Οι αρχιτέκτονες Αλέξανδρος και Χρήστος Μπουρελιάς (boubrothers) έστησαν στο metamatic:taf μία πολυμορφική έκθεση, όπου οι ίδιοι μαζί με καλλιτέχνες από το χώρο των εικαστικών και παραστατικών τεχνών χρησιμοποιούν ποικίλα δημιουργικά μέσα για να εκφράσουν τον «μη ύπνο». Ζωγραφική, βίντεο, φωτογραφίες, εγκαταστάσεις, και ο τίτλος «Αϋπνία» υφαίνει ένα υπόγειο νήμα που συνδέει διαφορετικές εκφάνσεις ενός άυπνου χρόνου. Ένα δέντρο από την καμένη Πάρνηθα αναγεννημένο από τις στάχτες δίπλα σε μια πόλη από πλαστικό που βγαίνει από το νερό, ένα βιβλίο από ανθρώπινα μαλλιά στον προθάλαμο ενός σφαγείου με κομμένα κεφάλια ζώων κρεμασμένα κι ένα κουφάρι αλόγου. Μέταλλα που κοσμούν θραύσματα ανθρώπινων μορφών, μια ιστορία περιήγησης και αναζήτησης ενός φανταστικού ταξιδιώτη. Ένα σώμα χορεύει σε δυσκίνητη μεμβράνη και άλλα πλησιάζουν και απομακρύνονται αέναα ενωμένα στην προσπάθειά τους να επικοινωνήσουν. Η περιήγηση στα δωμάτια του metamatic:taf ξυπνάει αισθήσεις και συναισθήματα μιας ύλης στην πορεία της προς την εντροπία, κι από πίσω το παράπονο μιας μυστικής ζωής που επειδή δεν μπορεί να ησυχάσει, έρχεται στην επιφάνεια της συνείδησης για να την αφυπνίσει...
«Δεν έχει λόγο κάποιος να εξιστορήσει κάτι που δεν του ξυπνά παράπονο. Ακόμα και η πιο χαρούμενη ιστορία, είναι αποτέλεσμα επιθυμίας αναβίωσης και φόβου υπερτροφικής προστασίας... Όλα προχωρούν προς το τέλος τους. Σε κάθε έργο της Αϋπνίας υπάρχει παρούσα αυτή η εντροπία της ύλης και του αποθέματος κουράγιου» μας λένε οι boubrothers, ξεδιπλώνοντας το νήμα της σκέψης τους...
Γιατί «Αϋπνία»;
Είναι το όριο μιας συνειδητής κατάστασης, που χωρίζεται βιολογικά από τον κάθε μορφής «ύπνο - ανάπαυση». Πίσω από αυτό το όριο, το σώμα και η σκέψη έχουν μια διαφορετική σχέση με την αντιληπτική διαδικασία. Μια, από λογοκριμένη έως μυστικιστική «άλλη» ζωή που τώρα πεισματικά έρχεται στην επιφάνεια της αντίληψης να ταράξει.
Εννοείτε πως με τον «μη ύπνο» το σώμα επιτυγχάνει κάτι;
Ακριβώς. Θα λέγαμε πως κινείται ανάμεσα στο παράπονο κάποιου που δεν τον άφησαν να βρει «γαλήνη» και στην επιθυμία του πλέον να «αρρωστήσει άγρυπνος», να «στοιχειώσει».
Ας πιαστούμε από αυτό... Πώς επιτυγχάνεται ένα τέτοιο «στοίχειωμα»;
Με την ιστορία της ύλης! Ακόμα και αν συνεχίζαμε να μιλάμε θεωρητικά για την απεικόνιση των δημιουργημένων καταστάσεων, θα καταλήγαμε στην κρίση αυτής της ύλης και στο πώς έρχεται να γίνει αντιληπτή. Από την απλή ιστορία ως την ανάλυση της μορφής το δημιουργημένο ον μιλά για την εξέλιξή του. Μια σειρά από υλικά λοιπόν που φτιάχνουν και τον εκάστοτε μίτο του παραμυθιού θέλουν να αφηγηθούν κάτι. Πώς κατέληξαν και γιατί.
