Ο Αντώνης Δαρζέντας γράφει για τον κόσμο του παρελθόντος και για όλα αυτά τα οποία αλλάζουν το σήμερα χάρη στον θρίαμβο της επιστήμης.
Το 1300 στην επιδημία της πανώλης οι άνθρωποι πίστευαν ότι μπορούσες να γλιτώσεις τη νόσο αν καθόσουν δίπλα σε δυνατή φωτιά. Ή αν ζούσες σε σπίτι μακριά από τους ανέμους και με κλειστά παράθυρα.
Μπορούσες να αποφύγεις τη νόσο εάν δεν έτρωγες κοτόπουλο, χοιρινό ή βοδινό κρέας. Δεν έπρεπε να κοιμάσαι ποτέ την ημέρα. Το ελαιόλαδο ήταν θανατηφόρο. Απαγορευόταν επίσης το μπάνιο. Και αυτά ήταν τα ήπια μέτρα.
Το 1348 2.000 Εβραίοι θεωρήθηκαν υπεύθυνοι της επιδημίας και θανατώθηκαν στο Στρασβούργο.
Μερικοί έτρεχαν στις εκκλησίες για συγχώρεση. Κυκλοφορούσαν μάλιστα και επαγγελματίες τιμωρητές που γυρνούσαν και μαστίγωναν τον κόσμο που πίστευε ότι έτσι θα λυτρωθεί από τις αμαρτίες του, καθώς η πανούκλα ήταν η τιμωρία από τον Θεό.
Σε κάποιες πόλεις της Γερμανίας μάλιστα ενοχοποίησαν τις γάτες. Τις σκότωσαν όλες, με αποτέλεσμα να γίνει τεράστιος ο αριθμός των ποντικιών και να φουντώσει χειρότερα η επιδημία.
Ο ιστορικός David Wooton μας λέει ότι την αυγή του 1600 ένας μορφωμένος Εγγλέζος πίστευε ότι οι μάγισσες μπορούν να βυθίσουν πλοία στη θάλασσα. Πίστευε ότι υπάρχουν λυκάνθρωποι αλλά ήταν σίγουρος πως δεν υπήρχαν στην Αγγλία, αλλά μόνο στο Βέλγιο.
Πίστευε επίσης ότι όντως η Κίρκη μεταμόρφωσε το πλήρωμα του Οδυσσέα σε γουρούνια. Πίστευε πως τα ποντίκια γεννιώνται μόνα τους σε στρώσεις από αχυρο. Επίσης είχε δει κέρατο από μονόκερο, αλλά δυστυχώς δεν είχε καταφέρει να δει μονόκερο.
Ένας φαρμακοποιός της εποχής εκείνης πίστευε πως το σχήμα, το χρώμα και η υφή ενός φυτού υποδεικνύουν τον τρόπο που μπορεί αυτό να δουλέψει ως φάρμακο.
Ένας γιατρός της εποχής πίστευε πως υπάρχει μια αλοιφή που αν την τρίψεις πάνω στο όπλο που προκάλεσε το τραύμα θα θεραπεύσει την πληγή.
Ένας φυσιοδίφης της εποχής πως το ουράνιο τόξο είναι σημάδι από το Θεό και ότι ο ερχομός ενός κομήτη προμηνύει κακά μαντάτα.
Πίστευε πως τα όνειρα μπορούν να προβλέψουν το μέλλον αρκεί να ξέρεις να τα ερμηνεύεις.
Ένας αστρονόμος της εποχής πίστευε πως η Γη στέκει ακίνητη και ο Ήλιος γυρίζει γύρω της κάθε 24 ώρες.
Οι γιατροί της πανούκλας της εποχής εκείνης φορούσαν ειδικές στολές από βαρύ ύφασμα που ήταν κερωμένο. Φορούσαν μια μάσκα με γυάλινα μάτια, η οποία είχε μεγάλο ράμφος γεμάτη με αρωματικά βότανα, όπως βάλσαμο λεμονιού, μέντα, καμφορα, γαρίφαλα, μύρα και πέταλα από τριαντάφυλλο.
Πολλά χρόνια έχουν περάσει από τότε. Η επιστήμη και ο ορθός λόγος έχουν αλλάξει τον κόσμο.
Ακόμα βέβαια υπάρχει η δεισιδαιμονία. Η επιδημία του AIDS την δεκαετία του 1980 θεωρήθηκε από μερικούς η τιμωρία του Θεού στους ομοφυλόφιλους. Αλλά η επιστήμη νίκησε και εκεί. Και αυτή τη στιγμή η νόσος αυτή έχει προσδόκιμο επιβίωσης πάνω από 70 έτη.
Η νέα πανδημία φέρνει νέες προκλήσεις. Αλλά ο κόσμος είναι περισσότερο διαφορετικός πάρα ποτέ.
Ο νέος ιός αναγνωρίστηκε μέσα σε δύο εβδομάδες. Αναλύθηκε το γενετικό του υλικό ταχύτατα και αναπτύχθηκαν ειδικά τεστ. Βρέθηκε ο τρόπος μετάδοσης και ελήφθησαν σε όλο τον κόσμο ειδικά μέτρα.
Χιλιάδες ερευνητές σε όλο τον κόσμο δοκιμάζουν παλιά και νέα φάρμακα.
Δεκάδες εταιρίες και κρατικοι οργανισμοί έχουν βάλει μπρος εμβόλια. Μαθηματικοί και επιδημιόλογοι βοηθούν με στατιστικά μοντέλα. Τεράστια υπολογιστικά συστήματα κάνουν εικονικές δοκιμές φαρμάκων.
Ο ιστορικός Yuval Noah Harari είπε προχθές πως αυτή τη στιγμή για πρώτη φορά σε όλο τον κόσμο συμβαίνει το απίστευτο γεγονός να είναι κλειστές ταυτόχρονα οι Εβραϊκές συναγωγές, τα μουσουλμανικά τεμένη και οι Χριστιανικές εκκλησίες.
Και αυτό συμβαίνει γιατί το είπαν οι επιστήμονες.
Η θρησκεία συνεχίζει να είναι κοντά μας, και σαφώς έχει το ρόλο της, αλλά η ζυγαριά γέρνει πια από την άλλη μεριά.
Ετούτη η επιδημία είναι το ορόσημο του νέου κόσμου. Ενός κόσμου που η επιστήμη έχει αποκτήσει μεγαλύτερη δύναμη ακόμα και από τη μοναδική και υπερχιλιόχρονη δύναμη της αναζήτησης του μεταφυσικού.
Τα λάθη και η πελατειακή νοοτροπία είδαμε πού μας οδήγησαν. Οι επιλογές που γίνονται σήμερα θα καθορίσουν αν θα αφήσουμε οριστικά πίσω μας την κρίση ή αν θα ξαναμπούμε στον φαύλο κύκλο.
10°
