Η Άννα Δημητρίου παρουσιάζει την τέχνη του κολάζ στη νέα της έκθεση με τίτλο «Οι κυρίες της εγκατάλειψης» στον πολυχώρο PIRÉE στον Πειραιά.
Κολάζ, από τη λέξη «collage» που προέρχεται με τη σειρά της από το γαλλικό ρήμα «coller» που σημαίνει κολλάω. Η τέχνη του κολάζ, με τις ρίζες της να μας πηγαίνουν στον Ντανταϊσμό των αρχών του 20ού αιώνα και τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο, είναι η τεχνική να «παντρεύεις» και να κολλάς διάφορα ετερόκλητα στοιχεία και υλικά μεταξύ τους (χαρτιά, υφάσματα) και έτσι να δημιουργείς μία νέα εικόνα, μία νέα καλλιτεχνική δημιουργία.
Την εικαστικό Άννα Δημητρίου την έχουμε παρουσιάσει και παλαιότερα στις σελίδες της ATHENS VOICE, μάλιστα την είχαμε φιλοξενήσει στα εξώφυλλα του τευχών 469 (Φεβρουάριος 2014) και 280 (Νοέμβριος 2009). Από το εξώφυλλο του 2014 έχουν περάσει περισσότερα από πέντε χρόνια. Όλοι αλλάζουμε με το χρόνο και θέλω να πιστεύω πως εξελισσόμαστε.
Την Παρασκευή 8 Νοεμβρίου στην ιστορική περιοχή του Αγίου Διονυσίου στον Πειραιά, στον πολυχώρο PIRÉE (Κάστορος 78), θα γίνουν τα εγκαίνια της έκθεσης της Άννας Δημητρίου με τίτλο «Οι κυρίες της εγκατάλειψης», με την ίδια να μιλάει στην ATHENS VOICE για την τέχνη του κολάζ και τη νέα έκθεση.
Πες μας μερικά πράγματα σχετικά με την έκθεση «Οι κυρίες της εγκατάλειψης» στο χώρο PIRÉE;Πώς αποφάσισες να βγάλεις τις κυρίες από το δρόμο και τα εγκαταλελειμμένα κτίρια και να τις βάλεις μέσα στο χώρο μίας αίθουσας τέχνης;
Το PIRÉE ήταν ένας χώρος που μου άρεσε παράφορα από τις αρχές του. Ήταν κεραυνοβόλος έρωτας ένα πράγμα. Πάντα ονειρευόμουν μια έκθεση με αυτά που κάνω, εκεί. Τα έβρισκα πολύ κατάλληλα για τον χώρο αυτό. Με τον Κοσμά τον Καραβά γνωριστήκαμε έπειτα από μερικά χρόνια, τυχαία. Στο Instagram. Ήταν πολύ direct, «Μ’ αρέσουν πολύ αυτά που κάνεις θα ήθελες να εκθέσεις στο PIRÉE;»
Το ναι ήρθε χωρίς πολύ σκέψη. «Οι κυρίες της εγκατάλειψης» κόλλησαν πολύ και με ένα project που θέλουμε να κάνουμε για το δήμο Πειραιά. Ο Κοσμάς έχει ένα όραμα το οποίο μου αρέσει πολύ. Θα ήθελε να μπορούσαμε να αναβιώσουμε την οδό Κάστορος και τα παλιά λαμαρινάδικα με κάποια μορφή τέχνης δρόμου και εγκαταστάσεων. Ήδη έχει μιλήσει με τον Δήμο γι αυτό. Ξέρεις, σε εκείνα τα καλντερίμια, όταν έκλεισαν οι οίκοι ανοχής στα βούρλα, οι πουτάνες βγήκαν στους δρόμους. Πολλά κορίτσια πήγαιναν στα στενά των παλιών λαμαρινάδικων στην περιοχή του Αγίου Διονυσίου και έκαναν πιάτσα. Στα όρθια. Βαστιόντουσαν από τις λαμαρίνες που εξείχαν στους τοίχους και εξυπηρετούσαν ολόκληρες ουρές πελατών. Γνωστές και ως καλτεριμιτζούδες. Φυσικά οι περισσότερες ήταν άρρωστες μιας και δεν περνούσαν από ελέγχους, με αποτέλεσμα να φεύγουν όλοι με γαλόνια που λέγανε, τα γνωστά αφροδίσια.
