Σε μία από τις σπάνιες συνεντεύξεις της συνομιλεί με τον Θανάση Δρίτσα με αφορμή το βιβλίο-αφιέρωμα του Κυριάκου Μέλλου «Πόπη Αστεριάδη: Με σημαία το όνειρο»
Θεωρώ τον εαυτό μου εξαιρετικά τυχερό που-εδώ και πολλά χρόνια-γνωρίζω την Πόπη Αστεριάδη η οποία με τιμάει με τη φιλία και την αγάπη της. Η Πόπη είναι, πέραν της μεγάλης καλλιτεχνικής της αξίας, ένας σεμνός, διακριτικός, φιλικός, αισιόδοξος και με πολλά θετικά vibes άνθρωπος. Πριν από λίγους μήνες, ως ευχάριστη έκπληξη, παρέλαβα στο Ωνάσειο ΚΚ ένα βιβλίο με μια ιδιόχειρη-συγκινητική-αφιέρωση από την Πόπη Αστεριάδη στην πρώτη του σελίδα. Μετά την παραλαβή του βιβλίου, την ίδια ημέρα, μου τηλεφώνησε η Πόπη για να μου αναγγείλει ότι έχει στείλει το βιβλίο της, πέταξα τότε από χαρά για την τιμή που μου έκανε! Ήταν το βιβλίο-αφιέρωμα του Κυριάκου Μέλλου στην Πόπη με τίτλο «Πόπη Αστεριάδη: Με σημαία το όνειρο» που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις 24-γράμματα (2020). Το βιβλίο περιέχει και CD με 17 ακυκλοφόρητα τραγούδια της Πόπης Αστεριάδη.
Ο συγγραφέας Κυριάκος Μέλλος κινείται πάνω στη ζωή της Πόπης Αστεριάδη και στοχεύει, όπως δηλώνει ξεκάθαρα, στην γνωριμία με τον άνθρωπο Πόπη Αστεριάδη. Το βιβλίο βασίζεται σε όσα καταθέτουν για την Πόπη (εκτός από την δική της βιωματική κατάθεση στην αρχή του βιβλίου) σημαντικοί συνθέτες, στιχουργοί και ερμηνευτές με τους οποίους συνεργάστηκε (βλ. Μίμης Πλέσσας, Γιάννης Σπανός, Λίνος Κόκκοτος, Μιχάλης Τερζής, Ηλίας Καραγιάννης, Νίκος Ιγνατιάδης, Γιώργος Ζωγράφος, Μιχάλης Βιολάρης, Κωνσταντίνος Βήτα και αρκετοί άλλοι) αλλά επίσης οι δικοί της άνθρωποι, οι συγγενείς και οι καλοί της φίλοι.
Η Πόπη διατηρούσε και διατηρεί πάντα μια αιθέρια και απόκοσμη αύρα, άκρως αισθαντική ως ερμηνεύτρια, εμβληματική ως εικόνα στις σποραδικές εμφανίσεις της στον ελληνικό κινηματογράφο, κατάφερε να χωρέσει σε μια πορεία με πολλά μεγάλα διαλείμματα, τους περισσότερους από τους σπουδαίους συνθέτες, στιχουργούς και ποιητές μας. Καθιέρωσε και εκείνον τον αξέχαστο τύπο της ερμηνεύτριας με το κοντό μαλλί και τα πανέμορφα αθώα μάτια. Γοητευτική μέχρι σήμερα η Πόπη διατηρεί ακόμη θαρρώ αυτό τον σπάνιο συνδυασμό ανεπιτήδευτης ομορφιάς και αθωότητας του βλέμματος. Σέβεται και δεν ξεχνάει ποτέ την αφετηρία της, ενώ για την διαδρομή της στο τραγούδι πιστεύει ότι έγινε ερήμην της, αφού δεν προγραμμάτισε και δεν μεθόδευσε ποτέ καμμία επαγγελματική κίνηση. Παράλληλα διαθέτει ένα σπάνιο χιούμορ το οποίο, σύμφωνα με τον συγγραφέα του βιβλίου Κυριάκο Μέλλο, με χειρουργική ακρίβεια διεισδύει στην ουσία των πραγμάτων και έρχεται σε αντιστικτική παράθεση με την χαμηλών τόνων ερμηνεύτρια που γνωρίζουμε όλοι. Το βιβλίο αυτό του Κυριάκου Μέλλου αποτελεί επίσης μια αξιόπιστη ιστορική πηγή διότι παρουσιάζει με αναλυτικά στοιχεία την πλήρη δισκογραφία της Πόπης Αστεριάδη, με ιδιαίτερη μάλιστα πτυχή τους δίσκους 45-στροφών οι οποίοι περιλαμβάνουν πολλά κρυμμένα