Saske: Εφόσον δεν θα μείνουμε εμείς, να μείνει κάτι δικό μας πίσω

«Τα καλύτερα κομμάτια τα γράφω το βράδυ. Κάθομαι και γράφω μέχρι να ξημερώσει. Γι’ αυτό με βλέπεις έτσι. Ήμουν μέχρι τις 7 το πρωί στο στούντιο», μου λέει μόλις έρχεται.
Βρίσκομαι με ένα καφέ φίλτρου στα άδυτα της Stay Independent, στον αναπαυτικό καναπέ του στούντιο. Μπαίνει ο Saske, μου συστήνεται «Οδυσσέας» και ξεκινάμε τη συζήτηση. Μολονότι φανερά κουρασμένος σιγά-σιγά «ζωντανεύει» και το αρχικό δίωρο που είχαμε γίνεται με την κουβέντα τρίωρο. Μετά έχει ηχογράφηση.

Ο Saske, ως γνωστόν, είναι μόλις 23 ετών. Με δεκάδες επιτυχίες στο ενεργητικό του θεωρείται ένας από τους πιο γνωστούς Έλληνες ράπερ, με πάνω από 300 χιλιάδες μηνιαίους ακροατές στο Spotify. Το «NASA» που κυκλοφόρησε τον περασμένο Ιούνιο -και ήταν αναμφίβολα το μεγαλύτερο hit του 2021- σε συνεργασία με τον Rack αγγίζει τα 23 εκατομμύρια προβολές στο YouTube. Παρέμεινε στην κορυφή των ελληνικών chart για πάνω από 6 μήνες. Είναι το δεύτερο single κομμάτι που καταφέρνει να γίνει διαμαντένιο μετά το «Caliente».

Ο Saske πειραματίζεται διαρκώς με νέα waves μουσικής, συχνά είναι ο πρωτοπόρος μεταξύ πολλών. «Αυτή η μουσική, όπως έλεγε και ο MadClip, ήρθε για να μείνει. Το ραπ δεν πεθαίνει. Είναι μπασταρδεμένο από τόσες μουσικές και διαρκώς μεταλλάσσεται. Τώρα ακούς drill, χθες άκουγες trap, προχθές boombap».

Έχει περάσει πολλά, όπως μου λέει. Στα τραγούδια του άλλωστε μιλά για τις δυσκολίες στο χωριό, τις κακουχίες και τις στερήσεις, αλλά και στην απρόσμενη μετάβαση στην επιτυχία, τα χρήματα, την φήμη και το lifestyle ενός rock star. Εκπέμπει έναν επαγγελματισμό, ξέρει για τι μιλά και τρέφει έναν σπάνιο σεβασμό για τους παλιούς – «Ο ΛΕΞ δεν είναι ράπερ, είναι κίνημα». Καθώς διηγείται την προσωπική του πορεία, αναφέρεται με μεγάλη αγάπη στη μητέρα του και στον τόπο του, την Χρυσούπολη Καβάλας.

Οδυσσέα, πώς έχεις ονειρευτεί τη δική σου Ιθάκη;
Πολύ καλή ερώτηση. Έχω όμως και απάντηση (γέλια). Δεν με πιάνεις off guard. Γιατί, για τον καινούργιο δίσκο που ετοιμάζουμε τώρα, με τον φίλο και σκηνοθέτη Angel Saft ετοιμάζουμε και μια ταινία μικρού μήκους. Διάφορες εμπειρίες της ζωής μου και του δρόμου γενικότερα έχουν συνδυαστεί με το όνομά μου. Για παράδειγμα έχουμε συνδέσει τη Χώρα των Λωτοφάγων με τα ναρκωτικά. Η ταινία αφορά στη δική μου Οδύσσεια. Οπότε και καταλήγουμε στη Χρυσούπολη, απ’ όπου κατάγομαι και όπου μεγάλωσα. Είναι η δική μου Ιθάκη. Ο τόπος μου. Δεν έχω κάποια Πηνελόπη να με περιμένει αλλά μεταφορικά αν το δεις με περιμένει η μάνα μου, η οικογένειά μου και άτομα τα οποία εδώ και 6-7 χρόνια έχω αφήσει πίσω. Συνεπώς έχω χάσει πολλές στιγμές ουσιαστικής επαφής μαζί τους, όπως με τη γιαγιά μου που έφυγε από τη ζωή πέρυσι. Εξαιτίας της κατάστασης αυτής τους έχασα.

Πιστεύεις ότι η ζωή είναι το ταξίδι ή ο προορισμός;
Υπερτιμάμε τον προορισμό συχνά υποτιμώντας το ταξίδι. Προσωπικά απολαμβάνω το ταξίδι, έχω όμως στο μυαλό μου κάθε μέρα τον προορισμό. Τον Απρίλιο γίνομαι 24. Επομένως έχω άλλα 6 χρόνια για να πάνε όλα σωστά με το escape plan μου. Τρώω περισσότερο χρόνο να το φαντάζομαι αυτό και να του δίνω αξία, σαν κάθε άνθρωπος που ονειρεύεται, παρά για όλο τον δρόμο που έχω να διανύσω και που θα έπρεπε να εύχομαι να είναι μακρύς. Το διασκεδάζω, έχει απίστευτες στιγμές, απίστευτες εμπειρίες αλλά ταυτόχρονα σκέφτομαι όλα αυτά που χάνω, όλα αυτά που θα ήθελα να έχω. Κατά βάθος όλοι θέλουμε μια γαμάτη, ήρεμη ζωή. Τι χάνω; Την οικογένειά μου· κάθε φορά που τους βλέπω μετράω μια παραπάνω ρυτίδα.

