Είμαστε κλεισμένοι στο σπίτι, αλλά δεν είμαστε μόνοι. Δεν είναι μόνο η αίσθηση της κοινής αγωνίας που μοιραζόμαστε. Είναι και ότι νιώθουμε ότι κάποιοι φροντίζουν για εμάς.
Είναι η συγκυρία της μέρας που μια τέτοια πρόταση μοιάζει ταιριαστή. Δεν θυμάμαι να το έχω σκεφτεί άλλη φορά στη ζωή μου, αλλά αυτό τον καιρό το σκέφτομαι συνέχεια. Είμαι περήφανη που ζω σε αυτή τη χώρα. Και δεν περνάει ούτε μέρα που να μη σκεφτώ ότι, σε μια τόσο δυσοίωνη και εφιαλτική στιγμή, είμαστε τυχεροί. Είμαστε κλεισμένοι στο σπίτι, αλλά δεν είμαστε μόνοι. Δεν είναι μόνο η αίσθηση της κοινής αγωνίας που μοιραζόμαστε, της μοναξιάς, των κοινών εμπειριών αυτοπεριορισμού ή εγκλεισμού. Είναι και ότι νιώθουμε ότι κάποιοι φροντίζουν για εμάς, αυτοί που πρώτοι το οφείλουν και που χωρίς αυτούς δεν θα τα καταφέρουμε. Τα συχνά διαγγέλματα όσων είναι στο τιμόνι της δύσκολης αυτής πορείας ανακουφίζουν τους φόβους και τις αγωνίες μας, κι ας μην κουράζονται να μας υπενθυμίζουν πόσο δύσκολος θα είναι ο επόμενος καιρός. Δύσκολος ναι, αλλά, ίσως, μακάρι, όλοι ευχόμαστε, όλοι παρακαλάμε, όχι εφιαλτικός. Αυτό είναι και δική μας ευθύνη.
Είναι κάτι που μας υπενθυμίζει κάθε απόγευμα ο καθηγητής Σωτήρης Τσιόδρας, μαζί με την αναγγελία για τα νούμερα που δείχνουν την πορεία εξάπλωσης του ιού. Ο λόγος που στηνόμαστε στις οθόνες μας δεν είναι μόνο για να δούμε το σημείο στο οποίο βρισκόμαστε, μέρα με τη μέρα, αλλά και για όσα άρρητα εκπέμπει με την ταπεινότητά του, την ενσυναίσθηση, την ευθύνη, τη σοβαρότητα και επιστημονική του επάρκεια, τη γλυκύτητά του. Και γιατί έχει το ψυχικό σθένος τέτοιες στιγμές να μας καθυσυχάζει. Γιατί στο πρόσωπό του η επιστήμη συναντιέται με την ανθρωπιά και τη συμπόνια, και γιατί όταν μας μιλάει για «τις μανάδες και τους πατεράδες μας, τις γιαγιάδες και τους παππούδες μας, που τους τιμούμε όλους, τους σεβόμαστε όλους, τους προστατεύουμε όλους, κατ’ εξοχήν αυτούς, γιατί δεν μπορούμε να υπάρχουμε, ούτε να έχουμε ταυτότητα χωρίς αυτούς», όταν μας το λέει αυτό και σπάει η φωνή του, ένας κόμπος σχηματίζεται και στη δική μας φωνή. Κάθε απόγευμα μας ελαφραίνει από την αγωνία και μας εμπνέει να συναισθανθούμε με τη σειρά μας το βάρος που σηκώνει εκείνος αγόγγυστα στους ώμους του. Θα θέλαμε να το ξέρει και να του το ανταποδώσουμε με όλη μας την καρδιά, για να του δώσουμε με τη σειρά μας δύναμη στο δύσκολο έργο του.
Είμαστε τυχεροί που έχουμε μία Πρόεδρο της Δημοκρατίας που μπορεί να εκφράζει με τόσο σπάνιο και λεπτό τρόπο τρόπο όσα έχουμε ανάγκη να ακούσουμε αυτές τις στιγμές, που κι αυτή φέρει αυτό το νέο ήθος και ύφος εξουσίας, αυτόν τον νέο πατριωτισμό στον οποίο μας καλεί να είμαστε μέρος του. Νιώθουμε κοντά της, την αισθανόμαστε σαν μία από εμάς, την ακούμε να μας μιλάει για «τους ήρωες της όλο και πιο δύσκολης καθημερινότητας που βιώνει η χώρα» και κρατάμε στο μυαλό μας τα λόγια της ότι «για να πετύχει μια εθνική προσπάθεια, το “εμείς” πρέπει να μπει πριν από το “εγώ”. Η ατομική ευθύνη, η συνεργασία και η αλληλεγγύη βρίσκονται στην καρδιά του νέου πατριωτισμού που έχουμε ανάγκη». Κι όταν τη βλέπουμε να συγκινείται τη στιγμή που μας απευθύνεται, συγκινούμαστε και εμείς, ζυγίζουμε το βάρος κάθε της λέξης, κάθε συστολής του προσώπου της, γιατί έχουν τη δύναμη να απαλύνουν την αγωνία μας. Νιώθουμε ευγνώμονες γιατί μας διδάσκει αυτό το καινούργιο ήθος και ύφος που κι εμείς χρειαζόμαστε για να σταθούμε όρθιοι σε μια τέτοια δυσανάλογη της μικρής ζωής μας εμπειρία και μας δείχνει τον δρόμο να γίνουμε πιο δυνατοί, καλύτεροι άνθρωποι.
