Η τραγωδία του Ανδρέα Κάλβου, «Οι Δαναΐδες», στο Μικρό Θέατρο της Αρχαίας Επιδαύρου σε σκηνοθεσία Νατάσας Τριανταφύλλη
Πριν περίπου δύο αιώνες, το 1813, ο Ανδρέας Κάλβος τολμάει να δώσει φωνή στις «Δαναΐδες», με μία ιταλόφωνη τραγωδία, την μόνη που ο ίδιος καταφέρνει να ολοκληρώσει και να εκδώσει. Η ιστορία τους μέχρι τότε ήταν ατελής και αποσπασματική, αφού την γνωρίζαμε μόνο ως παράπλευρο μέρος μυθολογικών και φιλοσοφικών πηγών, αλλά χάρη στον Κάλβο κατάφεραν να αποκτήσουν μία δική τους αυτονομία και ταυτότητα.
Γράφοντας για τις 50 κόρες του βασιλιά του Άργους, Δαναού, ο Κάλβος αναζήτησε μία προσωπική ελευθερία και προήγαγε το αίτημα για μία γενικότερη. Οι μεγάλες εικόνες του και η ορμητική μελαγχολία του, σε συνδυασμό με τα τότε ρεύματα του νεοκλασικισμού και του ρομαντισμού, ενώνονται με τον αρχαίο μύθο και καταφέρνουν εκφράσουν κάτι διαχρονικό, που παραμένει μέχρι σήμερα επίκαιρο: το όραμα του ανθρώπου για ανεξαρτησία και κοινωνική συνοχή.
Τώρα, 150 χρόνια μετά τον θάνατο του Ανδρέα Κάλβου, οι «Δαναΐδες» θα αποκτήσουν για πρώτη φορά σάρκα και οστά και θα βρεθούν στη θεατρική σκηνή. Συγκεκριμένα, στις 2 και 3 Αυγούστου και στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Αθηνών και Επιδαύρου θα βρεθεί στο Μικρό Θέατρο της Αρχαίας Επιδαύρου.
Την σκηνοθετική του απόδοση έχει αναλάβει η Νατάσα Τριανταφύλλη. Η γνωστή για τους απροσδόκητους συνδυασμούς της σκηνοθέτιδα ανέθεσε την μελοποίηση των ιταλικών χορικών στη μουσικό Monika, ενώ επί σκηνής το τραγούδι θα αναλάβει η Άρτεμις Μπόγρη και την ερμηνεία των ρόλων ο Άρης Μπαλής και οι σταθεροί συνεργάτες της, Λάζαρος Γεωργακόπουλος και Λένα Παπαληγούρα.
H δραματοποίηση του μύθου των Δαναΐδων από τον Ανδρέα Κάλβο, μας χάρισε μια τραγωδία που επικεντρώνεται στον τραγικό πυρήνα τριών προσώπων - της Υπερμνήστρας, του αγαπημένου της Λυγκέα και του βασιλιά-πατέρα Δαναού - και στον, λυρικού ύφους, στοχασμό από τον χορό.
Το καλβικό κείμενο, γραμμένο στα ιταλικά, παρέμενε σιωπηλό εδώ και σχεδόν δύο αιώνες, περιμένοντας υπομονετικά τον χρόνο να αναδείξει την ποιητική του και να τη ζωντανέψει στη σκηνή. Με κεντρικά θέματα την ανειρήνευτη σύγκρουση ανάμεσα σε συγγενικά πρόσωπα, τον εμποδιζόμενο γάμο και την αναμέτρηση της ηθικής φιλοσοφίας με την αστείρευτη θέληση για εξουσία, το έργο ανεβαίνει φέτος για πρώτη φορά στο θέατρο με αφετηρία τη Μικρή Επίδαυρο. Η θρησκεία μιας αληθινής γυναικείας καρδιάς, της Υπερμνήστρας, ενεργοποιεί τον φόβο απώλειας της εξουσίας του βασιλιά-πατέρα Δαναού, και τον ηρωικό έρωτα του νεαρού Λυγκέα. Τα πρόσωπα ωθούνται δαιμονικά προς πράξεις που υπόσχονται απελευθέρωση έξω από «τα τείχη που εντός τους μεγαλώσαμε» («quelle mura fra cui crescemmo»), όμως ανεπαισθήτως, συναντιούνται με τα πιο καλά κρυμμένα σκοτεινά τους ένστικτα και με τα όρια της ανθρώπινης ύπαρξης.
Ο χορός, συμπονετικός και ευχητικός, κρατά τον τόνο και την ατμόσφαιρα του μελοδράματος ενώ ατενίζει γενναία την αχτίδα που στέλνει από τα σύννεφα η ειρήνη γελαστή («or che Pace dai nembi manda ridente un raggio»), αναφωνώντας «Ποτέ να μην ξανάρθει η θλίψη!» («Deh non ritorni il lutto!»). Στην ορχήστρα της Μικρής Επιδαύρου, τρεις ηθοποιοί και μια μεσόφωνος αναμετρώνται με το καλβικό σύμπαν, όπου συγκατοικούν, σε μια ευαίσθητη ισορροπία, η δραματουργία και η ποίηση. Ζητούν να σπάσουν τα δεσμά της εγκλωβισμένης αυτής τραγωδίας, των μυθικών προσώπων, και γιατί όχι, ακόμα και της ίδιας τους της ύπαρξης.
Η ιστορία εκτυλίσσεται στο Άργος. Οι πενήντα γιοι του Αίγυπτου, αδελφού του βασιλιά του Άργους, Δαναού, ζητούν σε γάμο τις πενήντα κόρες του Δαναού, Δαναΐδες. Ο βασιλιάς φοβάται ότι ένας από τους γαμπρούς του θα τον εκθρονίσει, έχοντας λάβει μάλιστα σχετικό χρησμό από το μαντείο. Σε μια προσπάθεια να αποφύγει το μοιραίο, ο Δαναός δίνει εντολή στις κόρες του να δολοφονήσουν τους συζύγους τους τη νύχτα του γάμου. Η μόνη που παραβαίνει την εντολή του αλλά και αρνείται τον χρησμό είναι η Υπερμνήστρα, η οποία είναι ερωτευμένη με τον άντρα της, τον Λυγκέα, όπως και εκείνος, μαζί της.
Δείτε την πρώτη επίσκεψη των συντελεστών στο Μικρό Θέατρο της Αρχαίας Επιδαύρου:
Τι μας είπε για τα ιστορικά γεγονότα και τη σχέση τους με το σήμερα, τους ακίνητους ταξιδιώτες και την παράσταση «Ματαρόα στον ορίζοντα» στην Εναλλακτική Σκηνή της ΕΛΣ
10°