διαμάντια. Στο βιβλίο ξεδιπλώνεται όλος εκείνος ο ονειρικός κόσμος της εποχής του Νέου Κύματος και των Μπουάτ αλλά και άγνωστες λεπτομέρειες της διαδρομής της Πόπης Αστεριάδη από το «Μια Γιορτή» (1968) του Ηλία Καραγιάννη, το «Σκληρό μου Αγόρι» των Μαμαγκάκη-Δημόπουλου και το «Νάνι του Ρήγα το παιδί» των Χατζιδάκι-Γκάτσου (1969) στο «Ένα Παιχνίδι» του Κωνσταντίνου Βήτα (1998). Από το βιβλίο του Κυριάκου Μέλλου έχω κρατήσει κάτι που με άγγιξε ιδιαίτερα όταν αποκαλυπτικά μιλάει η ίδια η Πόπη για την εαυτό της και θεωρώ ότι αυτό την εκφράζει απόλυτα: «Μου αρέσει να είμαι αληθινή με όλους, όπως είμαι με τη μάνα μου, με τα παιδιά, με τον άνθρωπο μου. Δεν μπορώ να είμαι ψεύτικη και εκεί είναι που σοκάρονται οι άλλοι. Μου αρέσει να ανάβω το κεράκι μου όταν η εκκλησία είναι άδεια, χωρίς κόσμο...».
Μίλησα με την αγαπημένη Πόπη Αστεριάδη για το βιβλίο του Κυριάκου Μέλλου, για εκείνη ως άνθρωπο, για την διαδρομή της στην τέχνη, για τις εποχές των μπουάτ και για τη σχέση της ποιότητας με το εμπόριο στη μουσική. Ακολουθεί αναλυτικά η συζήτηση μας με την κυρία Πόπη Αστεριάδη:
Αγαπημένη Πόπη είχες μαγέψει και μαγεύεις ακόμη με εκείνο το σουξέ σου. Εκείνο το Σκληρό Αγόρι ήταν παράλληλα χλωμό παλληκάρι. Μια σκληράδα δηλαδή ανάμικτη με χλωμό πρόσωπο παραπέμπει σε μια ρομαντική σκηνή. Πως ήταν τα σκληρά αγόρια εκείνης της εποχής σε σχέση με σήμερα; έδωσε ο έρωτας τη θέση του στο σεξ;
Όσο περνούν τα χρόνια τα πράγματα και τα πρότυπα σε όλα αλλάζουν. Θα έλεγα ότι τότε οι άνθρωποι ερωτεύονταν περισσότερο και συχνότερα, λέγαμε «κάνω έρωτα» ενώ σήμερα ακούς περισσότερο «κάνω σεξ». Έχω την εντύπωση ότι τα νέα παιδιά κινούνται πιο βιαστικά, δεν ψάχνουν τόσο τη σταθερή σχέση, ούτε συνδέουν την ερωτική πράξη με μια ολοκληρωμένη συναισθηματική διαδικασία.
Θαυμάζω σε εσένα το πόσο «φυσιολογικό» θα έλεγα άτομο είσαι. Η τέχνη, το τραγούδι, είναι στο μεδούλι σου αλλά παράλληλα μου φαίνεται ότι τελικά θα μπορούσες να χαίρεσαι τη ζωή και χωρίς όλη αυτή την καλλιτεχνική σου περσόνα. Ήσουν έτσι πάντα ή ήταν κάτι που αποκτήθηκε ως στάση ζωής;
Έτσι ήμουν από πάντα, δεν πήρα ποτέ στα σοβαρά το τραγούδι σαν καριέρα, για να το κυνηγήσω. Αν το είχα δει έτσι, θα είχα σαφέστατα εξελιχθεί διαφορετικά. Δεν καβάλησα ποτέ το καλάμι και πιστεύω ότι στο κάθε επάγγελμα που σταδιοδρομεί κανείς, έχει την δική του προσωπικότητα, εσύ είσαι γιατρός, εγώ τραγουδίστρια, δεν σημαίνει κατ' ανάγκη ότι είμαι πιο λαμπερή ή πιο ξεχωριστή από εσένα. Άλλωστε ας μην ξεχνάμε πως ότι είμαστε οι καλλιτέχνες, το οφείλουμε στον κόσμο.
Πόσο συχνά το εμπορικό έχεις δει να συμβαδίζει με το ποιοτικό μέσα σε όλη αυτή τη εμπειρία που είχες ως καλλιτέχνης;
Έχει τύχει πολλές φορές να συνδυάζονται αυτά τα δύο, δεν είναι απαραίτητα θέμα σύμπτωσης, μπορεί και να γίνει εφόσον το επιδιώξουν οι δημιουργοί. Πάντως είναι μεγάλη υπόθεση το καλό τραγούδι να αγκαλιάζεται από όσο το δυνατόν περισσότερους ανθρώπους.