Και στο έργο σας συγκεκριμένα;
Για παράδειγμα, το καμένο τμήμα της Πάρνηθας θα μπορούσε να έχει κοινά με τα πλαστικά σκουπίδια που ανάλωσε η πόλη. Αποτέλεσμα και τα δύο μιας διαφορετικής αντίληψης για την ύλη, δείχνουν τη βίαιη διαστρέβλωση της οργανικής ύλης. Η μια δηλώνει προμελετημένο θάνατο ή άλλη μιαν υπερτροφική μετάλλαξη αδύνατη να απορροφηθεί από τον οργανικό κόσμο.
Σε προηγούμενο έργο σας, μιλάτε για το «ανοίκειο» που δεν μπορεί να ξαναγίνει «οικείο». Ομοίως κι εδώ;
Πάντα! Για παράδειγμα η μυρωδιά του χώματος που σκεπάζει ένα συναρμολογημένο νεκρό δέντρο το οποίο και θα ήθελε να δώσει ψευδαίσθηση ζωής, όπως αντίστοιχα και το νερό από το οποίο βγαίνει η πλαστική πόλη και μέσα του την αντικατοπτρίζει, μιλάνε από μόνα τους με τρόπο που δεν χρειάζεται εμείς απαραίτητα να αναλύσουμε την εμμονή για ζωή. Κάθε παραμύθι, για να αναγεννήσει όσα πρεσβεύει χρειάζεται μονάχα ένα ίχνος ζωντανής αίσθησης δίπλα στην ιστορία που διηγείται. Αλλιώς η ανοικείωση κινδυνεύει να μη γίνει αντιληπτή.
Τίποτα δεν διαρκεί ως «ευχάριστο» μας λέτε στο δελτίο τύπου. Θα λέγατε πως η ιστορία είναι πάντα «λυπημένη»;
Μα δεν χρειάζεται να διαρκεί η ευτυχία, αν υπάρχει συνείδηση. Και ασφαλώς δεν έχει λόγο κάποιος να εξιστορήσει κάτι που δεν του ξυπνά παράπονο. Ακόμα και η πιο χαρούμενη ιστορία, θεωρούμε πως είναι αποτέλεσμα επιθυμίας αναβίωσης και φόβου υπερτροφικής προστασίας. Όλα προχωρούν προς το τέλος τους. Σε κάθε έργο της «Αϋπνίας» υπάρχει παρούσα αυτή η εντροπία της ύλης και του αποθέματος κουράγιου. Μπορεί να μη γίνει αντιληπτό από όλους, αλλά ο στόχος είναι να αφήσει μιαν αίσθηση πως εκείνο που έπρεπε να αναπαυτεί δεν θα έμοιαζε ούτως ή άλλως ωραιοποιημένο. Τα κομμένα, χαρούμενα και χρωματιστά κατά τα άλλα, κεφάλια ζώων, παρουσιάζουν ακριβώς ίδιο αποτέλεσμα για εμάς όπως με ένα βιβλίο από ανθρώπινες τρίχες μαλλιών. Από τη μία υπόσχονται μιαν ιστορία και από την άλλη, απλά, σιωπούν. Αντίστοιχα, πώς γίνεται να κοσμήσεις ένα σώμα που στέκει κουφάρι μιας διαλυμένης όψης μα ταυτόχρονα προβάλλει την όποια ανάγκη του να παρουσιαζόταν ως όμορφο; Τα υλικά διαχωρίζονται και συμπορεύονται με τα σχήματα όταν αντιληφθεί ο παρατηρητής τη «μετάλλαξη» σαν ομορφιά τους.
