Πέτα το στη θάλασσα: Παρουσίαση του τελευταίου βιβλίου του Σάκη Σερέφα
Ανταμώνουμε στον Λευκό Πύργο. Κατηφορίζουμε στην προκυμαία, τον φωτογραφίζω στο σημείο των νερών όπου το 1963 η μάνα του βιβλίου πέταξε το παιδάκι της στη θάλασσα. Η ιστορία είναι αληθινή, τον στοίχειωνε από το 2013, τότε που, αφού την ανακάλυψε μελετώντας τα αρχεία των εφημερίδων, τη διασκεύασε στο ποίημα «Γιάννης, 13 μηνών». Δημοσιεύτηκε στη συλλογή «Γιάννης Μαρία Χέντριξ» (Ίκαρος): «Μέδουσες και αρουραίοι πλέουν στο νερό/ Η μάνα περπατά στην προκυμαία/ Φοράει μια γριά ψυχή, στην όψη δείχνει νέα/ Στην αγκαλιά της κοιμάται ένα μωρό/ Κατεβαίνει τα σκαλιά ώστε το φοβερό γονατιστή να τελέσει/ Σκύψτε πλάι της παρέα κι όποιος δεν αντέχει ας χαζέψει απέναντι στην Περαία/ Η πράξη θα κρατήσει όσο να βράσει ένα αυγό/ Ορίστε, τελείωσε κιόλας η σκηνή/ Το βρέφος βυθίζεται, η μάνα κοιτάζει Ώσπου σηκώνεται και φεύγει στεγνή/ Ταραχτήκατε; Ποσώς με νοιάζει/Αυτή είναι η τέχνη μου. Αναμετάδοση. Περιγραφή/ Όπως εσείς με τα share, τα like και τα συναφή».
Δώδεκα χρόνια μετά τη λιγόστιχη σαιξπηρικής υφής αναπαράσταση του πνιγμού του βρέφους, ο Σερέφας επιστρέφει στα σκαλάκια που συντελέστηκε η μητροκτονία και αναπλάθει το φονικό σε μυθιστόρημα. Ή καλύτερα, μυθιστορία, όπως ξεκαθαρίζει, αφού «είναι μια αληθινή ιστορία που επινοεί τον μύθο της μέσα από την πραγματικότητα από την οποία πηγάζει».
Το «Πέτα το στη θάλασσα», εκτός από τα νερά, έχει στο φόντο και τα μπετά του Μακεδονία Παλάς, καθώς εκείνη τη χρονιά το ξενοδοχείο βρισκόταν ακόμα στα μπετά. Η μάνα παίρνει το τρένο από τον σταθμό του Μονάχου, καταφθάνει στη Θεσσαλονίκη, προβαίνει στην πράξη και σε δυο μέρες τα πρωτοσέλιδα οργιάζουν και ο κόσμος τη γιουχάρει στην αναπαράσταση: η σκύλα, η φόνισσα, η παιδοκτόνος. Σε λίγες μέρες, ακριβώς στο σημείο που η Ελένη έπνιξε το βρέφος της, προσθαλασσώνεται το πλεούμενο που φέρνει στη Θεσσαλονίκη τη Φρειδερίκη και τον Βασιλέα Παύλο. Γνωστή τακτική, από τον Ελρόι στον Σερέφα και από τον Σερέφα στον Τζόναθαν Κόου, η αληθινή ιστορία και οι πρωταγωνιστές της προσφέρουν πρώτης τάξης καύσιμη ύλη για να πυροδοτηθεί η αφήγηση και είναι γνωστή τοις πάσι η σερέφεια μέθοδος που θέλει τον συγγραφέα να μελετά εμμονικά και να αναψηλαφίζει τη μαύρη Θεσσαλονίκη των μικρών καθημερινών αλλά των μεγάλων εγκλημάτων της. Πόλη των Φαντασμάτων κατά τον Μαζάουερ και των εγκλημάτων κατά τον Σερέφα του πρότερου βιβλίου Θα γίνω Ντιζέζ αλλά και του τωρινού με το μωρό στη θάλασσα.
Μεγάλα εγκλήματα είπα και έμφαση και φόκους στη Φρειδερίκη τη φιλεύσπλαχνη βασίλισσα των Παιδουπόλεων και των υπερατλαντικών υιοθεσιών. Πολλά από τα φιλοξενούμενα εκεί παιδιά δόθηκαν για υιοθεσία σε Αμερικανούς, με αδιευκρίνιστες πολλές φορές τις συνθήκες δούναι και λαβείν. Και στο μαύρο βιβλίο, το σκοτεινό, το βαρύ, το ανταριασμένο και με τους πολλούς αυτόπτες μάρτυρες, ο συγγραφέας στήνει την πολυφωνική μυθιστορία του με ένα κάρο κόσμο, επώνυμο σαν τη βασιλομήτορα, αλλά και ανώνυμο, να περνά. Και να του απευθύνεται, καθώς σαν ντετέκτιβ ο Σερέφας προσπαθεί να ανιχνεύσει τις ψυχολογικές παραμέτρους που έφεραν τη μάνα στην κατάσταση μητροκτονίας, φυτεύοντας και τον εαυτό του στην ιστορία.