Μου πρότεινε λοιπόν ο Κοσμάς να κάνω μια μίξη της εγκατάλειψης των γυναικών αυτών, με την εγκατάλειψη των δικών μου γυναικών που μοιάζουν με καμπαρετζούδες. Με κορίτσια ελαφρών ηθών, ξυστά κατεστραμμένα και βγαλμένα σαν από πίνακες του Τουλούζ Λοτρέκ. Με την διαφορά πως οι δικές μου «κυρίες της εγκατάλειψης» είναι χαρακτήρες μαγικής επινόησης. Δεν υπήρχαν ποτέ αν και θα μπορούσαν. Κατοικούν σε εγκαταλελειμμένα εργοστάσια και ξενοδοχεία ενός κόσμου που δεν υπάρχει πια. Στέκονται απόκοσμες μέσα στην μούχλα ετοιμόρροπων τοίχων, αγέρωχες, δίνοντας τους ένα κομμάτι από την ζωή που τους υποσχεθήκαν. Αναπνέοντας κάτω από τιτάνιες μελαγχολίες και έχοντας βλέμματα υπεροπτικά γνωρίζουν ότι καμιά εγκατάλειψη δεν θα τις σβήσει πότε από την μνήμη αυτού του κόσμου.
Οι κυρίες της εγκατάλειψης για πρώτη φορά τεμαχίζονται σε μικρά και μεγάλα κομμάτια κατεβαίνοντας σε πιο γήινα μέρη με αντίστοιχη μοναξιά και ιστορία δίνοντας ένα πάρτι στο πιο κατάλληλο μέρος: σε ένα καλντερίμι. Έτοιμες πάντα να αναβιώσουν το θρύλο που τις στοιχειώνει. Επίσης έχουν όλες ονόματα και αποφθέγματα. Αξίζει να τις γνωρίσει κανείς. Έστω και σε μικρό μέγεθος.
Τι θέλεις να πεις και να εκφράσεις μέσα από την τέχνη σου;
Ασυνέχεια, σπάραγμα, λίγη ομορφιά, γκροτέσκο, ανακολουθία, ανησυχία, τραύμα, κρίση: λέξεις που σχετίζονται με το κολάζ τόσο στην τέχνη όσο και στη σημερινή καθημερινότητα μας. Αναπολώ την παιδική μου ηλικία και τις εικόνες που μάζεψα από εκείνον τον παλιό κόσμο. Εικόνες αφιλτράριστες, μέσα από παλιές ασπρόμαυρες εικονογραφήσεις βιβλίων και κοριτσίστικων ελαφρών περιοδικών, νησιών με θάλασσες που στραφταλίζαν στο δέρμα και το έκαναν να διαλύεται από την δύναμη του φωτός. Τα όμορφα πρόσωπα των γυναικών, τα παλιακά χτενίσματα, τα έντονα άκρα.
Οι μορφές παρέμειναν μαζί με την δύναμη των άκρων που προσπαθούν να πάνε μπροστά το πρότζεκτ του κόσμου αυτού. Το σώμα όμως καθώς μεγαλώσαμε έχασε την δύναμη του. Ενέργεια που μεταβάλλεται και στάζει πάνω μας θαρρώ. Το σώμα, οι εμπειρίες και ο χρόνος τεμαχίζονται αποκαλύπτοντάς μας τους πιο βαθείς φόβους και τις πιο μυστικές επιθυμίες μας. Προσπαθώ να φέρω αυτόν τον κόσμο πίσω σε νέα μορφή.
