Μαριάμ Αλντοσαρί (Maryam Aldossari), ακτιβίστρια με έδρα το Λονδίνο, λέει: «Ένα νεαρό κορίτσι ή γυναίκα μπορεί να μείνει εκεί μέσα όσο χρειαστεί, μέχρι να αποδεχτεί τους κανόνες».
Κακοποίηση αντί για προστασία στις δομές «φροντίδας»
Οι σαουδαραβικές αρχές χαρακτηρίζουν τα κέντρα αυτά, τα οποία δημιουργήθηκαν τη δεκαετία του 1960, ως χώρους «καταφυγής για κορίτσια που κατηγορούνται ή έχουν καταδικαστεί για διάφορα εγκλήματα» και λένε ότι σκοπός τους είναι η «επανένταξη των κρατουμένων» με τη βοήθεια ψυχολόγων, ώστε να επιστρέψουν στην οικογένειά τους.
«Είναι φυλακή, όχι ‘κέντρο φροντίδας’, όπως τους αρέσει να το αποκαλούν. Μιλούν η μία στην άλλη με αριθμούς. ‘Αριθμός 35, έλα εδώ’. Όταν ένα κορίτσι αποκάλυψε το επίθετό της, τη μαστίγωσαν. Αν δεν προσευχηθεί, τη μαστιγώνουν. Αν βρεθεί μόνη με άλλη γυναίκα, κατηγορείται για ομοφυλοφιλία και δέχεται μαστίγωση. Οι φύλακες συγκεντρώνονται για να παρακολουθήσουν όταν γίνεται η μαστίγωση».
Η ίδια, που πλέον είναι 38 ετών και ζει στην εξορία, αναφέρει ότι ο πατέρας της την απειλούσε να τη στείλει στο Νταρ αλ-Ρεαγιά από τα 13 της, εάν δεν υπάκουε στη σεξουαλική του κακοποίηση.
«Αν σε κακοποιήσει σεξουαλικά ο πατέρας ή ο αδελφός σου και μείνεις έγκυος, εσύ θα σταλείς στο Νταρ αλ-Ρεαγιά για να προστατευτεί η φήμη της οικογένειας».
Η Αμίνα, 25 ετών, λέει ότι ζήτησε καταφύγιο σε κέντρο στη Μπουραϊντά, αφού ο πατέρας της την ξυλοκόπησε. Περιγράφει το κτήριο ως «παλιό, ετοιμόρροπο και καταθλιπτικό», ενώ το προσωπικό «ψυχρό και απαθές». Της είπαν πως άλλες κοπέλες «τα περνούσαν χειρότερα» και της είπαν να «ευγνωμονεί τον Θεό» για την κατάστασή της.
«Την επόμενη μέρα κάλεσαν τον πατέρα μου και μας έβαλαν να γράψουμε ‘όρους συμφωνίας’. Εγώ ζήτησα να μην με ξαναχτυπήσει, να μη με παντρέψει με το ζόρι και να μου επιτραπεί να δουλέψω. Ο πατέρας μου απαίτησε να σέβομαι τους πάντες, να μη βγαίνω από το σπίτι χωρίς άδεια και να συνοδεύομαι πάντα από άνδρα. Υπέγραψα από φόβο. Δεν είχα επιλογή». Τελικά αναγκάστηκε να δραπετεύσει στο εξωτερικό.
Η Σαμς, 16 ετών τότε, θυμάται ότι στο σχολείο τους έφεραν μια γυναίκα από το Νταρ αλ-Ρεαγιά να μιλήσει. Τους περιέγραψε πώς την έπιασε η θρησκευτική αστυνομία σε σχέση με αγόρι, πώς έμεινε έγκυος και αποκηρύχθηκε από την οικογένεια.
«Μας είπε ότι αν μια γυναίκα κάνει σεξ ή σχέση, γίνεται "φτηνή". Ένας άνδρας παραμένει άνδρας, αλλά μια γυναίκα που "φθηνύνει", έτσι θα μείνει για πάντα».
Η Λάιλα, που ζει ακόμα στη Σαουδική Αραβία, οδηγήθηκε στο Νταρ αλ-Ρεαγιά αφού κατήγγειλε τον πατέρα και τα αδέρφια της για κακοποίηση. Εκείνοι την κατηγόρησαν για προσβολή της οικογενειακής τιμής επειδή μίλησε για τα δικαιώματα των γυναικών στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.
«Αυτές οι γυναίκες είναι ολομόναχες. Μπορεί να τις έχουν εγκαταλείψει για χρόνια χωρίς να έχουν διαπράξει κανένα έγκλημα», λέει ανώνυμη ακτιβίστρια. «Η μόνη έξοδος είναι μέσω ανδρικού κηδεμόνα, γάμου ή… πέφτοντας από το κτήριο. Κάποιοι γέροι ή πρώην κατάδικοι έρχονται να βρουν νύφη εκεί. Ορισμένες γυναίκες δέχονται ως μόνη διέξοδο τον γάμο».
Η Φαουζία Αλ-Οταϊμπί (Fawzia al-Otaibi), ακτιβίστρια που διέφυγε το 2022, δηλώνει: «Κανείς δεν τολμά να μιλήσει ή να κάνει tweet για αυτά τα μέρη. Κανείς δεν θα σε ψάξει αν πας εκεί. Σε κάνουν να νιώθεις ντροπή».
Η ΜΚΟ ALQST αναφέρει ότι τα Νταρ αλ-Ρεαγιά είναι διαβόητα ως κρατικά εργαλεία επιβολής έμφυλων κανόνων και αντιβαίνουν κατάφωρα στη ρητορική περί ενδυνάμωσης των γυναικών.
Η υπεύθυνη καμπανιών, Ναντίν Αμπντουλαζίζ, τονίζει: «Αν οι αρχές είναι σοβαρές για τα δικαιώματα των γυναικών, πρέπει να καταργήσουν αυτές τις διακρίσεις και να επιτρέψουν τη δημιουργία πραγματικών καταφυγίων για τα θύματα κακοποίησης».
Εκπρόσωπος της κυβέρνησης της Σαουδικής Αραβίας απάντησε πως υπάρχει δίκτυο εξειδικευμένων δομών υποστήριξης για ευάλωτες ομάδες, και αρνήθηκε κατηγορηματικά ισχυρισμούς περί καταναγκασμού ή κακομεταχείρισης.
«Δεν πρόκειται για κέντρα κράτησης και κάθε καταγγελία για κακοποίηση ερευνάται διεξοδικά. Οι γυναίκες είναι ελεύθερες να αποχωρήσουν όποτε θέλουν, χωρίς άδεια από κηδεμόνα ή οικογένεια». Επιπλέον, σημείωσε ότι υπάρχει γραμμή επικοινωνίας για περιστατικά ενδοοικογενειακής βίας και πως οι αρχές παρεμβαίνουν άμεσα.
13°
