59ο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης. Οι σημαντικότερες ταινίες που θέλουμε να δούμε

Η αυλαία του 59ου Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης ανοίγει την Πέμπτη 1 Νοεμβρίου, στο Ολύμπιον με την προβολή του Χρυσού Φοίνικα («Κλέφτες καταστημάτων» του Ιάπωνα Χιροκάζου Κόρε-Έντα) και πέφτει μετά από 10 μέρες με το επίσης βραβευμένο στις Κάννες «Το κορίτσι» του 27χρονου Βέλγου Λουκάς Ντοντ. Στο μεσοδιάστημα μπορούμε να δούμε αρκετές καλές ή ψαγμένες ταινίες στα παράλληλα τμήματα του φεστιβάλ, που μετρούν 164 ταινίες μεγάλου και 89 μικρού μήκους. Ας επιχειρήσουμε να ανακαλύψουμε τις σημαντικότερες από αυτές…

Στο Διεθνές Διαγωνιστικό Τμήμα, που φέτος πραγματοποιείται υπό την ενότητα της ιστορίας της «Ρωμαϊκής Ευσπλαχνίας» (ένα θέμα που απεικονίζεται σε εκατοντάδες έργα τέχνης από την αρχαιότητα ως τις μέρες μας), το ταϊλανδέζικο «Manta Ray» («Διαβολόψαρο») του Πουτσιπόνγκ Αρουνπένγκ θα συγκινήσει απέραντα με την ιστορία του ψαρά και του πρόσφυγα, ενώ το σκανδιναβικό «Οι διακοπές» της Ιζαμπέλα Έκλεφ αφηγείται μια σκληρή ιστορία βίας και παραλογισμού που διαδραματίζεται στη διάρκεια ενός πάρτι σε βίλα μεγαλέμπορου ναρκωτικών στην τουρκική Ριβιέρα. Στο ίδιο τμήμα το γερμανικό «Όλα καλά» της Εύα Τρόμπις, που γράφτηκε πολύ πριν την εποχή του #MeToo, εξιστορεί την οδύσσεια μιας γυναίκας που πέφτει θύμα βιασμού από συγγενή του αφεντικού της αλλά επιλέγει τη σιωπή ως λύση προκειμένου να επουλώσει τις πληγές της και να βρει τις κατάλληλες απαντήσεις με βάση τη λογική, ενώ το βραβευμένο στο Σάντανς αμερικανικό «Εμείς τα ζώα» του Τζερεμάια Ζέιγκαρ αποτελεί το πορτρέτο μιας οικογένειας της εργατικής τάξης στα περίχωρα της Νέας Υόρκης, που σημαδεύεται από τη βία, τον λυρισμό αλλά και τη θεραπευτική δύναμη του έρωτα.

Daughters of Fire

Οι τρεις ελληνικές ταινίες που διαγωνίζονται ανάμεσα στις συνολικά 15 ταινίες του διεθνούς τμήματος, μοιάζουν να έχουν ειδική αξία. Το φιλμ του Νίκου Labôt «Η δουλειά της» δείχνει πώς μια 40χρονη αναλφάβητη νοικοκυρά (στον ρόλο της Παναγιώτας, η Μαρίσσα Τριανταφυλλίδου) που αναγκάζεται να δουλέψει –ελέω κρίσης– για πρώτη φορά στη ζωή της εκτός σπιτιού, ανακαλύπτει τον εαυτό της και μαζί το άρωμα ελευθερίας. Το «The waiter» του Στηβ Κρικρή με τους Άρη Σερβετάλη, Γιάννη Στάνκογλου και Μαρία Καλλιμάνη περιγράφει την καθημερινότητα ενός ιδιόρρυθμου, μοναχικού σερβιτόρου, ενώ το «Φυγαδεύοντας τον Χέντριξ» του Μάριου Πιπερίδη, με τον Αδάμ Βουσδούκο (ο ηθοποιός και κολλητός φίλος του τουρκογερμανού σκηνοθέτη Φατίχ Ακίν) και τη Βίκυ Παπαδοπούλου, δείχνει πώς η φιλία ενός άντρα με ένα σκύλο γίνεται η κατάλληλη «κωμική διερεύνηση μια πολύπλοκης και παράλογης πολιτικής κατάστασης –η ιστορία διαδραματίζεται στα Κατεχόμενα–, δοσμένη με έναν τρόπο καθαρό, προσωπικό, συναρπαστικό», όπως λέει και το σκεπτικό της επιτροπής στο φεστιβάλ της Τραϊμπέκα, που τίμησε με το βραβείο Διεθνούς Ταινίας Μυθοπλασίας το σκηνοθετικό ντεμπούτο του Πιπερίδη.