Με ήρωες επινοημένους, όπως ο λαϊκός ζωγράφος που ζωγράφιζε τα ναΐφ θαλασσοβουκολικά του την ώρα που τα νερά κατάπιναν τον Γιάννη, ή η δημοσιογράφος που, παρακολουθώντας εκ του σύνεγγυς την υπόθεση των παράνομων αγοραπωλησιών για τις ανάγκες του ρεπορτάζ, βρίσκεται φάτσα κάρτα με το σάπιο σύστημα των δήθεν υιοθεσιών του Ορφανοτροφείου Βρεφοκρατούσα. Ο οδηγός του ΚΤΕΛ που στο λεωφορείο του ανέβηκε η μάνα μετά το φονικό, όταν γύρισε στο χωριό της, μια τροφός μωρών στη Βρεφοκρατούσα, που ενώπιόν της και απροκάλυπτα γίνονται τα νταλαβέρια της διεύθυνσης με τους «αγοραστές» και με τον μπασκίνα Φρυδά.
Ο Φρυδάς, απολύτως αληθινό πρόσωπο, ήταν μπλεγμένος ως τα μπούνια στην υπόθεση της δολοφονίας του Λαμπράκη. Και καθώς το 1963 όλη η Ελλάδα περιμένει να δει πόσο μακριά θα τραβήξει το ψέμα και η αποθράσυνση της εξουσίας, νά τος να μιλά με τη μάνα: «Πού είναι το παιδί σου, κυρά μου; Στη Σαλονίκη, κύριε διοικητά. Το βρήκαμε εμείς. Αλήθεια; Πού; Στη θάλασσα, πνιγμένο. Αποκλείεται να είναι το δικό μου παιδί αυτό. Βάλε τα παπούτσια σου και πάμε στο νεκροτομείο για αναγνώριση. Πηγαίνουμε, το βλέπεις το πνιγμένο, κι άμα δεν είναι το δικό σου, σε γυρνώ πάλι εγώ πίσω, με το περιπολικό. Το απόγευμα θα είσαι εδώ και θα τρως σπόρια με τις φίλες σου στη βόλτα». Ο Φρυδάς έχει ανάγκη από μια γρήγορη εξιχνίαση, προκειμένου να τραβήξει το ενδιαφέρον μακριά από τις βρομοδουλειές του παρακράτους που αλωνίζει. Η γριά τσιγγάνα διαβάζει κακοφορμισμένα ριζικά, ο Ψυχρός Πόλεμος μαίνεται και η Ελένη Χατζηαργύρη της ταινίας του 1956 «Η θυσία της μάνας» παραμιλά ενώπιον του Λευκού Πύργου, μνημείο αυτόπτης μάρτυρας της σκηνής όπου μερικά χρόνια αργότερα η Ελένη του βιβλίου πετά το κορμάκι στη θάλασσα.
Παρέλαση χαρακτήρων: ο Φρανκ Κάπρα της Υπέροχης Ζωής και ο Δράκος του Κούνδουρου, τα καθημερινά δράματα των ανώνυμων σε αγαστή συμπόρευση με τα δράματα του σινεμά αλλά και της Μεγάλης Ιστορίας. Η δεσμοφύλακας που θυμάται την Ελένη να εκτίει την ποινή της, ο Στάθης, ο πατέρας του Γιάννη που εγκατάλειψε τη μητέρα στην ξενιτιά για μιαν άλλη κι έτσι εκείνη πήρε το τρένο. Τα πάντα για το φονικό ο Σερέφας τα φώτισε θεσπέσια και σερέφεια και κάπως έτσι νομίζω ότι το βιβλίο του, μαζί με το «Η δεσμοφύλακας» του Νίκου Δαββέτα, είναι τα μυθιστορήματα της χρονιάς. Εύγε τους!
Με αφορμή το βιβλίο «Με τη δική σου ματιά μονάχα», η συγγραφέας μιλά αποκλειστικά στην Athens Voice για την πρόκληση να μετατρέψει την κρυφή ζωή της Μάιερ σε μια δυνατή μυθοπλαστική αφήγηση
Η συλλογή διηγημάτων «Οι Αόρατοι της Γης» είναι το αποτέλεσμα του δημιουργικού διαλόγου των συγγραφέων με ένα έργο της ομότιτλης έκθεσης της Σμαρώς Τζενανίδου
Ο συγγραφέας και μεταφραστής μιλά για το νέο του μεταφραστικό έργο, τη συλλογή του Γεωργιανού συγγραφέα Έρλομ Αχβλεντιάνι «Ο άντρας που έχασε τα λογικά του», που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Βακχικόν.
15°
