Στο ναδίρ βρίσκονται οι διπλωματικές σχέσεις ΗΠΑ και Τουρκίας, με τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν να κάνει λόγο για «οικονομικό πόλεμο» σε βάρος της χώρας του, καλώντας τους πολίτες να μην αγοράζουν «iPhone», να βγάλουν το ξένο συνάλλαγμα από το στρώμα και να το ανταλλάξουν με τουρκικές λίρες για να στηριχτεί η εθνική οικονομία.
Κράτη-μέλη του ΝΑΤΟ και παραδοσιακοί σύμμαχοι, Ουάσινγκτον και Άγκυρα επιδίδονται σε μια διελκυστίνδα που δοκιμάζει τις αντοχές του τουρκικού εθνικού νομίσματος, με οικονομολόγους να χαρακτηρίζουν «μονόδρομο» τη λήψη δανείου από το ΔΝΤ (με τους ανάλογους σκληρούς όρους). Αφορμή για αυτήν τη σφοδρή αντιπαράθεση αποτελεί η υπόθεση του Αμερικανού πάστορα Άντριου Μπράνσον, ο οποίος παραμένει στην Τουρκία κατηγορούμενος για κατασκοπεία, με τις τουρκικές αρχές να αρνούνται πεισματικά να τον αφήσουν ελεύθερο.
Το Γαλλικό Πρακτορείο Ειδήσεων επισημαίνει ότι η ένταση κλιμακώθηκε μετά την επανεκλογή Ερντογάν, τον Ιούνιο. Ο πόλεμος στη Συρία, το Κουρδιστάν, και η τύχη του ιεροκήρυκα Φετουλάχ Γκιουλέν που ζει αυτοεξόριστος στις ΗΠΑ και τον οποίο η Άγκυρα κατηγορεί για την απόπειρα πραξικοπήματος του Ιουλίου του 2016, αξιώνοντας την έκδοση του, βρίσκονται στην κορυφή του καταλόγου με τα θέματα-αγκάθια μεταξύ των δύο κρατών.
Την 24η Ιουνίου, ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν κερδίζει τις προεδρικές εκλογές στη χώρα του από τον πρώτο γύρο, εξασφαλίζοντας το 52,6% των ψήφων. Η εκλογή του θα ενισχύσει την εξουσία του, με τις κάλπες αυτές να σηματοδοτούν τη μετάβαση από το κοινοβουλευτικό σε ένα προεδρικό σύστημα, όπου ο επικεφαλής του κράτους συγκεντρώνει το σύνολο της εκτελεστικής εξουσίας.
«Ενθαρρύνουμε την Τουρκία να λάβει μέτρα με στόχο την ενίσχυση της δημοκρατίας» είχε δηλώσει μία ημέρα μετά η εκπρόσωπος τύπου του Λευκού Οίκου Σάρα Σάντερς. «Προσπαθούμε να οργανώσουμε μια τηλεφωνική συνδιάλεξη μεταξύ του Ντόλαλντ Τραμπ και του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν για να επιβεβαιώσουμε την ισχύ του δεσμού μας» είχε συμπληρώσει η ίδια.
Την 18η Ιουλίου, τουρκικό δικαστήριο διέταξε την παράταση της προφυλάκισης του Αμερικανού πάστορα Άντριου Μπράνσον, που δικάζεται για «τρομοκρατία».
«Είναι η απόλυτη ντροπή που η Τουρκία δεν θέλει να αφήσει ελεύθερο έναν αξιοσέβαστο Αμερικανό πάστορα» είχε αναφέρει ο Τραμπ.
Στις 20 του ίδιου μήνα, η Ουάσινγκτον επανέλαβε την άρνησή της να συνδέσει την απελευθέρωση του Αμερικανού πάστορα με την έκδοση του Γκιουλέν, ενώ ο Ερντογάν είχε προτείνει τον Σεπτέμβριο μια ανταλλαγή των δύο ανδρών. Την 25η Ιουλίου, η Άγκυρα έθεσε τον Άντριου Μπράνσον υπό κατ΄οίκον περιορισμό. «Χαιρετίζουμε την ανακοίνωση (...) όμως δεν επαρκεί» είχε δηλώσει ο ΥΠΕΞ των ΗΠΑ Μάικ Πομπέο.
Μία ημέρα μετά, ο πρόεδρος των ΗΠΑ προανήγγειλε την επιβολή «σημαντικών κυρώσεων» σε βάρος της Τουρκίας, εάν δεν απελευθερώσει «αμέσως» τον πάστορα. Ο Τούρκος ομόλογός του κατηγόρησε την Ουάσινγκτον, λίγες ημέρες αργότερα, για «ευαγγελική και σιωνιστική νοοτροπία».