Σε ενδιαφέρει το legacy;
Πάρα πολύ. Είναι από τα βασικά που με ενδιαφέρουν. Εφόσον δεν θα μείνουμε εμείς, να μείνει κάτι δικό μας πίσω. Αυτό που ζούμε κάποια μέρα τελειώνει, το τι γίνεται μετά είναι μεγάλη ερώτηση. Με ενδιαφέρει στο σήμερα να κάνω όσα πιο πολλά πράγματα μπορώ, να κάνω milestones που θα είναι λίγο πιο iconic. Ίσως είναι πράγματα που δεν θα μου δώσουν πολλά λεφτά ή φήμη, ίσως κιόλας να μου στερήσουν φήμη, αλλά με ενδιαφέρει περισσότερο στη σκηνή που είμαστε να κάνουμε επιτεύγματα. Έτσι θα καταφέρεις να διαφοροποιηθείς από τη στοίβα αντίστοιχων καλλιτεχνών του industry. Καλώς ή κακώς μπαίνεις στο ίδιο κουτί με πολλούς καλλιτέχνες που κάνετε το ίδιο wave μουσικής. Προσωπικά δεν με βάζω σ’ αυτό το κουτί και θέλω να έχω έναν άλλο ρόλο.

Η κορυφή είναι συνυφασμένη με τη μοναξιά;
Σίγουρα. Το συζητούσα μ’ έναν νέο ζωγράφο ή ποιητή δεν θυμάμαι τι τύπος ήταν… (γέλια). Καταλήξαμε λοιπόν ότι ένας καλλιτέχνης για να είναι παραγωγικός πρέπει να έχει έντονα συναισθήματα. Πολλοί είμαστε καταδικασμένοι να κυνηγάμε για παραγωγικούς και δημιουργικούς λόγους τη χαρά, τον έρωτα, τη δράση. Αντίστοιχα και τον θυμό, τη θλίψη και τη μοναξιά. Είναι λίγο μαζοχιστικό. Τα έντονα συναισθήματα όμως σε οδηγούν σε μια αγνή δημιουργικότητα. Γιατί είναι έκφραση που έρχομαι να βγάλω στο μικρόφωνο. Η μουσική είναι συναίσθημα, μεταφέρεις το συναίσθημα και την ενέργεια. Όσο καλύτερα τη μεταφέρεις τόσο καλύτερη ταύτιση θα έχεις. Και αντίστοιχα τόσο καλύτερα θα πάνε και οι πωλήσεις. Οπότε πολλοί καλλιτέχνες, όχι όλοι, είναι σε θέση να δημιουργήσουν όταν περνούν κακουχίες. 

Όσο μεγαλύτερη η άνοδος τόσο μεγαλύτερη και η πτώση; Το φοβάσαι αυτό;
Όχι, γιατί έχω πέσει και έχω ξανανέβει. Το έχω ζήσει. Δεν αλλάζει, το ίδιο είναι. Αλλάζει μόνο το πώς το βλέπει ο κόσμος. Μου έλεγε η μάνα μου ότι υπήρχε ένας ζωγράφος στο εξωτερικό που όλοι τον έκραζαν. Εκείνος διάβαζε κάθε μέρα εφημερίδες και περιοδικά που τον έκραζαν. Του λέει η γυναίκα του «να στεναχωρηθείς όταν πάψουν να σε κράζουν». Παίζει πολύ λοιπόν η επικαιρότητα. Το να πέσεις και να ανέβεις είναι μέσα στο παιχνίδι. Άμα είσαι έξυπνος και έχεις business plan όλα διορθώνονται. Είμαστε άλλωστε η απήχηση και το αποτέλεσμα του τελευταίου μας προϊόντος. Έχω δει το κοινό να ξεχνάει πόσο καλός ή κακός ήσουν στο προηγούμενό σου release με το ακριβώς επόμενο. Οπότε δεν φοβάμαι. Τώρα κάναμε διαμαντένιο το «NASA», πρώτη φορά μου συμβαίνει. Μπορεί να κάνω μπορεί και να μην ξανακάνω ποτέ. Είμαι εντάξει. Παρ’ όλα αυτά στο level που είμαστε θεωρώ ότι όποιο κομμάτι και να βγάλω στη φόρα δεν θα πάει κάτω από πλατίνα. 

Η δόξα και το χρήμα αλλοιώνει τον άνθρωπο ή φανερώνει μια αθέατη πλευρά του;
Δεν εμφανίζει καμιά αθέατη πλευρά. Θέλοντας και μη, η δόξα, η φήμη και τα λεφτά σε αλλάζουν. Είναι αναπόφευκτο γιατί αλλάζει η ζωή σου. Και δεν είναι κακό να αλλάξεις γιατί πρέπει να προστατευτείς. Από άτομα που έρχονται δίπλα σου για τη φήμη, για τα λεφτά σου, οτιδήποτε. Πρέπει να προστατέψεις το όνομά σου και τη φήμη σου. Γίνεσαι πιο κλειστός και προσεκτικός. Αυτό ίσως φανεί πιο σνομπ. Κάτι που μπιζνεσιακά συμφέρει γιατί διατηρεί τον μύθο γύρω από τον καλλιτέχνη, παρότι στο τέλος της ημέρας είμαστε όλοι άνθρωποι. Γιατί, άμα καταλήξω να είμαι κολλητός με τον fan μου, χάνεται όλη η μαγεία. Το έχω δει όταν μπήκα στη σκηνή. Ήμουν οπαδός τόσων καλλιτεχνών. Πήγαινα να γνωρίσω κάποιον και ένιωθα απίστευτα, έλεγα «σήμερα θα γνωρίσω αυτόν». Σήμερα βλέπω κλήση… «ωχ αυτός είναι; Άσε να το βάλω στο αθόρυβο»(γέλια). Δεν είναι κακό λοιπόν να αλλάξεις αναλόγως όμως πώς θα διαχειριστείς αυτή την αλλαγή.

