Η ιστορία της «Σιωπής» είναι η ιστορία του ίδιου του Σκορσέζε. Μια πάλη με τον ίδιο του τον εαυτό γύρω από την ύπαρξη ή μη του Θεού και μια σύγκρουση με τους εσωτερικούς του δαίμονες. «Αν δεν είχα γίνει σκηνοθέτης θα ήμουν είτε παπάς είτε γκάνγκστερ» έχει πει και σε όλη την καλλιτεχνική πορεία του αυτό το δίπολο εκφράζεται με διαφορετικούς τρόπους, τεχνικές, ιστορίες αλλά και είδη. Στη «Σιωπή», την οποία ο Σκορσέζε είχε στο μυαλό του εδώ και τρεις δεκαετίες από τη στιγμή που πρωτοδιάβασε το κλασικό ομότιτλο μυθιστόρημα του Ιάπωνα Σιουσάκο Έντο που πρωτοεκδόθηκε το 1966, για πρώτη φορά φαίνεται η κατάληξη αυτού του ταξιδιού. Όπως ο καζαντζακικός Χριστός του Γουίλεμ Νταφόε στον «Τελευταίο Πειρασμό» συμβιβάζεται με την ιδέα της θνητής πλευράς του, έτσι και ο 75χρονος αμερικανοϊταλός δημιουργός δείχνει να συμφιλιώνεται με τον καθολικισμό και τη χριστιανική πίστη του ύστερα από μακρόχρονη πάλη. Καθώς μιλάμε για ένα ζωντανό μύθο του σινεμά ένα τέτοιο έργο ζωής –και σπάνιας ποιητικής δύναμης– δεν θα μπορούσε να περάσει ούτε απαρατήρητο ούτε άνευ... πειρασμών για να επιχειρήσουμε να αποκωδικοποιήσουμε τα μυστικά του. Το πρώτο που παρατηρεί κανείς στη «Σιωπή» είναι η ασκητική μορφή της. Το πρόσταγμα του σκηνοθέτη για ένα τραχύ ρεαλισμό που να αναδύει όλη τη θλιβερή εικόνα μιας διχασμένης χώρας που βρίσκεται ανάμεσα σε δύο θρησκείες, γοητεύει και σοκάρει ταυτόχρονα. Ο Βουδισμός και ο Χριστιανισμός εκπροσωπούν δύο διαφορετικούς κόσμους στην ταινία, οι οποίοι αντιπροσωπεύουν το χτες και το αύριο. Τον κόσμο που σβήνει και το μέλλον που έρχεται. Όμως ποιο είναι ποιο; Όλα θα εξαρτηθούν από το ποια θρησκεία θα επικρατήσει. Ο νικητής κοιτάει το αύριο με άλλο βλέμμα και ο ηττημένος καλείται να κλειστεί στον εαυτό του για να μετρήσει τις ανοιχτές πληγές του. Ο Σκορσέζε δίνει αγώνα για να σπάσει το κέλυφος της αγιότητας, το περίβλημα μιας ανώτερης πνευματικής κάστας και επιχειρεί να βρει το νόημα σε όλο αυτό το αιματοκύλισμα που πραγματοποιείται στο «όνομα του Θεού». Κι ενώ αρχικά κρατάει απόσταση από την Ιστορία, στο τέλος επιλέγει στρατόπεδο και πίστη. Οι «καλοί» Χριστιανοί γίνονται θυσία στη σφαγιαστική δράση των «κακών» Ιαπώνων και η ταύτιση του ήρωα με τον Χριστό, υπογραμμίζει το δράμα που συντελείται σε έναn επικό καμβά φορτωμένο από σκηνοθετική μεγαλοπρέπεια και εικαστική δύναμη, αλλά τόσο επιδερμικό και αδύναμο στις ιδεολογικές αγκυλώσεις του. Οι κακόμοιροι χριστιανοί Iάπωνες κουβαλούν τον Σταυρό του Μαρτυρίου επιλέγοντας το θάνατο –ως άλλοι τζιχαντιστές– για να ζήσουν την υπόσχεση του ιδανικού Παραδείσου και να γλιτώσουν από την επίγεια Κόλαση που ζουν. Αντίθετα οι γιαπωνέζοι προύχοντες (καταπληκτικό όλο το ιαπωνικό καστ σε αντίθεση με τους δυτικούς σταρ που δεν μπορούν να σταθούν επάξια δίπλα τους, με αποκορύφωμα τη λίγη ερμηνεία του πρωταγωνιστή Άντριου Γκάρφιλντ) παρουσιάζονται ως σύμβολα του Κακού που υπερασπίζονται με λύσσα τα κεκτημένα τους στο όνομα του Βούδα, αλλά ο Σκορσέζε κάνει τα στραβά μάτια όσον αφορά τα ιστορικά εγκλήματα που Καθολικισμού που έχουν συντελεστεί σε άλλες εποχές και τόπους.
12°