Πώς διάλεξες να ασχοληθείς με την τέχνη του κολάζ;
Καταρχάς μου ήταν πιο εύκολο από το να ζωγραφίσω. Από παιδί λάτρευα να κόβω ετερόκλητα στοιχεία και να φτιάχνω με αυτά κόσμους και σύμπαντα που μόνο εγώ χωρούσα. Δεν το λέω εγωιστικά, το λέω πολύ ρομαντικά. Με εκφράζει περισσότερο από την ζωγραφική. Όχι ότι μπορώ να ζωγραφίσω καλά, αλλά ναι, με εκφράζει περισσότερο. Βάζει σε μια σειρά τα θραύσματα μνήμης που έχω από αυτή εδώ την ζωή, ίσως και μια παλιότερη. Από την άλλη είναι ένα είδος χρονομηχανής. Μπαίνω με μια κόλλα στο χέρι 3-4 ακρυλικά και φέρνω κομμάτια από το μπρος και το πίσω μιας δικής μου timeline.
Και όπως λέει και ο Jeffrey Deitch, «το κολάζ βρίσκεται σήμερα πολύ πιο κοντά στα σύγχρονα μοντέλα κοινωνικής και επιστημονικής σκέψης. Οι άνθρωποι μπορεί να ζουν και να δουλεύουν στο πλαίσιο μεγάλων και αφηρημένων δομών, όπως οι εταιρικές και κυβερνητικές γραφειοκρατίες, αλλά βιώνουν την καθημερινότητά τους σαν μέσα από ένα ολοένα και πιο σύνθετο κολάζ. Τα πολλαπλά παράθυρα στις οθόνες των υπολογιστών δημιουργούν ένα εικονικό κολάζ των επαγγελματικών, προσωπικών και οικονομικών ενδιαφερόντων ενός ανθρώπου. Οι διαδικτυακοί σύνδεσμοι, η δορυφορική τηλεόραση και τα κινητά τηλέφωνα παρέχουν έναν ιστό συνδέσεων και αντιπαραβολών που ανταποκρίνεται στον ορισμό του Max Ernst για το κολάζ ως «συνάντηση δύο μακρινών μεταξύ τους πραγματικοτήτων σ' ένα πεδίο ξένο και προς τις δύο».
Πώς έχεις εξελίξει το στυλ σου από τις πρώτες μέρες μέχρι σήμερα;
Ξεκίνησα το 2006 κάνοντας ψηφιακό κολάζ και κατέληξα να παίρνω σβάρνα όλα τα εγκαταλελειμμένα της Ελλάδας κάνοντας καλλιτεχνική διαμαρτυρία μέσω street art. Το λες και πορεία που μοιάζει με καρδιογράφημα αυτό.
Παρακολουθείς τις εξελίξεις ή τεκταινόμενα στο χώρο της ελληνικής τέχνης; Δύσκολα να ζήσει κάποιος από την τέχνη του στην Ελλάδα;
Όσο μπορώ ναι, τα παρακολουθώ. Είναι κάποιες εκθέσεις συγκλονιστικές και κάποιοι καλλιτέχνες εξίσου ωραίοι. Νεότερη, καθώς είχα περισσότερο χρόνο, που με έχανες που με έβρισκες ήμουν μέσα σε γκαλερί και μουσεία. Τώρα πολύ λιγότερο. Έχει συρρικνωθεί ο χρόνος μου και έχω γίνει πιο επιλεκτική με τα πάντα, αρά και με τις εξελίξεις στον χώρο αυτό.
Τώρα, στην ερώτηση σου αν ζει κανείς εξολοκλήρου από την τέχνη του στην Ελλάδα, θα πω πως είναι δύσκολο πολύ, έως ακατόρθωτο. Και μιλώ μόνο για το αν είσαι ταλαντούχος και ταπεινός. Γιατί αν δεν είσαι, ζεις άνετα μέσα από τις κλίκες που υποστηρίζουν όλους αυτούς τους ατάλαντους μόνο και μόνο επειδή είναι mainstream. Πάντα ήταν εμπορικοί αυτοί.
12°