Έχεις στερηθεί στη ζωή σου, έχεις υποφέρει. Τι σε δίδαξε αυτό;
Μαθαίνεις να εκτιμάς αυτά που έχεις. Έχω ζήσει στιγμές χωρίς λεφτά, στιγμές που έχω στερηθεί. Τώρα ξυπνάω κάθε πρωί και λέω «ευχαριστώ». Κάθομαι στην καρέκλα μου και συνειδητοποιώ πώς ήταν το σπίτι μου και πώς είναι τώρα. Τι δεν είχα και τι έχω τώρα. Τι ήθελα να έχω και το απέκτησα χωρίς να το καταλάβω… από ανθρώπους μέχρι αντικείμενα. Εκτιμώ την αφθονία που έχω αλλά ποτέ δεν δίνω αξία σε κανένα αντικείμενο. Κάηκε το μπουφάν, χάθηκε το καπέλο, έσπασε το κινητό; Να πάνε στο καλό. Δεν θα κλάψω, δεν θα το σκεφτώ. Κοστίζει το παπούτσι 1.000 ευρώ; Θα το φορέσω σαν να ήταν το σπορτέξ μου στο δημοτικό. Θέλω να το χαρώ. Απλώς ικανοποιώ όλες μου τις νεανικές ορέξεις και τις τάσεις καταναλωτισμού που δεν μπορούσα να ικανοποιήσω πριν.

Άρα, είσαι ευχαριστημένος μ’ αυτά που απέκτησες...
Φυσικά. Μα και πριν ήμουν ευχαριστημένος. Έτσι όπως ήμουν. Και στο πεζοδρόμιο να ήμουν. Είναι εύκολο να το λέω από τη θέση που βρίσκομαι σήμερα αλλά πιστεύω είναι θέμα mindset. Έχω βρεθεί και σε άσχημες καταστάσεις. Έχουμε παρέα, έχουμε φαγητό, έχουμε κάπου να κοιμηθούμε; Καλά είμαστε. Και δεν σου λέω μαλακίες, μιλάμε, έχω κοιμηθεί όπου θες… όπου μπορείς να φανταστείς. Με έχει βοηθήσει πολύ η μητέρα μου σ’ αυτό. Είναι θετικός άνθρωπος. Είναι από τους ανθρώπους που λένε ότι για κάποιο λόγο γίνονται όλα. Από μικρό μου έλεγε «ποιο είναι το μότο της οικογένειας; Όπου και να είμαστε περνάμε καλά». Να είσαι ευγνώμων γι’ αυτά που έχεις. Και είμαι. Ο άνθρωπος τυφλώνεται από το τι θέλει και ξεχνάει να δει τι έχει. Είναι πολύ σημαντικό να σκέφτεσαι τι έχεις όσο φαντάζεσαι τι θες να αποκτήσεις. Γιατί δεν θα το πάρεις, αν δεν είσαι ευγνώμων. 

Πώς φτάνει κάποιος από τη Χρυσούπολη στο να τον ακούν εκατομμύρια άνθρωποι; Είναι θέμα ταλέντου, τύχης;
Είναι όλα μαζί. Ξεκίνησα από τη Χρυσούπολη. Όλη αυτή η φάση με τη μουσική άρχισε γιατί εγώ ήμουν geek πριν γίνω ραπ. Άκουγα ραπ από Ιαπωνία, Ελλάδα, Γαλλία, τα πάντα. Μέχρι και Ινδικό drill έχω ακούσει (γέλια). Πέρα από τα όνειρα χρειάζεται και θέληση. Τι είναι η θέληση; Είναι να είσαι στο χωριό, να σε κράζουν όλοι και να τους λες «στ’ αρχίδια μου, εγώ αυτός είμαι». Και ειδικά στην επαρχία είναι πολύ πιο ζόρικο. Πρέπει να πιστεύεις στον εαυτό σου. Εγώ είπα στη μάνα μου θα δώσω πανελλήνιες αλλά το μόνο που με φαντάζομαι είναι να κάνω ραπ. Γιατί αυτό κάνω κάθε μέρα. Γράφω μέσα στα βιβλία του σχολείου, πριν και μετά το μάθημα, κάνω freestyle που περπατάω μόνος μου, κάνω battle στα πάρκα, περιμένω πότε θα πάω στούντιο ή ανοίγω τον υπολογιστή και γράφω σε beats. Η ζωή μου όλη είναι αυτή. Δεν μπορώ να με φανταστώ να κάνω κάτι άλλο.

Και πώς προχώρησες; 
Πήγαινα από live σε live από διάφορους ράπερ και μάζευα επαφές από πιτσιρίκος. Γιατί είσαι στο χωριό. Δεν είσαι στην Αθήνα ή Θεσσαλονίκη που θα πέσεις πάνω σ’ έναν μάνατζερ, σ’ έναν ράπερ, σ’ έναν παραγωγό. Είσαι στο χωριό και το πρωί ο παππούς σου θα πάει στο μποστάνι για τα καρπούζια. Δεν θα πάει κανείς πουθενά που να είναι χρήσιμο για εσένα. Οπότε άρχισα τα ταξιδάκια στη Θεσσαλονίκη, τα μηνύματα με demo σε δισκογραφικές εταιρείες. Το κυνήγησα. Και στα 18 μου ήρθα στην Αθήνα συστημένος και άρχισα να βγαίνω με ονόματα που ήταν ήδη μεγάλα στη σκηνή. Από τα 17 μου είμαι στο industry. Υπήρχε μια περίοδος που το όνομά μου έπαιζε παντού χωρίς να έχω όμως δουλειές. Αλλά την ίδια στιγμή είχα 6 συμβόλαια στο τραπέζι. Άνοιξα τον δρόμο μόνος μου σε συνεργασία με τις συγκυρίες και την τύχη. Όπως και το να γράψεις ένα hit τύχη είναι. Κάθε μέρα γράφω μουσική. Περιορίζεται όμως η τύχη όταν είσαι όλη μέρα στο παρκέ και σουτάρεις καλάθια. Θα μάθεις κάποια στιγμή να τα βάζεις. Αυτό είναι το σύστημα.

