Ιαπωνικό Πάρκο Αθήνας και Natsu Matsuri: Δύο σημεία αναφοράς της πόλης

Στην καρδιά της πόλης, πίσω από τους πολυσύχναστους άξονες της Μιχαλακοπούλου και του Παγκρατίου, υπάρχει ένας χώρος που δύσκολα θα περίμενε κανείς να συναντήσει στην Αθήνα: ένα ιαπωνικό πάρκο, με λίμνες, κερασιές, σφενδάμια και τη χαρακτηριστική Torii πύλη να σηματοδοτεί τη μετάβαση σε έναν χώρο μοναδικής φιλοσοφίας και αισθητικής. Το άλλοτε πάρκο Νηρηίδων μετατράπηκε το 2022 σε ένα σύγχρονο υπόδειγμα πολιτιστικής και περιβαλλοντικής σύζευξης, χάρη σε μια ιδιωτική πρωτοβουλία που απέκτησε θεσμικό βάθος: αυτή της JTI Hellas, σε συνεργασία με τον Δήμο Αθηναίων και την Πρεσβεία της Ιαπωνίας.

Η JTI, μια παγκόσμια εταιρεία προϊόντων καπνού και νικοτίνης, με ιαπωνική ταυτότητα και σταθερή παρουσία στην Ελλάδα, όχι μόνο υποστήριξε την ανάπλαση αλλά ανέλαβε και τη συνεχή συντήρηση του πάρκου, διαμορφώνοντας έναν δημόσιο χώρο που συνδυάζει ιαπωνική αρχιτεκτονική τοπίου με μεσογειακές φυτοτεχνικές συνθήκες και προάγει την έννοια της βιωσιμότητας.

Η δημιουργία του πάρκου - Ένας «ήσυχος δημόσιος χώρος»

Η υλοποίηση του Ιαπωνικού Πάρκου έγινε στο πλαίσιο του προγράμματος «Υιοθέτησε την πόλη σου» του Δήμου Αθηναίων και ολοκληρώθηκε τον Ιούλιο του 2022. Το έργο δεν περιορίστηκε σε μια επιφανειακή ανάπλαση. Όλη η νέα σύνθεση βασίστηκε στις αρχές του «biophilic design», της μινιμαλιστικής οργάνωσης και της αρμονίας με το φυσικό περιβάλλον, μέσα από τη συνεργασία Ελλήνων και Ιαπώνων ειδικών.

Το πάρκο καταλαμβάνει περίπου 3,5 στρέμματα και έχει χωροθετηθεί σε επτά διακριτές ενότητες, που συνδυάζουν γη, νερό και πέτρα. Σε αυτή την έκταση εντοπίζονται τα ταυτοτικά στοιχεία ενός ιαπωνικού πάρκου, λίμνη με koi, πέργκολα τύπου «tea house», γούρνες καθαρμού, συμβολικές δεντροστοιχίες και ένας κήπος περιπλάνησης που ενθαρρύνει την ατομική ανακάλυψη του χώρου. Η φύτευση περιλαμβάνει είδη όπως ανθισμένες κερασιές, μπαμπού, γιαπωνέζικοι σφενδάμνοι και μεσογειακές μυρτιές, επιτυγχάνοντας μια λεπτή σύνθεση που σέβεται και αναδεικνύει τόσο την ιαπωνική όσο και την ελληνική ταυτότητα, σε μια ξεχωριστή αρμονική μίξη τους.

Το πάρκο είναι απολύτως προσβάσιμο για ΑμεΑ και έχει σχεδιαστεί έτσι ώστε να ενσωματώνει την έννοια του «ήσυχου δημόσιου χώρου» σε μια πολύβουη πόλη που τον έχει ανάγκη.

Το Natsu Matsuri - Από πολιτιστική εκδήλωση σε αθηναϊκό δρώμενο

Το καλοκαίρι του 2022, με την ολοκλήρωση του πάρκου, διοργανώθηκε για πρώτη φορά το Natsu Matsuri, το παραδοσιακό καλοκαιρινό φεστιβάλ της Ιαπωνίας, που αποτελεί ετήσια γιορτή ήχου, φωτός και κοινοτικής συμμετοχής. Η πρωτοβουλία, υπό την αιγίδα της ιαπωνικής πρεσβείας, φιλοδοξούσε να φέρει σε επαφή το κοινό της Αθήνας με την ιαπωνική κουλτούρα, όχι θεωρητικά αλλά βιωματικά.

Το 2023, το φεστιβάλ επέστρεψε με εμπλουτισμένο πρόγραμμα. Περιλάμβανε ζωντανή μουσική με shamisen, γευσιγνωσία παραδοσιακών εδεσμάτων, θεματικές διαδρομές στον χώρο και θεατρικά δρώμενα. Η ανταπόκριση του κοινού ήταν εντυπωσιακή: εκατοντάδες πολίτες, τουρίστες και μέλη της ιαπωνικής κοινότητας έδωσαν το «παρών».

Το 2024, η τρίτη κατά σειρά διοργάνωση του Natsu Matsuri εδραίωσε τον χαρακτήρα του ως πολιτιστικού θεσμού. Η διοργάνωση είχε πέρυσι και μια ιδιαίτερα αυξημένη σημασία καθώς εντάχθηκε στο πλαίσιο του Έτους Πολιτισμού και Τουρισμού Ελλάδας–Ιαπωνίας. Ανάμεσα στις δράσεις ξεχώρισε η παράσταση χορού Shin Buyo από την Chihoco Yanagi, πρέσβειρα του σύγχρονου ιαπωνικού χορού, καθώς και η πρωτοβουλία συμμετοχής μικρών παιδιών σε εργαστήρια καλλιγραφίας και origami. Η JTI υποστήριξε και πάλι τη διοργάνωση, συνδέοντας την αισθητική του χώρου με την πολιτιστική εμπειρία.

Τον Μάιο του 2025, το φεστιβάλ επέστρεψε για τέταρτη συνεχόμενη χρονιά. Η συμμετοχή ξεπέρασε κάθε προηγούμενο, ενώ το Ιαπωνικό Πάρκο αποτέλεσε το ιδανικό φυσικό και συμβολικό πλαίσιο: μια ήσυχη πράσινη εστία, στο κέντρο της πόλης, με σαφή πολιτιστική αποστολή. Όπως τόνισε, πριν από λίγες ημέρες, η Γενική Διευθύντρια της JTI Hellas, Janine Neuhaus, «η δημιουργία του πρώτου Ιαπωνικού Πάρκου της Αθήνας το 2021, με την υποστήριξη της JTI και η συντήρησή του έκτοτε, αντανακλούν την αφοσίωσή μας στη βιωσιμότητα και την ανθεκτικότητα των κοινωνιών μας. Και η διαμόρφωση ενός μοναδικού χώρου "πράσινου" και ψυχαγωγίας στην πόλη, που ανήκει στους κατοίκους και τους περίοικους της Αθήνας, αντανακλά τη συμβολή μας στη βελτίωση της αστικής ποιότητας ζωής».