Γάτα τον Γενάρη. Είναι ο χαρακτηρισμός που έδωσε μια φαν της. Ένας από τους πολλούς που ακούγονται γι’ αυτό το κορίτσι, που με κάθε καινούργιο του έργο ανακατεύει τη χλιαρή σούπα του θεάτρου και γίνεται αφορμή για χαρακώματα, όπου παθιασμένοι φίλοι «μάχονται» με τους εχθρούς της. Ποια είναι τελικά η Λένα Κιτσοπούλου; Μια επίτηδες προκλητική συγγραφέας, την οποία δεν «θέλεις να έχεις γειτόνισσα» όπως έγραψε κάποιος, ή ένα ταλαντούχο πλάσμα που ξεγυμνώνει τις φοβίες του;
Με ποιο τρόπο δουλεύετε ένα έργο;
Ξεκινάω πολύ μοναχικά. Κλεισμένη μέσα στο δωμάτιο – θυμίζω τη Λένα των δεκατεσσάρων χρόνων μ’ ένα βιβλίο και τις κασέτες της ή να παίζει τραγούδια της Χαρούλας Αλεξίου με την κιθάρα. Απομονωμένη προσπαθώ να δω τι με απασχολεί τη συγκεκριμένη περίοδο, τι με νευριάζει, πονάει, συγκινεί. Δεν σκέφτομαι τον κόσμο. Σαν να σκιτσάρω σ’ ένα τετράδιο, χωρίς να έχω σκοπό αυτό να το δείξω κάπου. Ακόμα και στους συνεργάτες που θα επιλέξω, το ένστικτο και το συναίσθημα είναι αυτά που με οδηγούν. Μια κουβέντα μπορεί και να μου ξεκλειδώσει κάτι για κάποιον και να του πω, πάμε να κάνουμε μαζί κάτι; Τόσο απλά. Χωρίς στόχους. Μου είναι δύσκολο να εξηγώ γενικά το πώς και το γιατί. Δεν είμαι πολύ οργανωτική, δεν κρατάω σημειώσεις και δεν στοχεύω κάπου. Επιτόπου ανακαλύπτω, α, ωραίο αυτό, ας το τραβήξω, και έτσι το κάνω πιο εμμονικό ή πετάω κάτι γιατί δεν μου αρέσει.
Ξεκινάτε με στόχο να σχολιάσετε κάτι;
Όχι, ποτέ. Τα θέματα που με απασχολούν είναι πολύ προσωπικά και έχουν να κάνουν με τα υπαρξιακά μου προβλήματα, τη μοναξιά μου, την προσπάθεια για απάντηση στο γιατί ζούμε... Αν συμβαίνει στην πορεία όλο αυτό να αποκτάει και πολιτικές ή κοινωνικές αιχμές, γίνεται ασυνείδητα και χωρίς διάθεση να στηλιτεύσω ή να φανώ κήνσορας.
Είναι σύνηθες να βγαίνουν συμπεράσματα για έναν άνθρωπο κοιτώντας το έργο του. Ποια είστε τελικά εσείς;
Σίγουρα δεν είμαι μονοδιάσταση. Με χαρακτηρίζει η ηρεμία και η ησυχία. Αισθάνομαι ασφαλής με την πάρτη μου, νομίζω με πιστεύω. Ίσως γιατί μεγάλωσα έτσι. Όλο αυτό με οδηγεί στο να λέω ό,τι σκέφτομαι χωρίς φιλτράρισμα κι εκεί μπορεί να αρχίσουν οι παρεξηγήσεις. Ένα απενοχοποιημένο εγώ; Μπορεί.
Τα έργα σας από την άλλη είναι εξωστρεφή, θα τα χαρακτήριζε κάποιος «επιθετικά». Μια ψυχαναλυτική διέξοδος για να παραμένετε εσείς ήρεμη;
Μπορεί, ποιος ξέρει; Μου πηγαίνει αυτό το είδος έκφρασης, αλλά δεν έχω ψάξει το γιατί. Μετά, δίπλα σ’ αυτό που περιέγραψα, υπάρχει και μια Λένα που θα ανέβει πάνω στο τραπέζι και θα δημιουργήσει το έλα να δεις – πολύ περισσότερο όταν ήμουν πιο νέα. Μόνο αυτοί που με ξέρουν και με έχουν ζήσει για καιρό έχουν δει και τις δύο πλευρές. Οι υπόλοιποι μπορεί να έχουν καταλήξει μόνο στη μία. Προσοχή, δεν είμαι διπολική. Απλά μου αρέσουν κάποια ακραία πράγματα, προσέχοντας όμως ούτε να ενοχλήσω αλλά και τη στιγμή που θα το κάνω. Δεν μπορώ την ασχήμια κάποιων πράξεων. Μου αρέσει το χιούμορ, αλλά είμαι και κυνική. Κάποιες στιγμές πιάνω τον εαυτό μου να είμαι μισάνθρωπος, και είναι κυρίως οι στιγμές που νιώθω πως δεν μου αρέσει αυτό που ζω και όπως ζω.