Έχουμε, τέλος, έναν πρωθυπουργό που χάραξε τη στρατηγική της χώρας σε μια συνθήκη πολέμου σε συνεργασία με άξιους επιστήμονες, που είδε τον κίνδυνο εγκαίρως και πήρε τα απαιτούμενα μέτρα πιο νωρίς από άλλες χώρες, που μας έπεισε να μείνουμε στα σπίτια μας για να περιορίσουμε τον κίνδυνο, που βγαίνει και μας μιλάει κάθε τόσο και μας πείθει και μας κάνει να νιώθουμε ότι η ηγεσία της χώρας φροντίζει για εμάς, και ίσως χωρίς εκείνον να μην τα είχαμε καταφέρει ως εδώ. Με την προσωπική του παρουσία και τις επιλογές του στις κρίσιμες θέσεις έφερε πρώτος αυτός το καινούργιο ήθος στον δημόσιο λόγο. Κι όταν μας λέει: «Ας μείνουμε μόνοι, αλλά όχι μοναχικοί. Προστατευμένοι, όχι πολιορκημένοι. Και απομονωμένοι, αλλά όχι αποξενωμένοι. Γιατί καλούμαστε να αλλάζουμε μόνο συνήθειες, όχι τον πολιτισμό μας. Να χτίσουμε, δηλαδή μια νέα κοινωνικότητα βασισμένη στην υπευθυνότητα» τον ακούμε. Κι όλοι μαζί συντελούμε καθοριστικά ώστε η μικρή Ελλάδα να είναι από τις χώρες που έχουν αντιδράσει μέχρι στιγμής αποτελεσματικά. Ας δούμε μόνο τον κίνδυνο που αντιμετωπίζουν οι ΗΠΑ και η Μ. Βρετανία, σε πόσο τραγική θέση βρίσκονται η Ιταλία και η Ισπανία και άλλες χώρες. Η μάχη αυτή δεν κερδίζεται εύκολα ούτε υπάρχουν εγγυήσεις, αλλά προς το παρόν η Ελλάδα έχει επιδείξει προνοητικότητα, σοβαρότητα και σχέδιο που τη βγάζουν μπροστά ως παράδειμα αντιμετώπισης της πανδημίας που απειλεί τον πλανήτη. Κι αν ακόμα δεν γνωρίζουμε τι μας ξημερώνει, κι αν ο πόλεμος αυτός μας βρήκε αδυνατισμένους και με πολλές ελλείψεις, ίσως μπορούμε να έχουμε σιωπηλά αυτή τη συγκρατημένη αισιοδοξία, που έχει και ο καθηγητής, ότι θα καταφέρουμε να σταθούμε όρθιοι με τις λιγότερες δυνατές απώλειες, που και πάλι θα είναι πολλές και σημαντικές, για τον καθένα από εμάς και για το σύνολο.
Είμαστε όλοι μαζί σε αυτό, ενωμένοι και σε καλά χέρια. Είναι ταιριαστή η συγκυρία για να το πούμε, λοιπόν, πως είμαστε υπερήφανοι που είμαστε Έλληνες, επενδύοντας σε έναν νέο πατριωτισμό.
Είμαστε κλεισμένοι στο σπίτι, αλλά δεν είμαστε μόνοι, μας το λένε όλοι, το λέμε κι εμείς στον εαυτό μας. Το αισθανόμαστε παρόλη την ανησυχία μας, την αγωνία για τους ανθρώπους μας, για το πώς θα μας βρει η επόμενη μέρα. Είμαστε όλοι μαζί σε αυτό, ενωμένοι και σε καλά χέρια. Είναι ταιριαστή η συγκυρία για να το πούμε, λοιπόν, πως είμαστε υπερήφανοι που είμαστε Έλληνες, επενδύοντας σε έναν νέο πατριωτισμό. Και με αίσθηση καθήκοντος προς την πατρίδα και υπερηφάνειας να επιδείξουμε την ενσυναίσθηση, την αλληλεγγύη, τη σοβαρότητα, την ομοψυχία και το κουράγιο που απαιτεί η αντιμετώπιση μιας τέτοιας αχαρτογράφητης συνθήκης πρωτόγνωρης αγριότητας και κινδύνου.