Η εποχή των μπουάτ, εκείνη η παραμυθένια εποχή, δεν νομίζω ότι θα έβρισκε απήχηση στο σημερινό κοινό. Πως ήταν ο κόσμος εκείνης της εποχής που ερχόταν στις μπουάτ να σε ακούσει; ποια ήταν η κοσμοθεωρία ζωής εκείνης της εποχής και σε τι διαφέρει πιστεύεις από το σημερινό κοινό;
Δεν συγκρίνεται με την σημερινή εποχή η τότε εποχή, αν και οφείλω να σου πω ότι δεν ήταν και τόσο παραμυθένια, όσο ο χρόνος που μεσολάβησε έκτοτε, μας κάνει να πιστεύουμε σήμερα. Και τότε υπήρχαν πολλές δυσκολίες και ανταγωνισμοί. Το κοινό, ναι, διέφερε, γιατί στους συγκεκριμένους χώρους ερχόταν, πολλές φορές περιμένοντας υπομονετικά έξω στην βροχή με τις ομπρέλες, για να ακούσει κι όχι για να χορέψει ή να πιει...Τα ελάχιστα τετραγωνικά των μπουάτ μηδένιζαν την απόσταση του καλλιτέχνη από σκηνής και δημιουργούσαν μια μεγαλύτερη οικειότητα με το κοινό. Σήμερα ο τρόπος διασκέδασης έχει αλλάξει χωρίς να σημαίνει ότι είναι χειρότερος, είναι απλά πολύ διαφορετικός. Επίσης σήμερα «βομβαρδιζόμαστε» από παντού από πληροφορίες, τότε ήταν πιο ήσυχα να επιλέξεις που θα πας να διασκεδάσεις.
Συμβαίνει συχνά ο ίδιος ο ερμηνευτής να αγαπάει διαφορετικά τραγούδια από εκείνα που αρέσουν στο κοινό του. Από τα τραγούδια που έχεις πει σε ποια είχες εσύ αδυναμία; υπάρχει κάποιο τραγούδι που εσύ θεωρούσες σπουδαίο αλλά δεν βρήκε απήχηση;
Το «Μην αργήσεις» του Μίμη Πλέσσα που ακούγεται στους τίτλους της ταινίας «Πεθαίνω κάθε ξημέρωμα» χωρίς να εμφανίζομαι, είναι πολύ αγαπημένο μου κι ας μην ακούστηκε στην εποχή του, αφού κυκλοφόρησε σε βινύλιο πολύ αργότερα. Από τον δίσκο που έχω κάνει με τον Αλέξη Παπαδημητρίου, την «Αφετηρία» ξεχωρίζω το «Γράμμα» και το «Τελειώσαμε», ντουέτο με τον Μητσιά. Ολόκληρος ο δίσκος «Ένα παιχνίδι» που είχαμε κάνει με τον Κων/νο Βήτα είχε πολύ ωραία τραγούδια , αλλά είχε την ατυχία και δεν υποστηρίχθηκε αρκετά από την εταιρία που είχε βγει. Φέτος επανακυκλοφόρησε για πρώτη φορά σε βινύλιο!
Πόσο πιστεύεις ότι βοηθάει η συστηματική μουσική παιδεία έναν τραγουδιστή; αρκεί το φωνητικό ταλέντο, το καλό αυτί και το καλό γούστο ή είναι απαραίτητη η παιδεία; σε πολλούς τραγουδιστές με σπουδαία εκπαίδευση λείπει εκείνη η ταυτότητα, το ύφος, που κάνει κάποιον να ξεχωρίζει. Γεννιέται ή γίνεται ένας τραγουδιστής πιστεύεις;
Ουσιαστικά είναι ένας συνδυασμός και των δύο. Γεννιέσαι με το χάρισμα, την χροιά, το τέμπο, τον ρυθμό, αλλά μετά πρέπει να καλλιεργήσεις την φωνή και να την εξελίξεις. Πολύ σημαντική στην φωνητική εξέλιξη είναι και η γνώση ενός μουσικού οργάνου, κιθάρας ή πιάνου ας πούμε. Το αν θα καταφέρεις να έχεις κι ένα ξεχωριστό ύφος είναι θέμα γενικότερα της προσωπικότητας που φέρεις.
