Ο Βασίλης Παπαβασιλείου μιλάει για την παράσταση «Ο Ιμπρεσάριος από τη Σμύρνη» στο Εθνικό Θέατρο
Ο πλούσιος έμπορος Αλή σκοπεύει να συστήσει την τέχνη της όπερας στη Σμύρνη και απευθύνεται σε δύο ατζέντηδες προκειμένου να τον βοηθήσουν να οργανώσει τον θίασό του. Ο ίδιος έλκεται από τρεις σοπράνο, αλλά οι διαρκείς αψιμαχίες τους για το ποια θα είναι η πριμαντόνα του θιάσου και οι αλλοπρόσαλλες απαιτήσεις των εμπλεκομένων, τον κάνουν να ξανασκεφτεί την απόφασή του…
Τα ματαιόδοξα φερσίματα των καλλιτεχνών, τα αλαζονικά ξεσπάσματά τους και ο ευάλωτος ρομαντισμός τους, η διαρκής (αμφι)ταλάντευση από το μεγαλείο στη μικρότητα, πρωταγωνιστούν στον «Ιμπρεσάριο από τη Σμύρνη», που ανοίγει τη φετινή σεζόν στην Κεντρική Σκηνή του Εθνικού Θεάτρου. Μέσα από την ευρηματική πένα του Κάρλο Γκολντόνι και με τη ματιά του Βασίλη Παπαβασιλείου, ποιος θα αρνηθεί την πρό(σ)κληση να κρυφοκοιτάξει πίσω από την κουίντα των παρασκηνίων;
Είναι η έκτη φορά που ο σπουδαίος σκηνοθέτης βουτά στο σύμπαν του μεγάλου αναθεωρητή της ιταλικής κωμωδίας, ενορχηστρώνοντας έναν πολυάνθρωπο θίασο (Δάφνη Λαμπρόγιαννη, Λαέρτης Μαλκότσης, Ιωάννα Μαυρέα, Σπύρος Μπιμπίλας, Αλέξανδρος Μυλωνάς, Αγορίτσα Οικονόμου, Θέμης Πάνου, Ταξιάρχης Χάνος κ.ά.). Στον Βενετσιάνο συγγραφέα βρίσκει ένα παράδειγμα στο ύψος του Μολιέρου ή ακόμα και του Σαίξπηρ, ενώ στο έργο του διακρίνει και ένα είδος αυγής του αστικού δράματος, έναν πρόγονο του Τσέχωφ.
«Ο συγγραφέας αυτός είναι καβάλα στο κύμα, έζησε τον 18o αιώνα, σε μια εποχή που το θέατρο πρόζας συνυπάρχει με την όπερα, που τότε γνώριζε άνθηση. Καλείται, λοιπόν, να πατήσει σε δύο βάρκες, όπως και ο Ιμπρεσάριος – αυτό τον καθιστά διαφορετικό από τα άλλα κείμενά του με τα οποία αναμετρήθηκα, καθώς εκείνα έτειναν προς το αστικό δράμα. Ο Γκολντόνι, όμως, υπέστη και τις συνέπειες της διαρκούς εμπλοκής του στα πράγματα, γι’ αυτό και έφυγε στη Γαλλία, γεγονός που φανερώνει την ευρωπαϊκότητά του. Αυτή ακριβώς η ευρωπαϊκή του συνείδηση με ερεθίζει, γιατί είχα την τύχη να γνωρίσω τον Τζόρτζιο Στρέλερ, ο οποίος ομολογούσε πίστη και λατρεία στον Γκολντόνι, τον τοποθετούσε σε ένα μαρτυρολόγιο –θα έλεγα εγώ– του θεάτρου» αναφέρει ο Βασίλης Παπαβασιλείου.
Ο «Ιμπρεσάριος» γράφεται περίπου 80 χρόνια μετά την ίδρυση της Κομεντί Φρανσέζ, του μεγαλύτερου δημόσιου θεάτρου της Ευρώπης, που προέκυψε από τη συγχώνευση δύο θιάσων, του Μολιέρου και του θεάτρου Μπουργκινιόν, και μαζί δύο παραδόσεων, του λαϊκού, μπουλουκτσίδικου θεάτρου που κόμιζαν οι μολιερικοί με το πιο αριστοκρατικό.
«Αυτό σφράγισε όχι μόνο την ιστορία της Κομεντί Φρανσέζ, αλλά και μια αντίληψη για το θέατρο που παραμένει ενεργή, το σχήμα ποιοτικό - εμπορικό. Προσωπικά, δεν ξεχωρίζω τις έννοιες αυτές, ούτε την ψυχαγωγία από τη διασκέδαση. Δεν μπορείς το θέατρο να το δεις από μία μόνο γωνία, αφού έχει να κάνει με το αίτημα και την ανάγκη της συνάντησης. Εδώ επιτελείται ένα είδος ταξικού χωνευτηρίου, δίνοντας το δικαίωμα σε έναν κόσμο που απέχει από πνευματικούς προβληματισμούς με την κλασική έννοια του όρου, να αναζητεί τη δροσιά ή και την αρνητική κριτική των παραγόντων της δημόσιας ζωής – όλο αυτό το κράμα του διασκεδαστικού αιτήματος. Αυτό ο Γκολντόνι, ούτε καν έναν αιώνα από την εμπειρία του γαλλικού θεάτρου, το θυμάται στον “Ιμπρεσάριο” και βάζει τον υπο-ιμπρεσάριο, τον κόμη Λάσκα, όταν αποτυγχάνει το σχέδιο της μεταφοράς στη Σμύρνη, να αναλαμβάνει την πρωτοβουλία για τη συγκρότηση ενός θιάσου σε συνεταιρική βάση, που φέρει τα πλεονεκτήματα του εξοβελισμού του άγονου ανταγωνισμού για τις πρωτοκαθεδρίες στη βάση της ματαιοδοξίας και του ναρκισσισμού, του ανεπίδοτου των ανθρώπων, και παράγει μια θερμοκρασία άλλου τύπου, δημιουργική, που αφορά όλους τους εμπλεκόμενους. Αυτό νομίζω ότι ακούγεται στο τέλος της παράστασης, το “μπράβο σας, καλή επιτυχία, να σκίσετε!”».
Info:
Εθνικό Θέατρο, Αγίου Κωνσταντίνου 22-24, 210 5288170-1, www.n-t.gr Πρεμιέρα: 26 Οκτωβρίου Παραστάσεις: Τετάρτη, Κυριακή στις 19:00, Πέμπτη-Σάββατο στις 20:30
19°
