Στα ηρωικά 80s του βαλκανικού μας κιτς, η μπατανόβουρτσα ήταν σύμβολο τόλμης, αγωνιστικής διάθεσης και πολιτικού ακτιβισμού. Για όσους δεν είναι εξοικειωμένοι με αυτόν τον όρο του πολιτικού μας πολιτισμού, να εξηγήσω ότι μπατανόβουρτσα είναι η βούρτσα με παχύ «τρίχωμα» και μακρύ κοντάρι. Παραδοσιακά χρησιμοποιείται για να βάψουμε μεγάλες επιφάνειες, πλην όμως καθίσταται ιδιαίτερως αποτελεσματική, αν χρησιμοποιηθεί με ψαρόκολλα, στη διαδικασία της αφισοκόλλησης. Στα 80s, λοιπόν, δεν υπήρχαν στην Ελλάδα ούτε Πακιστανοί, ούτε ειδικά συνεργεία για να κολλήσουν αφίσες κατά την προεκλογική περίοδο. Αυτή ήταν δουλειά για τους νεολαίους των κομμάτων. Και γινόταν με ζέση και σηκωμένα μανίκια για καβγά. Δεν ήταν μόνο η πόλωση ανάμεσα στο ΠΑΣΟΚ και στη Νέα Δημοκρατία. Ήταν και η προσδοκία του αγνού νεολαίου για διορισμό ή, τέλος πάντων, για ένα εύκολο στρατιωτικό, την εποχή που η θητεία διαρκούσε 21 μήνες. Από δίπλα ήταν και οι ειδικές ομάδες αφισοκόλλησης του ΚΚΕ. Αν οι του ΠΑΣΟΚ και της ΝΔ ήταν ειδικές δυνάμεις, τα κλιμάκια από Κνίτες και οικοδόμους ήταν τα SEALS, σαν τα αγόρια του αμερικανικού Ναυτικού που πήγαν και έστειλαν τον Οσάμα να τα πει με τον Προφήτη. Τα βράδια, που λέτε, έπεφτε ξύλο. Θεαματικό ξύλο. Διότι ο καλός, ο ψωμωμένος, ο αποφασισμένος αφισοκολλητής, χειριζόταν την μπατανόβουρτσα όπως η Ούμα Θέρμαν το ξίφος στο Kill Bill. Αυτά που είδαμε στον τελικό κυπέλλου, στα 80s θα ήταν περίπου σαν το τρέιλερ μίας καλής βραδιάς αφισοκόλλησης. Υπάρχουν άνθρωποι που περιμένουν τώρα να βγουν στη σύνταξη, να πάρουν το εφάπαξ για να δουν τι θα κάνουν με την ψαρόκολλα που έμεινε πάνω τους από τότε. Δεν φεύγει η άτιμη. Μένει εκεί και σου νεκρώνει το δέρμα. Περιέργως δεν σκοτώθηκε κανένας τότε, ειδικά ΟΝΝΕΔίτης, μιας και υπήρχαν τριμερείς συγκρούσεις, με Πασόκους και Κνίτες να συμμαχούν κατά των δεξιών. Ευτυχώς γιατί η χώρα μας θα είχε στερηθεί τις υπηρεσίες μερικών καταξιωμένων στελεχών του πολιτικού μας προσωπικού.
Τότε είχε νόημα να κολλάς αφίσες. Ειδικά αν ήσουν στην αντιπολίτευση, είχες και ένα λόγο παραπάνω. Δεν υπήρχαν κανάλια επικοινωνίας πέρα των συμβατικών, ραδιοφωνικών και τηλεοπτικών, που ήταν απολύτως ελεγχόμενα από την κυβέρνηση. Ήταν βέβαια και οι εφημερίδες, ωστόσο όπως και αν το έβλεπες, η πολιτική επικοινωνία της εποχής απαιτούσε αφισοκόλληση. Δεν έστελνες μόνο το μήνυμα προς τους ψηφοφόρους. Έκανες και επίδειξη ισχύος. Σήμερα δεν υπάρχει κανένας λόγος να κολλήσεις αφίσες. Μα κανένας. Για αυτό και στηρίζουμε Τζήμερο όταν κατεβάζει αφίσες (και όχι μάπες) που τοποθετούνται παρανόμως και αντιαισθητικώς σε δημόσια σημεία. Ναι, σήμερα δεν υπάρχει κανένας λόγος να λερώσεις τον τοίχο της δημόσιας υπηρεσίας ή να βανδαλίσεις στις επιφάνειες της πανεπιστημιακής σχολής προκειμένου να δώσεις το μήνυμά σου προς τον κόσμο. Έχεις site. Έχεις σελίδα στο Facebook. Και Τwitter. Και αν επιμένεις, έχεις και εξατομικευμένες βάσεις δεδομένων για να στείλεις SMS σε όποιον γουστάρεις. Αφίσα, όμως, δεν έχεις λόγο να κολλήσεις. Πιθανότατα δεν θα την προσέξει και κανείς. Είναι πλέον παρά πολύ δύσκολο να σου τραβήξει την προσοχή μία αφίσα, όταν πλέον τα μάτια σου καταναλώνουν εκατομμύρια άλλες εικόνες σε δρόμους και οθόνες.
Εντάξει, τότε γιατί το κάνουν; Γιατί κολλάνε ακόμα τόσο πολλές αφίσες πολιτικού περιεχομένου; Προφανώς επειδή δεν ξέρουν να κάνουν κάτι άλλο. Είναι κολλημένοι –μαζί με τις αφίσες– σε αναχρονιστικούς κώδικες προηγούμενων δεκαετιών, όπως, άλλωστε, είναι το μεγαλύτερο κομμάτι της πολιτικής μας επικοινωνίας. Επίσης είναι η ανάγκη για «μαρκάρισμα» του χώρου, περίπου όπως κάνουν τα σκυλιά, όταν σηκώνουν το πόδι τους στο δέντρο. «Εδώ κόλλησα εγώ αφίσες, ο χώρος ανήκει στην επιρροή μου». Και φυσικά πάνω από όλα είναι η πλήρης ασέβεια για τον δημόσιο χώρο. Είναι δημόσιος, άρα θεωρούν ότι έχουν ιδιοκτησιακά δικαιώματα επάνω του. Και έτσι αρχίζουν και ρυπαίνουν. Παντού. Στους δρόμους, στα δέντρα, στις σχολές και στις δημόσιες υπηρεσίες. Σέβονται, βέβαια, τους αρχαιολογικούς χώρους. Εκεί επιτρέπονται μόνο τα πανό. Κακώς. Μία αφίσα επάνω στο κιονόκρανο θα περιέγραφε παραστατικά την εξέλιξη του ελληνικού πολιτισμού.