Σήμερα φαίνεται ότι μετράει πολύ η εμφάνιση του ερμηνευτή, η εικόνα κυριαρχεί απόλυτα και η φωνή, η μουσική, ο στίχος ίσως έρχονται δεύτερα. Ιδιαίτερα στον κόσμο της νύχτας μόνο τα επιφανειακά στοιχεία μετράνε. Μια ερμηνεύτρια όχι τόσο εμφανίσιμη αλλά με σπουδαία φωνή είχε καλύτερη τύχη την εποχή του νέου κύματος σχετικά με σήμερα; τι πιστεύεις εσύ μέσα από την πορεία σου στο τραγούδι;
Είναι σίγουρο ότι τότε μέτραγε περισσότερο η φωνή παρά η εμφάνιση. Σου θυμίζω ότι για να κάνεις εξάσκηση επαγγέλματος ή εκπομπές στο ραδιόφωνο, έπρεπε να έχεις περάσει από τις εξετάσεις του ΕΙΡ...Για να είμαστε όμως αντικειμενικοί, ο συνδυασμός της σπουδαίας φωνής με μια εξαιρετική εξωτερική εμφάνιση απογειώνει τον καλλιτέχνη!
Από τους συνθέτες που τραγούδησες ξεχωρίζεις κάποιον που θεωρείς ότι το ύφος της μουσικής του ταίριαζε καλύτερα με την δική σου εκφραστική ταυτότητα;
Νομίζω ότι ο Σπανός, ο Πλέσσας και ο Μαμαγκάκης (σε κάποια του συγκεκριμένα τραγούδια που είπα) είναι τρεις συνθέτες που ταιριάξαμε αρμονικά. Έτσι και αλλιώς όμως όποια τραγούδια μου πρότειναν, συναποφασίζαμε με τους δημιουργούς, αφού τα δοκίμαζα και ταίριαζαν στο ύφος μου, αν θα τα έλεγα σε ηχογράφηση.
Υπάρχει κάτι που θα άλλαζες, κοιτώντας προς τα πίσω, στη προσωπική και στην καλλιτεχνική σου ζωή; έχεις μετανιώσει για κάποιες επιλογές σου ή όχι;
Δεν έχω μετανιώσει για τίποτα κι αν ξαναγύριζα πίσω έχοντας τον ίδιο χαρακτήρα που είχα τότε, μάλλον τα...ίδια θα ξαναέκανα! Σκέφτομαι ωστόσο ότι θα ήταν ωραίο να έχω ολοκληρώσει τις σπουδές μου στο πιάνο, που άφησα στη μέση, όταν ξεκίνησα επαγγελματικά να τραγουδώ.
Πώς ένιωσες όταν έπιασες πρώτη φορά στα χέρια σου το εξαιρετικό πόνημα του Κυριάκου Μέλλου με θέμα εσένα, τη ζωή σου, το έργο σου;
Την ίδια χαρά ένιωσα όπως και όταν ήταν στην διαδικασία της δημιουργίας του, αφού το φτιάξαμε μαζί. Χαίρομαι γιατί πιστεύω ότι φτιάξαμε ένα βιβλίο άρτιο, έντιμο, ήσυχο και σίγουρα όχι κουτσομπολίστικο...Χαίρομαι ακόμη γιατί στο cd που περιέχεται στο βιβλίο με τον τίτλο «Αέρι θα γενώ», κατάφερα να κυκλοφορήσουν τραγούδια των φίλων μου Γιώργου Δεσποτίδη και Χρήστου Μπέλτσιου που είχαν ηχογραφηθεί παλιότερα και δεν είχαν βγει τότε. Και τέλος χαίρομαι, γιατί το ομώνυμο τραγούδι το είπαμε ντουέτο με τον φίλο μου τον Κυριάκο!
Πες μου ποια είναι η πρώτη σου σκέψη όταν ακούς τις λέξεις Ελλάδα, πολιτική, έρωτας, μητέρα και.... μουσακάς;
Αν εξαιρέσεις την πολιτική, σκέφτομαι εμένα να μαγειρεύω για να έρθουν αγαπημένα πρόσωπα να φάμε, μιας και στα γεμιστά και στον μουσακά με θεωρούν άσσο και μου τα ζητάνε συνεχώς! (γέλια).
(ΥΓ). Θα ήθελα να ευχαριστήσω ιδιαίτερα τον συγγραφέα του βιβλίου Κυριάκο Μέλλο για την σημαντική συμβολή του και επίσης για το πολύτιμο υλικό που μου προσέφερε προκειμένου να πραγματοποιηθεί και να δημοσιευθεί η συνομιλία μου με την Πόπη Αστεριάδη.
Ακολουθούν χαρακτηριστικά τραγούδια της Πόπης Αστεριάδη
16°
