Ο Παναγιώτης Καρκατσούλης είναι καθηγητής στην Εθνική Σχολή Δημόσιας Διοίκησης με μια πορεία 20 ετών στο Δημόσιο και σε διεθνείς οργανισμούς. Απέναντι σε «τέρατα» της διεθνούς δημόσιας διοίκησης αναδείχθηκε, πέρυσι, ο καλύτερος όλων. Δηλώνει «ερωτευμένος» με τον κρατικό υπάλλήλο, τον οποίο γνωρίζει από την καλή και την ανάποδη. Από πέρυσι έως φέτος αισθάνεται απογοητευμένος.
«Κάθε παίκτης έχει τα συμφέροντά του και στο τέλος την πληρώνει η διοίκηση. Τι είναι το κράτος; Μια μαυρίλα. Σέρνεται. Έχει χάσει στελέχη. Όσοι είναι μέσα είναι τσακισμένοι. Κατηγορούνται και εν μέρει σωστά. Εάν ήθελε η πολιτεία, η διοίκησή της και οι “απ’ έξω” να βοηθήσουν, θα έπρεπε να είχαν κάνει τα αντίθετα από όσα έχουν κάνει μέχρι τώρα. Να βγουν με παρρησία και να μιλήσουν ειλικρινά για τα πραγματικά προβλήματα. Δεν το κάνουν, γιατί η μπάλα θα έπαιρνε και τους ίδιους. Πώς μιλάς για πληθωριστικές δομές στο Δημόσιο, όταν δεν υπάρχει πιο πληθωριστική δομή από το κομμάτι του πολιτικού συστήματος που κάθεται πάνω στο Δημόσιο».
Υπάρχει θεραπεία;
«Να ξεκαθαρίσει το κράτος τι μπορεί και τι δεν μπορεί να κάνει, ποιες αρμοδιότητες αντέχει. Έτσι θα έσπαζε η γραφειοκρατία και θα μπορούσε να καταπιαστεί με τις δομές. Πρέπει να παραδεχθεί το κράτος: Αυτό δεν μπορώ να το κάνω πια. Για να δω, ενδιαφέρεται κάποιος από τον ιδιωτικό τομέα για μια σύμπραξη; Με λίγα λόγια, διασφαλίζεις θέσεις στο δημόσιο και ανοίγεις δουλειές στον ιδιωτικό τομέα. Ενώ, τώρα, τι κάνεις; Ο ιδιώτης έχει ανεργία και το κράτος κρατάει κόσμο χωρίς να μπορεί να κάνει τις δουλειές του. Μια κατάσταση αμοιβαίας αδιαφορίας. Ούτε το κράτος μετασχηματίζεται επ’ ωφελεία της κοινωνίας, ενώ ο ιδιωτικός τομέας αργοπεθαίνει. Ο απόλυτος στρουθοκαμηλισμός».
Ο αριθμός των δημοσίων. Από το 2009 έως το 2011 εκτιμάται ότι η Δημόσια Διοίκηση έγινε μικρότερη κατά 200.000 υπαλλήλους. «Η τρόικα ρωτούσε και ξαναρωτούσε ποιος είναι ο συνολικός αριθμός των δημοσίων υπαλλήλων. Με χίλια ζόρια οι δικοί μας πείστηκαν να κάνουν μια απογραφή. Τότε, πριν από περίπου δύο χρόνια, μέτρησαν 695.000 υπαλλήλους. Όσοι ήταν κοντά στην απογραφή –μια δράκα 20 ανθρώπων– ήξεραν πως καταγράφηκε μόνο ένα κομμάτι του δημοσιοϋπαλληλικού πληθυσμού. Αυτός είναι ο ελληνικός μυστικισμός. Πρέπει να πετάξεις πολλά πέπλα για να δεις τι συμβαίνει από κάτω.