Τότε βγαίνει θυμός;
Έχω αποδεχτεί τα πράγματα και για να αντιμετωπίσω ό,τι συμβαίνει γύρω μου επιστρατεύω τον κυνισμό. Θυμώνω γιατί έχει ματαιωθεί το δικαίωμά μου να παραμένω έφηβη (γέλια). Το πάλεψα πάντως να την κρατήσω την εφηβεία και έχουν μείνει κάποια ψήγματα μέχρι και σήμερα.
Με τι έχει να κάνει αυτή η εμμονή;
Με το να πιστεύεις πως θα γίνει ένα θαύμα. Που κάνεις όνειρα πως θα πετύχεις μεγάλα πράγματα. Νιώθω λίγο ματαιωμένη. Κυρίως σε σχέση με την πίστη πως η ζωή είναι ωραία. Θέλω να εκτονώνω την αδρεναλίνη μου. Θέλω, για παράδειγμα, να δώσω στη Σχολή Καλών Τεχνών. Πάντως, αν τα ναρκωτικά δεν έκαναν κακό μάλλον θα είχα πέσει σ’ αυτά (γέλια). Είναι και αυτή η διαστροφή της δουλειάς που ποτέ δεν θα με αφήσει να ηρεμήσω. Να γίνω μια σύζυγος με παιδιά κάπου σ’ ένα χωριό και να καλλιεργώ ντομάτες. Ωραίο θα ήταν κι αυτό.
Εσείς που στο στόχαστρο των έργων σας βάζετε το μικροαστισμό έχετε ένα τόσο μικροαστικό όνειρο!
(γέλια) Όση γερμανική σχολή και να πήγα φαίνεται πως το Αντίρριο με ακολουθεί – τόπος καταγωγής του πατέρα μου, όπου ζούσα τα καλοκαίρια. Δύσκολο να αποφύγεις κάποια πράγματα τελικά – πότε θα κάνεις ένα παιδί κ.λπ. Μας έχουν ποτίσει. Αλλά, όχι, νομίζω πως σε γενικές γραμμές γλίτωσα και σ’ αυτό βοήθησαν οι γονείς μου και ο τρόπος που με μεγάλωσαν.
Θα σας τρόμαζε, αν σας χαρακτήριζαν…
Πως είμαι πολύ κατιναριό (γέλια). Πλάκα κάνω. Παλεύω να έχω μία πιο ελεύθερη οπτική. Δεν έχω υστερίες με πατρίδες, θρησκείες κ.λπ.
Έχετε δεχτεί ποτέ απειλή για τη ζωή σας;
Υπήρξαν κάποια δημοσιεύματα που με αφορούσαν και θα μπορούσαν, δυνητικά, να προκαλέσουν κάποιον άρρωστο ψυχικά ή φανατισμένο άνθρωπο. Δεν είναι αστεία αυτά. Έχω βρεθεί σε βίαιο επεισόδιο, και σοκαρίστηκα. Δεν μπόρεσα να αντιδράσω. Τη φοβάμαι τη βία.
Σε μια τόσο βίαιη κοινωνία, με τόσα προβλήματα, ακόμη και το δικό σας θέατρο δεν δείχνει σαν ένα απλό χαντζαπλάστ;
Μπορεί. Το θεάτρο είναι μια αστική σύμβαση, τι να κάνουμε; Προσωπικά προσπαθώ να είμαι ειλικρινής. Δεν είμαι ακτιβίστρια, μια θηλυκή Τσε Γκεβάρα. Ίσως θα πρέπει να απαντήσουν όσοι νιώθουν έτσι. Εμένα μ’ ενδιαφέρει το ίδιο το θέατρο. Θέλω να πετάω τα περιττά, τους γνωστούς και τετριμμένους θεατρικούς κώδικες. Θέλω να έχει ρωγμές, να μην είναι καλλωπισμένο… μπορεί να φταίνε και οι επιρροές μου. Βαριέμαι λίγο το στρογγυλεμένο θέατρο. Θέλω κάτι το ζωντανό και ανοιχτό. Ψάχνομαι επιτόπου κάθε φορά. Θέλω να ξεγυμνώνω τον εαυτό μου.
