Beatles: Το θρυλικό βρετανικό συγκρότημα μέσα από τις φωτογραφίες του Πολ ΜακΚάρντνεϊ σε έκθεση στην Εθνική Πινακοθήκη Πορτραίτων στο Λονδίνο.
«Στην αρχή ήταν δικοί μας. Μόνο για μια στιγμή. Σύντομη και πολύτιμη. Και μετά, ξαφνικά, ανήκαν σε όλο τον κόσμο». Με αυτά τα λόγια ο συντάκτης της Γκάρντιαν, Ρίτσαρντ Γουίλιαμς, περιγράφει πώς είδαν οι συμπατριώτες του στη Βρετανία του 1963 την «καταιγίδα» των Beatles που μόλις είχε ξεσπάσει.
Οι φωτογραφίες, 250 συνολικά, που παρουσιάζονται αυτόν τον καιρό στην Εθνική Πινακοθήκη των Πορτραίτων -άνοιξε τις πύλες της ξανά μετά τις εργασίες ανακαίνισης που ξεκίνησαν τον Μάρτιο του 2020 και κράτησαν σχεδόν τρία χρόνια- είναι αυτές που τράβηξε ο πιτσιρικάς τότε Σερ Πολ ΜακΚάρτνεϊ και δείχνουν ακριβώς αυτό: πόσο συγκλονιστικά άλλαζε ο κόσμος τους σχεδόν από τη μια μέρα στην άλλη.
Η Εθνική Πινακοθήκη των Πορτραίτων άνοιξε τον Ιούνιο 2023 μετά από τρία χρόνια εργασιών συντήρησης.
Οι Beatles μέσα από τις φωτογραφίες του Πολ ΜακΚάρτνεϊ
Οι φωτογραφίες του ΜακΚάρτνεϊ, που τραβήχτηκαν μεταξύ Δεκεμβρίου 1963 και Φεβρουαρίου 1964 με μια μηχανή mm35 Pentax, καταγράφουν αυτές τις λίγες εβδομάδες κατά τις οποίες οι Beatles μετατράπηκαν από μια τοπική μπάντα τεσσάρων νεαρών από το Λίβερπουλ σε παγκόσμιο φαινόμενο και οι ίδιοι σε παγκόσμιους ποπ σταρ.
Πολ ΜακΚάρτνεϊ : Αυτοπροσωπογραφία, 1964
Ο ΜακΚάρτνεϊ, παιδί της εργατικής τάξης που μέχρι τότε τις μόνες διακοπές που θυμόταν ήταν σε κάποια λαϊκά θέρετρα της Βρετανίας, ήταν μόλις 21 ετών το 1963 και οι φωτογραφίες του αντικατοπτρίζουν αυτήν την έκπληξη και την περιέργειά του για τους νέους κόσμους που μόλις ανακάλυπτε. Πολλές φωτογραφίες τραβήχτηκαν από αεροπλάνα και κλισέ τουριστικά αξιοθέατα όπως στην Αψίδα του Θριάμβου και στον Λευκό Οίκο, ενώ πλάνα από αφίσες και διαφημιστικές πινακίδες με το όνομα του συγκροτήματος δεν μπορούν να κρύψουν την υπερηφάνεια τους για την αναγωρισιμότητα που γνώριζαν τόσο μακριά από το σπίτι τους. «Κοιτάζοντας αυτές τις φωτογραφίες τώρα, δεκαετίες αργότερα, διαπιστώνω ότι υπάρχει ένα είδος αθωότητας σε αυτές», γράφει ο ΜακΚάρτνεϊ. «Όλα ήταν καινούργια και πρωτόγνωρα εκείνη τη στιγμή. Και τότε αρχίσαμε να καταλαβαίνουμε ότι κάτι μεγάλο "έπαιζε" με εμάς. Αλλά κι εμείς "παίζαμε" με αυτό. Κάναμε πλάκα κι αυτό μας έσωζε»
Για τον ΜακΚάρτνεϊ οι Ηνωμένες Πολιτείες ήταν συνώνυμο της επιτυχίας. «Όλα μας τα ακούσματα ήταν από την Αμερική» γράφει, περιγράφοντας την περιοδεία στις ΗΠΑ ως «την μεγάλη ώρα» και «το μεγάλο έπαθλο». Δεν σταματούσε να φωτογραφίζει τους ουρανοξύστες και τα φώτα της Νέας Υόρκης, ενώ μετά τις μονόχρωμες σκηνές από το χιόνι της Ουάσιγκτον DC, σειρά είχαν οι έγχρωμες φωτογραφίες με τις λαμπερές παραλίες και τους γαλάζιους ουρανούς.
