Ο βραβευμένος σκηνοθέτης ταινιών μικρού μήκους Νίκος Labôt, πραγματοποιεί με το φιλμ «Η δουλειά της» το ντεμπούτο του στις ταινίες μεγάλου μήκους. Για την ταινία του, που διακρίθηκε στο πρόσφατο κινηματογραφικό φεστιβάλ Θεσσαλνίκης με το βραβείο Πρώτου Γυναικείου Ρόλου (για την εξαιρετική ερμηνεία της Μαρίσσας Τριανταφυλλίδου) αλλά και την προσωπική του διαδρομή στο σινεμά, μας είπε τα παρακάτω:
Η προσωπική σας ιστορία και ενασχόληση με το σινεμά πότε ακριβώς ξεκίνησε και ποια ήταν τα βασικά κεφάλαια της στη συνέχεια;
Από μικρό παιδί με συνάρπαζε να βλέπω εμπορικές ταινίες στα θερινά σινεμά της Καλαμάτας. Ακόμη θυμάμαι έντονα την αίσθηση μαγείας που ένιωθα βλέποντας τον «Μικρό Βούδα» του Μπερνάρντο Μπερτολούτσι στο φαντασμαγορικό Αττικόν. Από τις πρώτες τάξεις του Λυκείου θυμάμαι τον εαυτό μου να γράφει σκηνές ή αποσπάσματα. Για μεγάλο διάστημα έλεγα στον εαυτό μου ότι κάποια μέρα θα γράψω ένα διήγημα. Κάπου στα 16 όμως άρχισα να βλέπω «περίεργες» ταινίες, να διαβάζω «επικίνδυνα» βιβλία και να ανακαλύπτω «άγριες» μουσικές που με ταρακούνησαν ανεπιστρεπτί. Μερικές από τις ταινίες ήταν το μια «Νύχτα στον κόσμο» του Τζιμ Τζάρμους, «Γλυκειά Συμμορία» του Νίκου Νικολαίδη, «Η διπλή ζωή της Βερόνικας» και η τριλογία (Μπλε – Λευκή – Κόκκινη) του Κριστόφ Κισλόφσκι. Κάπου στα 20 παρακολούθησα τυχαία ένα σεμινάριο στην Ίριδα (διοργάνωση ΠΟΦΠΑ) πάνω στην ταινία «Καζαμπλάνκα» του Μάικλ Κερτίζ. Διαπίστωσα έκπληκτός ότι η ανάλυση σεναρίου που γινόταν πάνω στην ταινία, ήταν κάτι που έκανα έτσι κι αλλιώς στις σκηνές και τα απoσπάσματα που έγραφα μέχρι τότε. Τότε σκέφτηκα ότι μάλλον αυτό θέλω να κάνω. Να οπτικοποιώ τις ιστορίες μου, δηλαδή να κάνω ταινίες. Μην έχοντας άλλη επιλογή ξεκίνησα σπουδές στην Σχολή Σταυράκου. Παράλληλα δούλευα ως βοηθός σκηνοθέτη σε τηλεοπτικές εκπομπές για να καλύπτω τα έξοδα της σχολής. Δυστυχώς λόγω της δουλειάς ορισμένες μέρες έχανα σημαντικά μαθήματα της σχολής. Μετά τις σπουδές απoφάσισα να φύγω στη Γαλλία, τελείως τυχοδιωκτικά, για να δω πως γίνονται οι ταινίες στο εξωτερικό. Εκεί παρακολούθησα μερικά σεμινάρια αλλά θεωρώ ότι έμαθα τα περισσότερα πράγματα, δουλεύοντας σε διάφορα πόστα: ως παιδί για όλες τις δουλειές, ως κομπάρσος, ως βοηθός παραγωγής και ως βοηθός σκηνοθέτη.
Ποιους θεωρείτε δασκάλους σας στη σκηνοθεσία;
Δάσκαλοι για μένα είναι σκηνοθέτες που δεν γνώρισα προσωπικά. Ο Κριστόφ Κισλόφσκι, ο Μίκαελ Χάνεκε, ο Στάνλει Κιούμπρικ, ο Άλφρεντ Χίτσκοκ, ο Αντρέι Ταρκόφσκι, ο Ίνγκμαρ Μπέργκμαν, ο Μωρίς Πιαλά, ο Μάρτιν Σκορτσέζε, οι αφοί Ταβιάνι, ο Νίκος Νικολαίδης κ.α. Τον τελευταίο τον γνώρισα, ήταν να δουλέψω ως τρίτος βοηθός του στο «Ο χαμένος τα παίρνει όλα». Δυστυχώς μπροστά στο δίλλημα να συνεχίσω ως βοηθός στην τηλεόραση ή να δουλέψω μαζί του για 3 μήνες με λίγα χρήματα, προτίμησα τελικά να μην τον ακολουθήσω (για να εξοφλήσω την σχολή) και εννοείται το μετάνιωσα.