Δεν υπάρχει ο κίνδυνος ακόμα και αυτός ο τόσο ανοιχτός τρόπος να καταλήξει τελικά μανιέρα;
Δεν το νιώθω. Γιατί είμαι συνεχώς σε μια κατάσταση ακύρωσης. Ό,τι αισθάνομαι πως το έχω ξανακάνει το απορρίπτω αμέσως. Θέλω να βρίσκομαι στο μηδέν.
Αν καταλαβαίνω καλά, η λέξη «τελειοθηρία» δεν υπάρχει στο λεξιλόγιό σας.
Νομίζω πως μου φαίνεται ψέμα. Είναι σαν τον έρωτα. Ερωτεύεσαι στον άλλο τις ρωγμές του, τα λάθη του, τις αδυναμίες του. Οι στιγμές που θυμάσαι στη ζωή σου είναι όταν έσπασε το αναμενόμενο. Μια φορά σ’ ένα μπαρ που συχνάζαμε, μια καλοβαλμένη γυναίκα, επιχειρηματίας, γαμάτη ως άνθρωπος, τα έκανε όλα πουτάνα. Λάλησε, ανέβηκε στα τραπέζια και άρχισε να ξερνάει αλήθειες φωνάζοντας «δεν αντέεεχω άλλο». Ήτανε μία «χαλασμένη» εικόνα που έσπασε τη δομή της βραδιάς αλλά ήταν τόσο αληθινή, τόσο αναγκαία και επείγουσα και συγχρόνως τόσο ευχάριστη, που μας έφτιαξε τη ζωή. Και τελικά αυτό το «μη τέλειο» ήταν το τέλειο.
Μπορείτε να ερωτευθείτε;
Έχω κακοποιηθεί πολύ από τον τρόπο που ερωτεύομαι, και μάλλον όχι… (σκέφτεται). Ναι, γιατί να μην μπορώ; Φαντάζομαι πως είναι λίγο σαν το ποδήλατο. Δεν το ξεχνάς και κάποτε ξανασυμβαίνει. Απλά είναι ο φόβος, γιατί όταν ερωτευθώ μπαίνω σε πολύ επικίνδυνους δρόμους. Και σε συνθήκες έρωτα με κουράζει ο εαυτός μου.
Καλύτερα δημιουργείτε όταν δεν είστε ερωτευμένη;
Ναι, αναμφίβολα. Αν και τελικά πάντα είμαι σε κατάσταση έρωτα. Είτε ερωτευμένη είτε πονεμένη από κάτι που έζησα και τελείωσε (γέλια). Δυστυχώς ο πόνος της απώλειας με κάνει πιο δημιουργική.
Ζείτε τον πόνο του ματαιωμένου έρωτα με όλα τα κλισέ;
Ναιιιι. Τραβάει χρόνια, θα περάσω από τα μέρη που πηγαίναμε, πέφτω σε πατώματα, θυμάμαι να ακούω το «Σκουπιδιάρικο» της Θεοδωρίδου σε τρέλα, σκυλάδικα… Όλα τα ξεφτίλικα πράγματα, αν και όλα αυτά συνέβαιναν παλιότερα. Αναγνωρίζω στον εαυτό μου και πολύ φθηνές πτυχές και δεν φοβάμαι να τις εκθέσω ακόμα και μέσα από τα έργα μου. Και Μπαχ και Ρίτα και… και… Έχω ζηλέψει στον έρωτα, έχω πονέσει, έχω σκεφτεί από διάθεση εκδίκησης ο άλλος να πεθάνει, να του καεί το αμάξι, να πάθει τα χειρότερα. Δεν έχω βέβαια ποτέ προβεί σε τέτοιου είδους πράξεις, ίσως θα έπρεπε. (γέλια)
Τι ακριβώς είναι το καινούργιο σας έργο «Μια μέρα, όπως κάθε μέρα, σε ένα διαμέρισμα από τα χιλιάδες διαμερίσματα της Αθήνας, αυτά με τα κουφώματα ασφαλείας και τους βολικούς καναπέδες τους, σε κατάσταση αμόκ. Ή η ανουσιότητα του να ζεις»;
Πρώτα απ’ όλα πρέπει να πω πως μου φαίνεται γελοίο πως υπήρξαν σχόλια γιατί έχει τόσο μεγάλο τίτλο. Δικαίωμά μου είναι να γράψω ένα έργο με τίτλο 5 σελίδες. Όπως τώρα στη Γερμανία παίζεται μια φοβερή παράσταση, sold out, και τη μόνη λέξη που λένε οι έντεκα ηθοποιοί επί δύο ώρες είναι murmel. Ο τίτλος του έργου μου είναι βασανιστικός, όπως και το έργο. Έχει να κάνει με όλα αυτά που λέμε στα σπίτια μας και στη ζωή μας γεμίζοντας το χρόνο μας. Προσπαθεί να σε βάλει σε μια τόσο οικεία καθημερινότητα, που μπορεί κι εσύ να πεταχτείς και να διορθώσεις ή να προσθέσεις σ’ αυτά που ακούς. Ήθελα να περιγράψω μια κατάσταση ματαιότητας, μια λούπα της ζωής μου. Ήθελα κάτι τελείως διαφορετικό από τις τελευταίες μου δουλειές. Ζώντας μια κατάσταση του τίποτα και της μονοτονίας, θέλησα να την περιγράψω.