Ο Πολ ΜακΚάρτνεϊ και ο Τζον Λένον με τον Τζορτζ Χάρισον στο Παρίσι, 1964
Αλλά οι ΗΠΑ τους αποκάλυψαν και την σκοτεινή πλευρά τους. Ο Κένεντι είχε δολοφονηθεί μόλις λίγους μήνες πριν, στις 22 Νοεμβρίου 1963 -το συγκρότημα έφτασε στις ΗΠΑ στις 7 Φεβρουαρίου 1964– και ένα κοντινό πλάνο ενός όπλου που κρεμόταν από την ζώνη ενός αστυνομικού φανερώνει την ανησυχία του ΜακΚάρτνεϊ.
«Ήταν η πρώτη φορά που έβλεπα κάτι τέτοιο», θα πει ο ίδιος σχολιάζοντας τις φωτογραφίες που είχε τραβήξει.
«Ο πρόεδρος Κένεντι είχε δολοφονηθεί δύο περίπου μήνες πριν την άφιξή μας στις Ηνωμένες Πολιτείες και η δολοφονία του είχε σοκάρει όλο τον κόσμο, οπότε περιμέναμε το κλίμα να είναι βαρύ και υποτονικό. Αλλά από τη στιγμή που προσγειωθήκαμε στη Νέα Υόρκη, καταλάβαμε ότι η ατμόσφαιρα δεν είχε τίποτα το πένθιμο. Ήταν μια Παρασκευή στις αρχές Φεβρουαρίου όταν φθάσαμε στο αεροδρόμιο της Νέας Υόρκης και ένιωσα λες και χιλιάδες –και αργότερα, μέσω της τηλεόρασης και του EdSullivanShow– εκατομμύρια μάτια να είναι ξαφνικά πάνω μας, δημιουργώντας μια εικόνα που δεν θα ξεχάσω ποτέ.
Η σκηνή του αεροδρομίου εκείνον τον Φεβρουάριο ήταν συγκλονιστική, μαζική υστερία. Ούτε στο Λίβερπουλ, ούτε στο Λονδίνο ή στο Παρίσι δεν είχαμε ζήσει κάτι παρόμοιο. Αλλά το αεροδρόμιο -το οποίο μόλις πρόσφατα άλλαξε το όνομά του από Idlewild σε Kennedy JFK- ήταν μόνο η αρχή. Χιλιάδες άνθρωποι είχαν παραταχθεί στους γύρω δρόμους και τους αυτοκινητόδρομους για να μας δουν καθώς το αυτοκίνητό μας έμπαινε στο Μανχάταν. Οι δημοσιογράφοι και οι φωτογράφοι μάς ακολουθούσαν με αυτοκίνητα και μίνι βαν, απλός κόσμος συνωστιζόταν και στις δύο πλευρές του δρόμου, σαν να ήμασταν κάποιου είδους θριαμβευτές ή αθλητές στον γύρο του θριάμβου. Ήταν μια εποχή –πώς αλλιώς μπορούμε να την ονομάσουμε;– πανδαιμόνιο.