Αναφέρεις συχνά στα κομμάτια σου ότι πολλοί άνθρωποι δεν πίστεψαν σε σένα. Μίλησέ μου για τις ιστορίες αυτές. 
Υπάρχουν άπειρες. Προσπαθώ να ξεθάψω εκείνο το σημείο που ο εγκέφαλός μου έχει συνειδητά μπλοκάρει. Αρκετοί συγγενείς μου, διάφοροι φίλοι, άνθρωποι στο χωριό που σε κρίνουν επειδή φοράς φαρδύ παντελόνι και καπέλο. Ύστερα ο πατέρας μου. Μου έλεγε «τώρα αυτό θα σου δώσει λεφτά;» Έπειτα - λόγω χάσματος γενεών - και από πολλούς μουσικούς. Είμαι από τα τελευταία άτομα της πρώτης γενιάς που μπήκε στο trap. Πριν το blowup. Έζησα την άνοδό του, ήμουν εκεί, το ζούσα. Και το πώς σιγά σιγά μας υποδέχθηκε η κοινωνία. Και η κοινωνία του ραπ. Γιατί υπήρξε περίοδος που και οι ράπερ απαξιούσαν. Τώρα αυτό έχει ξεχαστεί. 

Θυμάσαι χαρακτηριστικά κάποια στιγμή που σε αμφισβήτησαν; 
Έλεγα σ’ έναν παλιότερο «άσε τι λες για αύριο, εδώ σου λέω street, fresh, κουλτούρα, streetwear, fashionrap, θα μπούμε σταclub δεν καταλαβαίνεις» και αυτός μου έλεγε «καλά μικρέ το έχω ακούσει πολλές φορές αυτό από πολλούς. Σε τρία χρόνια θα είστε όλοι Οικονομόπουλοι», του έλεγα «φίλε δεν είναι έτσι». Αυτός με έβλεπε 19 χρονών δεν καταλάβαινε ότι ήξερα τι έλεγα, δεν έβλεπε το vision. Κάποιες φορές είναι ωραίο να παίρνεις το αίμα σου πίσω, γιατί αυτοί οι άνθρωποι έρχονται μετά και σου λένε πόσο γαμάς. Δεν το λέω άσχημα, δεν λέω ότι οι άνθρωποι αυτοί είναι ψεύτικοι. Απλώς κάποιοι κάνουν λάθος εκτιμήσεις και με το πέρασμα του χρόνου αναθεωρούν. Είχα ακούσει από κάποιον στο πρώτο μου release ότι είμαι πυροτέχνημα. Σήμερα δουλεύουμε μαζί μ’ αυτόν τον άνθρωπο. Οι μισοί έλεγαν «θα τα γαμήσεις όλα» και έπρεπε να τους ανταμείψω και οι άλλοι μισοί «έτσι όπως ήρθες θα φύγεις» και έπρεπε να τους αποδείξω το αντίθετο.

Αυτές τις πληγές προσπαθείς να τις επουλώσεις μέσω της μουσικής; 
Αυτό είναι το νόημα. Είμαι πληγωμένος άνθρωπος και έχω πολλά προβλήματα. Το ραπ όμως είναι εκτόνωση. Μέσα από τη μουσική και την πορεία μου απέκτησα πολλά παραπάνω τραύματα. Δεν υπάρχει επούλωση. Αυτό γίνεται μέσω προσωπικής συζήτησης και ανάλυσης των πραγμάτων. Είναι η βενζίνη μου το να μπω μέσα στο στούντιο και να τα χώσω όταν είμαι θυμωμένος, στεναχωρημένος, εκτονώνοντας ουσιαστικά τον πόνο από τις πληγές μου.

Έχεις αποτύχει ποτέ;
Ναι. Αλλά ποτέ δεν πτοήθηκα. Δεν έχασα την πίστη στο ποια είναι η πραγματική μου αξία. Ασχέτως του γεγονότος ότι εκείνη τη στιγμή νιώθεις άσχημα. Στα 19 μου είχα 6 συμβόλαια πάνω στο τραπέζι και κατέληξα να μην έχω ούτε ένα. Και αυτό γιατί οι μισοί τσακώθηκαν μαζί μου γιατί μιλούσα με άλλους. Όλοι μάλωσαν μεταξύ τους και ύστερα τα βρήκαν. Και εγώ έμεινα στην απέξω. Εκεί ένιωσα ότι τίναξα στον αέρα κάθε γνωριμία που είχα χτίσει τόσα χρόνια και ότι είχα μείνει έξω από την όλη φάση. Το πήρα πολύ άσχημα. Πίστεψα ότι έκλεισαν όλες οι πόρτες. Πάλι όμως συνέχισα. 

Κάτσε να σου πω ένα άλλο αστείο. Άλλη αποτυχία. Ξέρεις, έχεις ένα όνειρο ότι κάποτε θα παίζεις σε ωραία stages και πας στην επαρχία στο… καφέ-μπαρ να παίξεις half-playback γιατί δεν μπορεί να υποστηρίξει το ηχοσύστημα. Στην επαρχία είναι όλοι σφιχτοί, κανείς να μην το ζει γιατί τους κοιτάνε. Και μόνο να ανοίγουν μπουκάλια. Ξέρω πως νιώθουν, από επαρχία είμαι, ξέρουν ότι θα κριθούν ο ένας από τον άλλον. Επειδή επίσης είναι όλοι λαϊκοί και έχουν έρθει να δουν έναν «yoman» να μου πετάνε χαρτοπετσέτες λες και είμαστε στα μπουζούκια… έρχεται ο μαγαζάτορας μου λέει «δεν μπορείς να παίξεις και τίποτα άλλο να επεκτείνουμε το πρόγραμμα; Δεν μπορείς να πεις κανένα του Madclip ας πούμε; Δεν ξέρεις κανενός άλλου;». Του λέω «ρε φίλε εμένα αυτά είναι τα κομμάτια μου, δεν μπορώ να σου κάνω ποτ πουρί», τρελά σκηνικά τώρα σου λέω… και γυρνάς με τα λεφτά στο χέρι μεν αλλά σκέφτεσαι «καλά, αυτό είναι το όνειρό μου;». Όχι δεν είναι αυτό αλλά στην αρχή ανέχεσαι κάποια πράγματα. Άμα θες να ανέβεις πρέπει να κάνεις τα στραβά μάτια σε πολλά.