Με τον ίδιο τρόπο γράφετε και τα διηγήματά σας;
Τελείως διαφορετικά. Όταν γράφω για το θέατρο το κάθε τι το ζωντανεύω. Το βλέπω σαν να είμαι πάνω στη σκηνή. Αυτό δεν συμβαίνει με τα διηγήματα, εκεί είναι σαν να παρακολουθώ κινηματογράφο, άσχετα αν τα έχουν πάρει θίασοι και τα έχουν κάνει έργα. Όμως και στις δύο μορφές ξεκινάω και αφήνομαι να με πάει όπου θέλει αυτό.
Ποια ανάγκη σας καλύπτει το τραγούδι;
Το έκανα πάντα. Μου αρέσουν τα λαϊκά και τα ρεμπέτικα. Μπορεί, αν κάποιος ερχόταν όταν ήμουν μικρή και μου έλεγε έλα στο τραγούδι, να ακολουθούσα την καριέρα της τραγουδίστριας, αν και είμαι πάρα πολύ ευχαριστημένη όπως έχουν έρθει τα πράγματα στη ζωή μου. Μ’ αρέσει η αμεσότητα που συμβαίνει στα μικρά πάλκα, στις ταβέρνες.
Τελικά με ποιους όρους θα θέλατε να σας αντιμετωπίζουμε οι δημοσιογράφοι;
Σίγουρα όχι με τα κλισέ αιρετική, καλτ και άλλες παρόμοιες ευκολίες. Είμαι ένα σύνολο πραγμάτων. Έχω κακοπάθει από μερικές συνεντεύξεις. Όχι πως έχει συμβεί κάτι φοβερό, αλλά λες και θέλει ο άλλος να αποδείξει πως είμαι μάγκας και απομονώνει μια ατάκα αφαιρώντας το πλαίσιο μέσα στο οποίο έχει ειπωθεί, προκειμένου να υποστηρίξει τη θέση την οποία αυτός έχει αποφασίσει να έχει για μένα. Μπορεί να φταίει και το γεγονός πως δεν γίνεται πολλές φορές αντιληπτό το χιούμορ μου και μια φράση τύπου «θα γαμήσω το σύμπαν», που μπορεί και να πω, να θεωρηθεί απόδειξη πως έχω έναν απίστευτο εγωισμό και μια διάθεση απολύτως επιθετική. Δεν είμαι εγώ αυτό. Είναι πολύ μονολιθική αντιμετώπιση να με ρωτάς «πάλι θα δούμε βρισιές, γυμνό και βία;». Κάποιος έχει γράψει «δεν θα θέλατε να την έχετε αυτή γειτόνισσα» επειδή διάβασε ένα βίαιο διήγημά μου. Λες κι εγώ στο σπίτι μου έχω μαχαίρια και όποιος περνάει τον μαχαιρώνω. Πόσο εύκολες αναγνώσεις…
Ιnfo: «Μια μέρα, όπως κάθε μέρα...». Σκην.: Λένα Κιτσοπούλου. Παίζουν: Λένα Κιτσοπούλου, Γιάννης Κότσιφας. Θέατρο Τέχνης Κάρολου Κουν, Φρυνίχου 14, Πλάκα, 210 3222464 / Τραγουδάει στην «Αγία Φιάλη» (Πανόρμου), στον Άγγελο Εξάρχεια), στα Μπριζολάκια (Ευελπίδων) / Το καινούργιο της βιβλίο με διηγήματα θα κυκλοφορήσει από τις εκδόσεις Μεταίχμιο τον Μάρτιο
15°