Στο ελληνικό τμήμα, που χωρίζεται σε τρεις ενότητες (Επίσημη Πρώτη - Μια Δεύτερη Ματιά - Ξεπερνώντας τα σύνορα), εκτός των 3 προαναφερθέντων δημιουργιών που συναντάμε και στο διεθνές (οι ταινίες των Μ. Πιπερίδη, Σ. Κρικρή, Ν. Labôt), οι επιστροφές κάποιων παλιών επισκεπτών του φεστιβάλ αναμένονται με ειδικό ενδιαφέρον. Ειδικά η ταινία του Στράτου Τζίτζη «Nightout», που διαδραματίζεται στο νυχτερινό Βερολίνο, κεντρίζει την περιέργεια των σινεφίλ, όπως και το «Ακίνητο ποτάμι» του Άγγελου Φραντζή με πρωταγωνιστές ένα ζευγάρι που μετακομίζει σε περιοχή της Σιβηρίας λόγω επαγγελματικών δυσκολιών, καθώς και η ταινία της Στέλλας Θεοδωράκη «Ελεύθερο θέμα» (οι σχέσεις μιας καθηγήτριας στη σχολή Καλών Τεχνών με τους απαιτητικούς σπουδαστές της). Στις ελληνικές πρεμιέρες εντοπίζουμε ακόμη τις νέες δημιουργίες των Στέλιου Χαραλαμπόπουλου, Θανάση Σκρουμπέλου, Στέλλας Θεοδωράκη και Κωνσταντίνου Σαμαρά.

Jumpman

Το αφιέρωμα στο ελληνικό queer σινεμά αναμένεται να ζήσει μέρες και νύχτες πρωτόγνωρης δόξας, μέσα κι έξω από την αίθουσα, με τις 38 μεγάλου και μικρού μήκους ταινίες του. Εκτός των κλασικών «Στρέλλα», «Άγγελος», «4» (του Χ. Δήμα) ή «Μία θέση στον ήλιο» του Κωνσταντίνου Γιάνναρη, αξίζει να ανακαλύψετε την εμβληματική «Μπέττυ» του Δημήτρη Σταύρα (1979), τη «Διαρκή αναχώρηση της Πέτρα Γκόινγκ» της Αθηνάς Ραχήλ Τσαγγάρη (2001) στην καλύτερη για πολλούς δημιουργία της, το «Ομίχλη κάτω από τον ήλιο» του Νίκου Λυγγούρη (1980), τον «Τόπο» της Αντουανέττας Αγγελίδη ή τον ξεχωριστό «Λιποτάκτη» των Γιώργου Κόρρα και Χρήστου Βούπουρα (1988).

Τέλος από τα υπόλοιπα τμήματα, η Χρυσή Άρκτος του Βερολίνου «Μη με αγγίζεις» (άλλαξε σωστά ο αρχικός τίτλος της, που ήταν «Μη μου άπτου») θα χαρίσει στιγμές υπόγειου, κλινικού ερωτισμού στους θεατές, το «Ποιος θα σου τραγουδήσει;» («Quién te Cantará») στο τμήμα Νέο Ορίζοντες, η νέα ταινία του ισπανού Κάρλος Βερμούτ, που μας είχε χαρίσει το 2014 το θαυμάσιο «Magical Girl», περιγράφει τη ζωή της πιο επιτυχημένης ισπανίδας τραγουδίστριας του ’90 η οποία εξαφανίστηκε μυστηριωδώς, το «Border» με τη δυσμορφία των πρωταγωνιστών της αφηγείται την πιο sui generis ερωτική ιστορία του φεστιβάλ και τέλος από το τμήμα Ματιές στα Βαλκάνια ξεχωρίζουμε το «Αλίς Τ.» του ρουμάνου Ράντου Μουντεάν, που σκιτσάρει το πορτρέτο μιας 16χρονης δυναμικής κοπέλας που μένει έγκυος και ψάχνει να βρει διέξοδο στην περιπέτειά της. Φυσικά ούτε λόγος να γίνεται για τις ειδικές προβολές των «Roma» του Αλφόνσο Κουαρόν (Χρυσός Λέοντας στη Βενετία), «Sunset» του Λάζλο Νέμεθ και το «Dogman» του Ματέο Γκαρόνε, που θα προκαλέσουν ουρές έξω από το Ολύμπιον. Ευτυχώς τα φιλμ αυτά θα τα δούμε στις αίθουσες τις επόμενες βδομάδες, ενώ δεν ξέχασα το 14ωρο έπος-δοκιμασία για το θεατή «The flower» του αργεντινού Μαριάνο Γινάς, που πραγματικά μπορεί να γράφει ιστορία στην 7η τέχνη αλλά δεν είναι από τις προτεραιότητές μου. Όπως λένε και οι σύγχρονοι φιλόσοφοι, η μεγαλύτερη αξία σήμερα είναι η σωστή διαχείριση του χρόνου. Κατάλαβες, αγαπητέ Μαριάνο;