Πώς ξέμπλεξες από τα ναρκωτικά και τον δρόμο;
Για να είμαι ειλικρινής, όσον αφορά τα ναρκωτικά, το τελευταίο εξάμηνο – οκτάμηνο έχω κόψει. Δεν προτείνω σε κανέναν να κάνει και δεν το λέω τυπικά. Όντως μετά από καιρό κατέληξα σ’ αυτό. Τα ναρκωτικά θα σου δώσουν πράγματα τα οποία είναι μηδαμινά σε σχέση με αυτά που θα σου πάρουν. Δεν συγκρίνεται με τίποτα η νηφαλιότητά μου με την αίσθηση high και την αίσθηση του hangover της επόμενης μέρας. Μακριά μου. Τα ναρκωτικά σου παίρνουν την χαρά. Πρέπει να μείνεις νηφάλιος για αρχή και μετά με τα μάτια ορθάνοιχτα να αρχίσεις να παρατηρείς ποιες απ’ όλες σου τις παρέες είναι εδώ απλά επειδή πίνετε ναρκωτικά. Γιατί υπάρχουν αυτά τα παρεάκια. Συνειδητοποιείς ότι έχεις αρκετούς φίλους που σας ενώνει αυτή η «δραστηριότητα». Για αρχή όλους αυτούς τους κόβεις και τους εύχεσαι τα καλύτερα (γέλια). Είναι πολύ σημαντικό δε, οι άνθρωποι που είναι δίπλα σου να σε στηρίζουν και να μην έχουν αυτές τις συνήθειες. Με βοήθησε πάρα πολύ η κοπέλα μου. Στην αρχή ήταν ανεκτική μαζί μου αλλά μια προσωπική της εμπειρία την έκανε να μου πει «ξέρεις δεν σου κάνει καλό όλο αυτό, σε ρίχνει». Το σκέφτηκα και πήρα την απόφαση. Είμαι καθαρός και δεν μου είναι δύσκολο. Σ’ αυτό τον χώρο δυστυχώς είναι αναπόφευκτο. Σίγουρα υπάρχουν ακόμα εξαρτήσεις και αυτή είναι το κάπνισμα.
Από τον δρόμο δεν μπορώ να ξεφύγω. Είμαι ερωτευμένος με την παρανομία, με το βρώμικο χρήμα, με όλα αυτά. Γιατί κατά βάθος μας θεωρώ new-age ρεμπέτες, απαγορευμένους κιόλας. Άμα θες να είσαι σωστός με την κουλτούρα που εκφράζεις, αυτή είναι η street κουλτούρα και αφορά αυτή την πλευρά ανθρώπων. Δεν είσαι ράπερ αν δεν βλέπεις ρομαντικά τον δρόμο. Αν δεν βλέπεις μαφιόζικες ταινίες, αν δεν έπαιζες GTA μικρός και να έλεγες «εγώ θέλω να είμαι ο κακός». Δεν μπορώ να αφήσω την νύχτα. 

Πώς είναι οι σχέσεις σου με τους άλλους στη φάση;
Έχω κάποιους φίλους… δεν έχω όμως εχθρούς γιατί αντικειμενικά δεν μπορεί να με αγγίξει κανένας. Ο λόγος που το λέω αυτό τόσο ανοιχτά και ήρεμα είναι επειδή δεν έχω προκαλέσει και ενοχλήσει ποτέ κανέναν. Οπότε όποιος έρθει για εμένα θα βγει αμέσως λάθος. 

Δεν μπορεί να μην είχες beef ποτέ με κάποιον…
Και να έχω είναι επειδή αυτοί ζηλεύουν. Δεν έχω κάνει ποτέ κακό κάπου ώστε να μου γυρίσει. Και επειδή όπως όλοι αυτοί που μιλάνε για τα beef έχουν διασυνδέσεις, έχω και εγώ μεγάλες διασυνδέσεις. Όταν φτάνει το πράγμα σε ανθρώπους της νύχτας επειδή εκεί γίνονται αληθινές ζημιές, σωματικές βλάβες, και επειδή αυτοί είναι επαγγελματίες, κοιτάνε πάντα να δουν ποιος έχει δίκιο. Οπότε ξέροντας ότι δεν έχω αδικήσει κανέναν… ξέρεις… καθαρός ουρανός αστραπές δεν φοβάται. Έχω λοιπόν εχθρούς αλλά τους έχω γραμμένους. Οπότε ενώ θεωρητικά έχω, στην πραγματικότητα έχω μόνο τελικά φίλους και αγνώστους. Δεν αράζω με ράπερ, δεν προτείνω σε κανέναν newcomer να αράζει με ράπερ. Συναναστρέφομαι λίγους και καλούς που κολλήσαμε σαν φίλοι. Δεν λέει γενικότερα να είσαι all over the place.

Πώς και έτσι;
Γιατί οι ράπερ είναι εγωιστές και αργά ή γρήγορα παντρεύεσαι και το παρεάκι τους και τα beef τους και μπλέκεσαι στις χαζομάρες τους. Στο λέω από προσωπική εμπειρία. Και στην τελική δεν έχει νόημα γιατί μετά δεν θυμούνται ώστε να εκτιμήσουν ότι μπλέχτηκες… και τον καιρό που αυτοί θα είναι αγκαλιά κι εσύ μπορεί να βγεις και ο μαλάκας γιατί ήσουν μαζί τους τον καιρό που ήταν χώρια.