Όλα τα έργα σας λοιπόν συνδέονται με αυτόν τον «μίτο» ανησυχίας;
Μια θεατρική ιστορία όπως του Βόυτσεκ, κάποιες άλλες της πόλης και της επαρχίας ανά τον κόσμο μέσα από φωτογραφίες, μια σπουδή ενός σώματος στη σεξουαλική του ανησυχία κατά τις μοναχικές στιγμές του άυπνου χρόνου, όλα ναι, μπορούν και δείχνουν πέραν από τη μορφή που εικαστικά δόθηκαν, μια πραγματική στιγμή από τη ζωή του δημιουργού κατά την εμμονή του για συνδυασμό που θα έδινε σκοπό. Ψάχνοντας θεμιτά αλλά και άδικα όμως μιαν όποια ηρεμία. Το πρώτο μας μέλημα είναι να ακολουθούμε όχι όλες τις αισθητικές ομάδες, αλλά ασφαλώς μια προσωπική σκιαγράφηση που παρουσιάζει το σώμα πώς μεταλλάσσεται και μάλιστα με διαφορετικούς τρόπους. «Σεξουαλικό, ενοχικό, οργανικό». Τίτλοι όπως «Γυμνό», «Ιούδας», «Νάρκισσος» συνδέονται με αυτόν τον τρόπο. Στο όποιο «Χάος», ενώ υποτίθεται δεν εκφράζεται το σώμα, είναι δυνατόν να δούμε πως από εκεί ξεκινά και μετρά προς τα πάντα έως την καταληκτική του σπουδή ένα «οργανικό υβρίδιο» σαν αυτό των εξελικτικών ζώων και των μηχανών που γεννιούνται.
Μιλάτε λοιπόν για «αναγέννηση» της ύλης εν μέσω σκέψης;
Αλχημεία και ανιμισμός ή απλά παιχνίδια του άγρυπνου νου! Οι κυκλικές κινήσεις «μηχανισμών» ή η περιήγηση κάποιου φανταστικού «ταξιδιώτη» έως την αρμονία με τον τόπο που κουβαλά, είναι για εμάς, ναι, ο άνθρωπος που «ό,τι αναζητά, εκείνο βρίσκει». Το σώμα του αυθυποβλητικά εξυψώνεται στον ουρανό «χορεύοντας» ανάμεσα όχι σε ευπαρουσίαστα υφάσματα αλλά σε δυσκίνητες μεμβράνες βασανισμού, έως ότου τις κατοικίσει κι αυτές ψηλά σαν «φωλιές». Έως ότου δει εν τέλει πως δεν διέφεραν από τις πρώτες συρρικνωμένες και οικείες του εδάφους. Το σώμα τυλίγεται στο εκάστοτε συγκεκριμένο «ρούχο» ανά το όνειρο ή «περπατά» γυμνό κι «ενωμένο» στην προσπάθεια για επικοινωνία με κάποιο άλλο, φτάνει σε απλές ανάγκες σαν μια χρωματιστή εικόνα με «αλάτι». Όσοι οργανισμοί έδειχναν ζωντανοί κι όσοι υπαινίσσονταν το αντίθετο με ζήλεια, όλοι και πάντα κρίνονταν από την ιστορία τους που θα μπορούσε να είναι διαφορετική, «περισσότερη» ή «λιγότερη», αναγκαία και μόνο προς μιαν αίσθηση προσωπική.
Θα ήθελα να σας ρωτήσω και ως αρχιτέκτονες, για το ρόλο του εκάστοτε χώρου προς αυτήν τη δημιουργία μιας σκηνογραφικής αίσθησης.
Μέσω αρχιτεκτονικής απαντιούνται όλα όσα πάντα αναφέρουμε. Από την εξιστόρηση της σκιαγράφησης φτάνουμε στη σκηνική παρουσία του χώρου. Η συμπλήρωση όλων των υλιστικών και νοητικών σημείων μιας ιστορίας, είναι και δεν είναι διαχωρισμένη, είναι και δεν είναι επαναλήψιμη, ανά τον χώρο που την υποδέχεται αποδομημένη. Προσαρμόζεται σαν σε δοχείο η φιλοσοφία και μπορεί να γεμίσει κάθε ύλη στον κόσμο. Αρχιτεκτονική είναι η μέριμνα να προσαρμόζονται οι αισθήσεις στην κάθε ύλη… και όταν αυτή η ύλη πεθαίνει, αν το θέλουν οι αισθήσεις μπορούν να πουν ονειροπολώντας, πως προσαρμόστηκε η ύλη για χάρη τους.
8°