Οι κυρώσεις
Την 1η Αυγούστου, οι ΗΠΑ ανακοίνωσαν την επιβολή κυρώσεων σε βάρος των Τούρκων υπουργών Εσωτερικών και Δικαιοσύνης, κατηγορώντας τους ότι έπαιξαν πολύ σημαντικό ρόλο στη σύλληψη και κράτηση του πάστορα.
Την 4η Αυγούστου, ο Ερντογάν ζήτησε το «πάγωμα» στην Τουρκία των περιουσιακών στοιχείων των Αμερικανών υπουργών Δικαιοσύνης και Εσωτερικών.
Εν τούτοις, δεν κατέστη σαφές εάν ο Τούρκος πρόεδρος αναφερόταν στον υπουργό Εσωτερικών Ράιαν Ζίνκε, επιφορτισμένο με τα Εθνικά Πάρκα και τους Αυτόχθονες ή την υπουργό Εσωτερικής Ασφαλείας Κίρστεν Νίλσεν.
«Οικονομικός Πόλεμος»
Την 10η Αυγούστου, ο Ντόναλντ Τραμπ ανακοίνωσε την αύξηση των δασμών στις εισαγωγές χάλυβα και αλουμινίου από την Τουρκία, επισημαίνοντας ότι οι σχέσεις μεταξύ των δύο χωρών δεν «είναι καλές αυτή τη στιγμή». Η τουρκική λίρα καταρρέει, χάνοντας σε μία ημέρα το 16% της αξίας της έναντι του δολαρίου.
Ο πρόεδρος Ερντογάν απάντησε ότι θα βγει νικητής από αυτόν τον «οικονομικό πόλεμο». Απηύθυνε, μάλιστα, κάλεσμα στους συμπατριώτες του να συμμετάσχουν στην «εθνική μάχη» ανταλλάσσοντας τα ξένα νομίσματα ώστε να στηρίξουν τη λίρα.
«Νέοι σύμμαχοι»
Την 11η Αυγούστου ο Ερντογάν προειδοποίησε τον Λευκό Οίκο ότι θα στραφεί προς «νέους συμμάχους» εάν συνεχίσουν να επιδεικνύουν «έλλειψη σεβασμού».
«Είναι άσχημο να επιχειρούν να γονατίσουν την Τουρκία με απειλές αναφορικά με έναν πάστορα (...). «Ντροπή σας, ντροπή σας. Θα ανταλλάξετε τον στρατηγικό σας εταίρο στο ΝΑΤΟ με έναν πάστορα» ξεκαθάρισε.
«Εάν εκείνοι έχουν το δολάριο, εμείς έχουμε τον Αλλάχ» συμπλήρωσε ο Ερντογάν, απευθύνοντας έκκληση στους Τούρκους να μην πανικοβάλλονται και κυρίως να μετατρέψουν τα κρυμμένα τους αποθέματα σε χρυσό ή σε ξένα νομίσματα σε τουρκικές λίρες, για να στηρίξουν το τουρκικό νόμισμα.
«Συνωμοσία»
Την 12η Αυγούστου ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν διατυπώνει την εκτίμηση ότι η πτώση της τουρκικής λίρας είναι αποτέλεσμα μιας «πολιτικής συνωμοσίας».
«Βρισκόμαστε αντιμέτωποι με μια νέα κρυφή πολιτική συνωμοσία. Με τη βοήθεια του θεού, θα το ξεπεράσουμε» είπε ο Τούρκος πρόεδρος. Την 13η Αυγούστου, κατηγόρησε τις ΗΠΑ ότι επιδιώκουν να πλήξουν «πισώπλατα» την Τουρκία.
Ο Ντ. Τραμπ παγώνει την παράδοση των F-35 στην Τουρκία
Ο πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ υπέγραψε τη Δευτέρα στο Φορτ Ντραμ το νομοσχέδιο για τον αμυντικό προϋπολογισμό (NDAA) του οικονομικού έτους 2019, ύψους 717 δισεκατομμυρίων δολαρίων, βασικός στόχος του οποίου είναι η ανασυγκρότηση των ενόπλων δυνάμεων της χώρας.
Με την «Πράξη Εξουσιοδότησης Εθνικής Άμυνας Τζον Μακέιν», την οποία είχε επικυρώσει την περασμένη εβδομάδα το Κογκρέσο, πάγωσε προσωρινά η παράδοση των μαχητικών αεροσκαφών F-35 στην Τουρκία, εν μέσω της κρίσης στις σχέσεις της Άγκυρας με την Ουάσινγκτον.
19°