Η «Δουλειά της» είναι μια ταινία για την τρέχουσα κοινωνικοοικονομική κρίση ή και κάτι παραπάνω;
Είναι μια ταινία για το πως βιώνει ένας φοβισμένος άνθρωπος διάφορους ρόλους, όπως της μητέρας, της νοικοκυράς, της συζύγου, σε μια πατριαρχική κοινωνία που ακόμη και σήμερα λειτουργεί βαθιά συντηρητικά, με εμποτισμένα στερεότυπα και αντιλήψεις που δεν τον αφήνουν να αναπνεύσει. Μια γυναίκα που προχωρά βήμα-βήμα και αποτινάσσει αθόρυβα και υποσυνείδητα τα ενοχικά σύνδρομα που κουβαλά από το παρελθόν της. Όταν όλα αυτά συμβαίνουν μέσα στο ασφυκτικό πλαίσιο της κρίσης, τότε δημιουργούνται εκρήξεις και τα πράγματα διογκώνονται. Τότε αυτός ο άνθρωπος πρέπει να πάρει κάποιες αποφάσεις για πρώτη φορά στη ζωή του και τότε διαφαίνεται μια νέα οπτική για τα πράγματα. Θα έλεγα ότι στην ταινία βλέπουμε τις πιο βαθιές, τις συναισθηματικές και ψυχολογικές συνέπειες που ξεπροβάλλουν με αφορμή την κρίση. Συνάμα τα ζητήματα που θέτει η ταινία είναι πιο βαθιά και δε μένουν ούτε στο πλαίσιο της κρίσης ούτε μόνο στο κάδρο της Ελλάδας. Παρόμοιες ιστορίες μπορεί να συναντήσει κανείς σε αρκετά μέρη του κόσμου είτε έχουν κρίση είτε δεν έχουν.
Τι σας ώθησε στο να επιλέξετε το συγκεκριμένο γυναικείο χαρακτήρα ως ηρωίδα του πρώτου σας μεγάλου μήκους φιλμ;
Δεν τον επέλεξα εγώ αλλά εκείνη. Όσο σκεφτόμουν και ανέλυα τον χαρακτήρα της Παναγιώτας, έβλεπα ότι αυτόν τον άνθρωπο τον ξέρω καλά. Είναι ένας φαινομενικά αδύναμος άνθρωπος που νομίζει ότι δεν μπορεί να λειτουργήσει έξω από την κουζίνα αλλά η ανάγκη την κάνει να βγει από το καβούκι της και να πάρει την κατάσταση στα χέρια της χωρίς να συνειδητοποιεί τις επιπτώσεις που έρχονται. Με συγκινούν πάντα οι σιωπηλοί και αθόρυβοι άνθρωποι που κάνουν τα πράγματα χωρίς τυμπανοκρουσίες. Ήθελα να κάνω μια ταινία για αυτούς τους ανθρώπους που νομίζουν ότι δεν μπορούν, επειδή δεν έχουν τα προσόντα, την παιδεία ή τις ευκαιρίες και πιστεύουν ότι η πορεία τους είναι προδιαγεγραμμένη ή ότι δεν δικαιούνται κάτι καλύτερο.
Λάνθιμος και «Ευνοούμενη». Η δική σας ματιά αλλά και εξήγηση πάνω στο φαινόμενο Λάνθιμος.
Χάρηκα πολύ με την «Ευνοούμενη» του Λάνθιμου γιατί είδα ότι ο ίδιος τόλμησε να κάνει κάτι διαφορετικό από ότι τον έχουμε συνηθίσει χωρίς να χάσει την σφραγίδα του. Έχει ένα αριστοτεχνικό μοντάζ, οι διάλογοι διέπονται από σαρκαστικό χιούμορ και οι ερμηνείες των γυναικών είναι απλά υπέροχες. Ο τρόπος που χρησιμοποιεί την μουσική σου περνάει υπόγεια και κυνικά ένα feeling της ψυχολογικής ανισορροπίας των ηρώων. Θεωρώ ότι ο «Κυνόδοντας» και η «Ευνοούμενη» είναι οι καλύτερες ταινίες του. Ο Λάνθιμος έχει καταφέρει να βάλει την σφραγίδα του στον παγκόσμιο χάρτη του σινεμά καταφέρνοντας να επικοινωνήσει ένα σύμπαν δικό του. Εύχομαι να συνεχίσει να τολμά.
Τι σκέφτεστε όταν ακούτε την φράση «Greek weird cinema»;
Ότι οι δημοσιογράφοι και κριτικοί αγαπούν να κατηγοριοποιούν και να βάζουν κώδικες. Προς χάριν επικοινωνίας μπορεί να βοηθάει αυτή η φράση στην προώθηση του ελληνικού σινεμά στο εξωτερικό όμως νομίζω λειτουργεί αντίθετα στην Ελλάδα. Αν θα έπρεπε να πω οπωσδήποτε τι είναι «weird» στο ελληνικό σινεμά σήμερα, θα τοποθετούσα εκεί μόνο το σινεμά του Γιώργου Λάνθιμου και της Αθηνάς Τσαγγάρη.
Netflix, Amazon. Το μέλλον του σινεμά ανήκει στην τηλεόραση;
Πολύ φοβάμαι πως ναι σε μεγάλο βαθμό. Με την έννοια ότι ζούμε σε μια εποχή όπου η τεχνολογία αλλάζει δραματικά και συμβάλλει και στο φορμά της 7ης τέχνης. Αυτό ενδεχομένως να έχει θετικές επιπτώσεις για την ποιότητα της τηλεόρασης αλλά κυρίως αρνητικές για τον κινηματογράφο. Σίγουρα αλλάζει τα δεδομένα παραγωγής και διανομής της ταινίας σε τεράστιο βαθμό. Πάντως αν εκλείψει η σκοτεινή αίθουσα δεν είμαι σίγουρος ότι θα μιλάμε για κινηματογράφο αλλά για μια μετάλλαξη.
Info
Η ταινία «Η δουλειά της» παίζεται στις αίθουσες από τις 28 Φεβρουαρίου σε διανομή Weird Wave.
Τι μας είπε η πρωταγωνίστρια του βραβευμένου στις Κάννες «Grand Tour», λίγο πριν έρθει στην Αθήνα ως επίσημη καλεσμένη του 13ου Φεστιβάλ Πρωτοποριακού Κινηματογράφου
13°