Ασκείται μια κριτική ότι οι νέοι καλλιτέχνες δεν ξέρουν την ιστορία του ραπ, δεν σέβονται τις ρίζες του και μπαίνουν στη φάση για το χρήμα και τη φήμη. Εσύ συμμετείχες και στο «Sportex», ένα κομμάτι που απέδωσε φόρο τιμής στο old-school ραπ. Τι πιστεύεις για αυτό;
Υπάρχει μια ημιμάθεια στην όλη προσέγγιση της μουσικής. Μας έχουν κάνει να φαινόμαστε άλογα, που τρέχουν στον ιππόδρομο. Δεν είναι αυτό η μουσική. Ο νέος πλέον δεν κάθεται να ακούσει το κομμάτι και να πει «για να ακούσουμε τα vibes, τους στίχους, να δούμε τι γίνεται». Δεν ακούει κανείς με αυτό το στόχο. Μπαίνουν σαν να είναι Παναθηναϊκός – Ολυμπιακός και περιμένουν να δουν ποιος βάρεσε τα πιο πολλά views στο Youtube. Έχω ζήσει το YouTube στην εποχή που δεν είχαν σημασία τα views. Απλά έμπαινες άκουγες το κομμάτι χωρίς να ενδιαφέρεσαι γι’ αυτά. Σήμερα γίνονται όλα για τα views και τα likes και τη θέση των τάσεων. Με απόλυτη ακρίβεια αυτό ισχύει για την ψυχολογία του Έλληνα ακροατή. Ένα κομμάτι δεν προχωράει αν δεν πιάσει πάρα πολλές προβολές και μπει στις τάσεις. Υποσυνείδητα ο άλλος δεν δέχεται ότι αυτό το κομμάτι μπορεί να είναι και καλό. Αυτό αφορά τους ακροατές. Για τους ράπερ οι ρίζες ήταν σεβασμός. Μετά τα 4 στοιχεία του hip-hop.

Θεωρείς ότι τα ξέρουν πλέον;
Εννοείται ότι δεν τα ξέρουν. Από πού ξεκίνησε, γιατί ξεκίνησε, πώς ξεκίνησε. Πλέον όλο αυτό το era έχει εκφυλιστεί και οι ράπερ ξεκινούν θέλοντας να βγάλουν λεφτά, να φλεξάρουν ότι έχουν λεφτά και ακριβά πράγματα… και τους νοιάζει ότι αυτό πουλάει… 

Πες μου λοιπόν μια διαφορά μεταξύ νέου και παλιού.
Και παλιά φλέξαραν. Δεν ξεκίνησε τώρα αυτό. Απλώς ο παλιός ακροατής χαιρόταν αυτόν που φλέξαρε γιατί του εξηγούσε ότι πέρασα όλα αυτά και γι’ αυτό φλεξάρω και θέλω να σε κάνω motivate και να σου διηγηθώ την ιστορία μου. Ο άλλος απλά βγαίνει και λέει «έχω λεφτά». Ο πιτσιρικάς πλέον δεν ονειρεύεται την επιτυχία και το πως ο καλλιτέχνης που τον εμπνέει είναι ένας ολοκληρωμένος άνθρωπος. Τον εμπνέει απλώς το ότι έχει λεφτά.

Πώς φαντάζεσαι τον μέσο ακροατή σου;
Υπάρχουν οι ακροατές του mainstreamhit, που ακούνε και λαϊκά και σε πρόσθεσαν στο playlist τους επειδή είσαι το hit της χρονιάς. 

Σε ξενίζει αυτό;
Όχι, από αυτούς βγάζουμε λεφτά! (γέλια). Τους αγαπάμε, σημείωσέ το. Υπάρχουν οι diehardfans που περιμένουν τον δίσκο, που θα πουλήσουν τρέλα στο φιλαράκι τους ότι αυτό το κομμάτι με τα λίγα views δεν το έχεις ακούσει και λοιπά. Ή μου στέλνουν «φίλε έχω βαρεθεί, βγάλε το δίσκο, έχω κάνει screenrecording τα κομμάτια, θα το βγάλω εγώ στο τέλος!» (γέλια). Και υπάρχουν και αυτοί που είναι στο μεταβατικό στάδιο. Δηλαδή σε ανακάλυψαν από ένα hit και μετά εμβάθυναν στη δισκογραφία σου. Δεν μπορώ να έχω μια καθαρή εικόνα γιατί δεν κάνω και standard μουσική. Θα κάνω ερωτικά, θα κάνω street, θα κάνω κοινωνικά. Νομίζω ότι αν έχω 3-4 ρεύματα ως καλλιτέχνης πιστεύω έχω και το αντίστοιχο κοινό. Είμαι για όλους και ο καθένας αποφασίζει τι θα ακούσει. 

Έχω μάθει ότι ετοιμάζεις νέο δίσκο. 
Θα είναι 26 κομμάτια. SideA, SideB, 13 και 13. Προσπαθώ ακόμα να βρω την σειρά επειδή κάθε κομμάτι είναι ένα chapter και θέλω να τα ενώσω για να ταιριάζουν στο tracklist. Είναι πολύ σημαντικό αυτό. Από μουσικές είναι σαν τον πρώτο δίσκο, έχει ένα ευρύ φάσμα. Old-school, super new school, ADM, Dancehall. Tα έχει όλα. Και είπαμε και για την ταινία με σκηνές από Αθήνα μέχρι Χρυσούπολη.

Συστήθηκες με τον πρώτο σου δίσκο, το «SaskepticismVol.1» (2019) επισήμως στο κοινό. Τώρα τι ευελπιστείς να πετύχει ο νέος;
Αν είναι Saga και είναι ταινίες που σκάνε, αυτό είναι ένα ακόμα επεισόδιο της ζωής μου. Το πρώτο ήταν το struggle. Ο τωρινός δίσκος είναι η επιτυχία απ’ όλες τις πλευρές της. Η συνέχεια της ζωής μου από το ζόρι και το struggle στην επιτυχία και στα λούσα. Είναι η νύχτα που έχω ζήσει, οι έρωτες, τα ναρκωτικά –που έχω κόψει βέβαια– τα ροκσταριλίκια και οι τρελές βραδιές. 