Εμείς, τέσσερα παιδιά από το Λίβερπουλ, δεν μπορούσαμε να συνειδητοποιήσουμε τότε τις συνέπειες αυτού που κάναμε. «Βέβαια, η ανακάλυψη των φωτογραφιών που τράβηξα τότε στα είκοσι μου χρόνια με κάνει αναπόφευκτα να αναλογιστώ σήμερα πολλά περισσότερα πράγματα. Νομίζω ότι είναι το ίδιο όπως θα ήταν για τον οποιονδήποτε, όταν κοιτάς τις φωτογραφίες σου όταν ήσουν νεότερος –στην περίπτωσή μου, πολύ νεότερος– υπάρχουν πολλά συναισθήματα. Συνειδητοποιώ ότι πολλοί άνθρωποι λυπούνται όταν κοιτάζουν παλιά οικογενειακά άλμπουμ, αλλά δεν νιώθω αυτή την αίσθηση απώλειας, παρόλο που αρκετοί από τους ανθρώπους που φαίνονται εδώ έχουν πεθάνει.
Περιμένοντας την άφιξη των Beatles στο ξενοδοχείο Deauville, Μαϊάμι, Φεβρουάριος 1964.
Αυτό που νιώθω δεν είναι τόσο ένα αίσθημα απώλειας αλλά η χαρά που με κατακλύζει για αυτό το παρελθόν. Όταν κοιτάζω πίσω και τα σκέφτομαι, θέλω να φωνάξω "Ουάου, τα κάναμε όλα αυτά και ήμασταν απλά παιδιά από το Λίβερπουλ". Βλέπω όλους μας στις φωτογραφίες: Θεέ μου, πόσο υπέροχος φαίνεται ο Τζον! Πόσο όμορφος είναι ο Τζορτζ και πόσο κουλ ο Ρίνγκο, με αυτό το αστείο γαλλικό καπέλο!
Θυμάμαι τόσα πολλά πράγματα: μια Αγγλία που ανήκε περισσότερο στη γενιά των γονιών μου παρά στη δική μου. Και τις πρώτες συναυλίες μας σε ένα Λονδίνο του 1963 που ήταν σαν να έδινε την πρώτη υπόσχεση για κάτι καινούργιο σε τέσσερις νεαρούς από τον Βορρά.
Και θυμάμαι μια Αμερική που ξέρω ότι κάπου υπάρχει ακόμα. Θυμάμαι όλες αυτές τις ιστορίες, άλλες αληθινές, άλλες φανταστικές, κοιτάζοντας έξω από το παράθυρο του τρένου - μου αρέσουν τα αμερικανικά τρένα μέχρι σήμερα. Και μου αρέσει να πιστεύω ότι μπορώ ακόμη να ακούσω αυτό το μοναχικό σφύριγμά τους.
Ο Ρίνγκο Σταρ παίζει με τη φράντζα του, 1963.
Σήμερα βλέπουμε τη δύναμη, την αγάπη και το θαύμα αυτού που ζήσαμε και αποτυπώνεται σε αυτές τις φωτογραφίες. Αυτό είναι όλο το θέμα. Κι αυτό είναι που κάνει τη ζωή υπέροχη»
Μέχρι την 1η Οκτωβρίου2023 θα διαρκέσει η έκθεση «PaulMcCartney Photographs 1963-64: Eyes of the Storm».
Απόσπασμα από το βιβλίο «1964: Eyes of the Storm – Photographs and Reflections του Paul McCartney» εκδόσεις Allen Lane
Info: Paul McCartney Photographs 1963-64: Eyes of the Storm στην National Portrait Gallery, Λονδίνο
Ως την 1η Οκτωβρίου 2023. Μπορείτε να αγοράσετε εισιτήρια για την έκθεση στη διεύθυνση npg.org.uk
«Δεν ξέρω ποια γρανάζια κινούνται μέσα μας όταν κοιτάμε φωτογραφίες, ειδικά φωτογραφίες καλλιτεχνών όπως ο Cartier-Bresson, αλλά δεν είναι μόνο η όραση που δουλεύει, ούτε μονάχα η φαντασία»
8°