Στην προσπάθειά τους να οριοθετήσουν ποιοι είναι οι πιο ελλειμματικοί φορείς είχαν δύο επιλογές: να μετρήσουν όλους τους φορείς και όλους τους υπαλλήλους. Ακούγεται λογικό! Αλλά όταν είδαν τους φορείς χάθηκαν, πνίγηκαν. Και εκεί έγινε μια πατέντα: να βάλουμε σε μια λίστα που θα λέγεται “Φορείς Γενικής Κυβέρνησης” αυτούς που παράγουν τα μεγάλα ελλείμματα. Όσο πιο μεγάλο το έλλειμμα του φορέα, έμπαινε στον κουβά. Οι υπόλοιποι λαθροβίωναν και συνέχιζαν να χρηματοδοτούνται με επιδοτήσεις, ενώ οι υπάλληλοι δεν μετρήθηκαν. Αυτοί που λαθροβίωναν, σήμερα απογράφονται. Απεκαλύφθη ότι ήταν περί τους 100.000. Πολύς κόσμος και μάλιστα χωρίς στοιχεία για τις απολαβές τους. Από την αρχή είχα την αίσθηση ότι οι δημόσιοι υπάλληλοι είναι γύρω στους 800.000».
Συμβασιούχοι. «Οι “κακοί” ξένοι είχαν ζητήσει να υπολογίσουμε τους πάντες. Εμείς είπαμε ότι δεν είναι σωστό να συμπεριληφθούν οι συμβασιούχοι. Το σκέφτηκαν και είπαν: “Σωστό, ούτε εμείς τους υπολογίζουμε”. Στην πορεία, όμως, άρχισαν να ξυπνούν. Πώς να πονηρευτεί ο ξένος, ότι εγώ κάνω μια συμβασούλα την οποία ανανεώνω κάθε φορά λίγο πριν τις εκλογές; Πού να φανταστούν ότι υπάρχει σύμβαση έργου που διαρκεί 15 χρόνια!»
Γιατί ετέθη θέμα απολύσεων;
«Η τρόικα περίμενε έσοδα από τρεις πλευρές: Αποκρατικοποιήσεις. Πάτος. Φοροδιαφυγή. Χα! Γκρεμός. Το τρίτο είναι το Δημόσιο. Και έχει δύο δυνατότητες: ή θα κόβεις συνέχεια μισθούς ή απόλυση. Για να αποφύγουμε, όμως, τη λέξη απόλυση στραφήκαμε σε άλλους όρους: διαθεσιμότητα, κινητικότητα, διοικητικές μεταρρυθμίσεις. Λόγια χωρίς ουσιαστικό σχέδιο δράσης. Εμπαίζουν, κοροϊδεύουν, και η κατραπακιά της απόλυσης θα έρθει μπαμ και κάτω. Θα το παρουσιάσουν ότι δεν υπήρχε άλλη επιλογή. Ο συνδικαλισμός δεν αντέδρασε στο μνημόνιο πέρα από το φόβητρο των απολύσεων. Μια στείρα διαδικασία. Αρχίζει ο κοινωνικός αταβισμός: γιατί εμένα κι όχι εκείνον».
Υπάρχει πιθανότητα εγώ ως Έλληνας να φτιάξω κράτος;
«Έφτιαξες ένα κράτος με έντονα χαρακτηριστικά ολοκληρωτισμού. Οι άνθρωποί του είναι εγκλωβισμένοι και φοβούνται την ευθύνη. Πού είναι η ελπίδα; Μέσα εκεί υπάρχει ένας πληθυσμός που πετάγεται κάθε φορά που θα βρει μια δίοδο δημιουργικότητας ή παραγωγικότητας. Πρέπει να δείξεις εμπιστοσύνη στον υπάλληλο. Να παραδεχθείς ότι έχεις αξιόλογο ανθρώπινο δυναμικό. Οι αντιδραστικοί, οι κολλημένοι και οι διεφθαρμένοι θα αποβληθούν από το δημιουργικό κομμάτι. Υπάρχει ένας μουγκός και φιμωμένος πληθυσμός, ο οποίος παλεύει».
Info: Η έκθεση «Μια θέση στο Δημόσιο» της Β. Γεωργιοπούλου παρουσιάζεται στην Γκαλερί «7» (Σόλωνος 20), 5/2 - 2/3
12°