Πώς ξεκινάει ένας δίσκος; Λες «τώρα θα κάνω δίσκο»;
Κλείνω τρία χρόνια δουλεύοντάς τον. Δεν με κουράζω γιατί έτσι βγαίνουν τα καλά αποτελέσματα. Έχει μια αρχή ο δίσκος και έχεις στο νου σου ένα blueprint τι ακριβώς χρειάζεσαι από θεματολογία. Δεν πρέπει να δείχνομαι όλη την ώρα στα κομμάτια παρότι το θέλει το κοινό. Γιατί αυτά τα κομμάτια είναι τα εμβατήρια που πανηγυρίζουν μαζί σου την επιτυχία. Πρέπει όμως να δώσεις λίγα κομμάτια πάλι από τις κακουχίες σου. Όπως το «Κατάρα», θα υπάρχει αντίστοιχο. Και αυτό γιατί πρέπει να συνεχίσεις να με αγαπάς, σαν ακροατής, να σου ανοίγω την ψυχή μου, να σου πω πώς νιώθω και πόσο δύσκολα περνάω σε κάποια πράγματα. Γιατί και η φήμη έχει τις δυσκολίες της, με ψεύτικο κόσμο... καταλαβαίνεις. Οπότε, να στα πω και αυτά και έπειτα, στα άλλα κομμάτια, να χαρείς μαζί μου. Αναρωτιέσαι τι συναισθήματα θέλεις να βγάζεις σε κάθε κομμάτι και έτσι χτίζεις την εικόνα του δίσκου. Και όσο γεμίζει το παζλ ξεπηδούν και νέα κομμάτια που δεν τα είχες αρχικά στο μυαλό σου αλλά κολλάνε καλύπτοντας τα κενά. Μου πήρε 3 χρόνια για να νιώσω cool. Ο πρώτος μου πήρε 4 παρεμπιπτόντως. 

Σε ποιες συνθήκες δημιουργείται το καλύτερο κομμάτι;
Πολλές φορές απλώς συμβαίνει. Κάτω από πίεση, όταν είμαι πολύ κουρασμένος, γράφω ωραία κομμάτια. Όταν είμαι τρεις μέρες σερί στο στούντιο και σκάω τρίτη ημέρα στις τέσσερεις το πρωί. Εκεί θα γραφτεί το καλύτερο κομμάτι. Πολλές φορές σε περίοδο από ροκσταριλίκια, την επόμενη μέρα που είναι καταθλιπτική –λόγω hangover– γράφω καλά. Είχαμε ζήσει ένα τρελό σκηνικό και παίρνει τηλέφωνο ο παραγωγός τον μάνατζέρ μου και του λέει «είναι ράκος τώρα αυτός, πως θα ηχογραφήσει;». Τότε λοιπόν έγραψα ένα από τα καλύτερα κομμάτια του δίσκου. 

Έχεις εικόνα για τον δίσκο επομένως; 
Ναι. Περιμένω αυτά τα επτά κομμάτια να χιτάρουν, τα άλλα ευελπιστώ να πάνε σούπερ, κάποια να τα αγαπήσει ο κόσμος, κάποια να τα ξεχάσει, δεν πειράζει. Αυτά που ξεχνάει ο κόσμος είναι συνήθως τα κρυφά διαμαντάκια για τους πολύ δυνατούς fans. Από τα 26 αν τα 8-10 πάνε καλά εγώ είμαι σούπερ.

Πιστεύεις η πολιτική ορθότητα επηρεάζει ή θα επηρεάσει στο μέλλον την παραγωγή;
Έχουν πάει να με μαχαιρώσουν για στίχο μου. Έχει τύχει να είμαι σε μια πλατεία αναρχικοκρατούμενη. Εδώ δηλώνω ότι δεν είμαι αριστερός ούτε δεξιός, δεν ψηφίζω κιόλας. Έχω πει στο «Ένστικτο» «μπάτσοι, αναρχικοί μιλάν την ίδια γλώσσα». Αυτό παρεξηγήθηκε από κάποιους αναρχικούς συνομήλικούς μου. Γιατί άλλο οι βαθιά σκεπτόμενοι αναρχικοί που είναι 40 χρονών και ξέρουν γιατί είναι αναρχικοί. Σέβομαι καθενός την πεποίθηση αλλά στα άκρα συχνά υπάρχει κάτι παραπάνω από αυτά που θες να κάνεις. Υπάρχει πάντα πλύση εγκεφάλου για να κάνεις κάποια πράγματα, υπάρχουν παιδιά που βρίσκουν ταυτότητα μέσα σε αυτό και μετά φανατίζονται γιατί αυτό έδωσε νόημα στη ζωή τους. Δεν αναφέρομαι σε αναρχικούς μόνο, αυτό αφορά και ποδοσφαιρικές ομάδες και πολιτικές παρατάξεις και πολλά ακόμα. Στην προκειμένη περίπτωση ο στίχος, αφορούσε τους αστυνομικούς προβοκάτορες που λειτουργούν υπό τη σκιά των αναρχικών σε διαδηλώσεις για να ξεκινήσουν αυτοί τα επεισόδια και να τα χρεώσουν σε αναρχικούς. Παρ’ όλα αυτά εκείνα τα παιδιά δεν είχαν όρεξη να ακούσουν. Άραζα εγώ δύο ώρες σε μια πλατεία και έπινα τσιγάρα. Σκάνε τρεις τύποι «εσύ είσαι ο Saske;», «Ναι εγώ είμαι». Μπουκέτο. Γίνεται μια μανούρα. Παραδέχομαι και τον Sigma, ο οποίος αν και έχει φωνή αηδονιού, έχει και δεξί Σομαλού (γέλια). Ο Sigma είναι αδερφός, με το που τρώω μπουκέτο, δίνει και αυτός μπουκέτο στον άλλον. Μπήκε μπροστά ένας 30αρης, εκεί της πλατείας, πιο ώριμος και ηρεμήσαμε. Βάζουν τα χέρια τους στις τσέπες εκείνοι, που στο δρόμο σημαίνει ότι θα σου βγάλω μαχαίρι. Περνάει εκείνη τη στιγμή ένα ταξί, ανοίγω την πόρτα και φεύγω με την πλάτη μέσα (γέλια).

Φοβάσαι μη φας cancel λόγω σεξιστικού στίχου; 
Προφανώς υπάρχουν ακραίες θέσεις σε κάθε κίνημα. Είμαστε λίγο υπερβολικοί με το να κρίνουμε τις μουσικές. Και δεν το λέω για τις γυναίκες αλλά για την κοινή γνώμη. Γιατί δεν σκάνε μόνο γυναίκες να μου πουν «τι λες εδώ;». Έρχονται και άντρες και γυναίκες να μου πουν «δεν είναι μαλακία αυτό που λέτε εδώ πέρα;» που δεν είναι σε κάποιο φεμινιστικό κίνημα. Δεν τους ενδιαφέρει η υποτίμηση της γυναίκας. Είναι περισσότερο πουριτανοί και ντρέπονται για την σεξουαλικότητα. Και αυτό που μου την σπάει περισσότερο σ’ αυτό το θέμα είναι ότι τα άτομα που το λένε, το ίδιο βράδυ τα χορεύουν στα clubs. Τέρμα διπρόσωπο και αυτή είναι η υποκρισία της κοινωνίας μας.

Μπορεί να λογοκριθεί το ραπ;
Το ραπ είναι κόντρα στη λογοκρισία. Το ραπ θα παραμείνει ποπ. Το έχουν κουράσει πάρα πολύ με τους καλλιτέχνες του ραπ. Δεν μπορεί να είναι παλληκαράς ο Νότης Σφακιανάκης όταν του βρίσκουν ό,τι του βρίσκουν στο αμάξι και να είναι εγκληματίας ο Light. Δεν γίνεται να πέφτει σε δυστύχημα ο Παντελίδης –θεός σχωρέστον– και να λέει ο κόσμος «κρίμα χάθηκε ένας σπουδαίος καλλιτέχνης» και να χάνεται ο MadClip και το πρώτο πράγμα που λένε είναι, «ας κάνουμε τοξικολογικές». Αδικεί τη φάση. Προσπαθούν τα media να μας παρουσιάσουν ως περιθωριακούς. Προσπαθούν να προκαταλάβουν τον κόσμο. Δεν λέω ότι έχουν κάποια σκοπιμότητα απλώς είναι τα ίδια προκατειλημμένα και το περνάνε και στον κόσμο αυτό. 

Γι’ αυτό και απέχεις; 
Δεν σέβονται τον καλλιτέχνη απλώς. Δηλαδή δεν μπορείς να περιμένεις τον καλεσμένο σου με ανάποδο καπέλο και να το παίζεις cool θείος ξεφτιλίζοντάς τον μ’ αυτόν τον τρόπο. Δηλαδή άμα έρθει κάποιος από τη Λυρική θα τον περιμένεις με βιόλα; (γέλια) Είναι disrespect αυτό και ύπουλο.

Τι πρέπει να γίνει λοιπόν;
Η κοινωνία να αποδεχθεί ότι γέρασε και να βάλει νέο κόσμο στις θέσεις της. 

Πόσα χρήματα έχει αυτή η δουλειά; 
Το deal είναι fair. Είμαι happy με τα χρήματα που παίρνω. Να είναι καλά ο δικηγόρος μου (γέλια). Σε σχέση με τα έσοδα κανείς δεν με τρώει. Μάλιστα μπορώ να πω ότι είναι και λίγο χαριστικοί μαζί μου. Κατά βάση τα χρήματα βγαίνουν από τα live, χορηγίες, υπάρχουν ψηφιακές πωλήσεις, κυρίως Spotify και AppleMusic, το Youtube δίνει ψίχουλα με τους συντελεστές που έχει για το region μας. Η ζωή γίνεται πολύ διαφορετική όταν έχεις φήμη. Έρχεται ο άλλος και μου λέει «πόσα λεφτά θες για να σε κουρέψω;». Μια φορά πήρα 300 ευρώ για να με κουρέψει κάποιος (γέλια).

Ποια είναι η φιλοσοφία σου για τη ζωή;
Μη σε νοιάζει τίποτα, ζούμε μια φορά και δεν θα πάρουμε τίποτα μαζί μας.

Σ’ ευχαριστώ πολύ.
Και εγώ σε ευχαριστώ!

Η συζήτησή μας φτάνει στο τέλος της. Μετά το τέλος της φωτογράφησης ο Saske, θέλοντας να μου κάνει και αυτός ένα δώρο καθώς στην αρχή της συνάντησής μας του χάρισα ένα βιβλίο για τον Μίκη Θεοδωράκη, μου προτείνει να ξαναπάμε στο στούντιο για να ακούσω ένα μέρος από το νέο του δίσκο. Έξω είναι ο Angel Saft, ο Γιάννης Μιχελόπουλος, από τους πιο γνωστούς και ταλαντούχους σκηνοθέτες και πολλοί φίλοι. Ο Immune μπαίνει, χαιρετά και φεύγει. Ακούμε 5 κομμάτια, όλα έχουν φανταστικά vibes, ο Saske τραγουδάει.

Αφήνοντας πίσω μου την Stay Independent και το στούντιο σκέφτομαι ότι εκεί μέσα έχουν γραφτεί και ηχογραφηθεί κομμάτια – σταθμοί του σύγχρονου ελληνικού ραπ. Πάνω σε καναπέδες και τραπέζια, μέσα στο booth, αμέτρητες ώρες πάνω στους στίχους και τις παραγωγές. Κάποιες πολύ πρωινές ώρες, όταν οι περισσότεροι άνθρωποι κοιμούνται, κάποιοι άλλοι γράφουν μουσική ιστορία.

---

Αποκλειστική φωτογράφιση για την Athens Voice: Άγγελος Απέργης, Ορφέας Αντουλινάκης