H Τεχνητή Νοημοσύνη, η έκταση και το περιεχόμενο της εξωτερικής βοήθειας στο Πανεπιστήμιο
Με την έλευση, πλατιά διείσδυση και την τεράστια αποδοχή από το κοινό των υπηρεσιών τεχνητής νοημοσύνης (εφεξής ΤΝ), οι οποίες φέρουν λογισμικό ικανότατο όχι μόνο να απαντούν επί (σχεδόν) παντός επιστητού, αλλά επιπλέον να παράγουν ολοκληρωμένα, δομημένα και αρκετά πειστικά κείμενα, κάποιοι φοιτητές καταφεύγουν στη λύση της χρησιμοποίησης τέτοιων υπηρεσιών για τη συγγραφή εργασιών χωρίς πολλές δεύτερες σκέψεις (ιδιαίτερα όταν ο βαθμός δυσκολίας είναι μεγάλος και οι προθεσμίες παράδοσης πιέζουν). Το αποτέλεσμα όμως δεν στέφεται πάντα από την προσδοκώμενη επιτυχία.
Η αρνητική κριτική που ασκείται επικεντρώνεται στο γεγονός ότι μερικές φορές, εκ της βαθμολόγησης των εργασιών, διαπιστώνεται η ύπαρξη λαθών και ανακριβειών στα κείμενα που έχουν παραχθεί με τη βοήθεια της τεχνητής νοημοσύνης υπό την επίδραση των λεγόμενων «ψευδαισθήσεων». Πρόκειται για φαινόμενο που ταυτίζεται εγγενώς με την ίδια την αρχιτεκτονική και τον τρόπο λειτουργίας της TN ως μηχανισμού πρόβλεψης πιθανών απαντήσεων με βάση γλωσσικά μοτίβα και αποδίδεται σε κάτι που την ίδια στιγμή καταλογίζεται ως πλεονέκτημα, αλλά και ως μειονέκτημα της συγκεκριμένης τεχνολογίας: Από τη μία πλευρά, η τρομακτική της ικανότητα να διατρέχει σε δέκατα του δευτερολέπτου και να αντλεί υλικό από ένα τεράστιο πλήθος ψηφιακών πηγών, αλλά από την άλλη η αδυναμία της να επαληθεύει (με τρόπο που μόνο ένας άνθρωπος εξακολουθεί να μπορεί) την πιστότητα του περιεχομένου, με αποτέλεσμα κάποιες αδιασταύρωτες πληροφορίες, που στην πραγματικότητα είναι ψευδείς, να παρουσιάζονται στον χρήστη ως αληθείς.
Το ιστορικό της συγγραφής φοιτητικών εργασιών
Ορισμένες άλλες επικριτικές συζητήσεις περιστρέφονται γύρω από το ερώτημα της ασφαλούς αξιοποίησης τέτοιων υπηρεσιών, εννοώντας κατά πόσο τα κείμενα που παράγονται με τη συνδρομή της ΤΝ είναι εύκολα ανιχνεύσιμα μέσω αντίστοιχα ικανών λογισμικών εντοπισμού λογοκλοπής που χρησιμοποιούν τα πανεπιστημιακά ιδρύματα για την (εύλογη) προστασία του κύρους της ακαδημαϊκής διαδικασίας.
Ωστόσο, στον συγκεκριμένο τομέα, είτε μιλούμε για κακή (προς το παρόν) απόδοση της ΤΝ είτε για ευκαιριακούς και τυχάρπαστους «επαγγελματίες συγγραφείς» (σημειωτέον ότι η ζήτηση των εν λόγω υπηρεσιών παραμένει η ίδια ή/και αυξανόμενη, απλώς ο τρόπος της προσφοράς έχει αλλάξει), η κριτική και τα παράπονα των δυνητικά ωφελούμενων φοιτητών εστιάζει στα λάθος σημεία.
Στους κανονισμούς σπουδών των πανεπιστημιακών ιδρυμάτων γίνεται σαφής αναφορά στην υποχρέωση των σπουδαστών να είναι οι ίδιοι οι συντάκτες των γραπτών εργασιών τους και, μάλιστα, επί ποινή επιβολής πειθαρχικών κυρώσεων από τις αρμόδιες ακαδημαϊκές Αρχές (από μηδενισμό της εργασίας έως απομάκρυνση από το αντίστοιχο εκπαιδευτικό πρόγραμμα), στην περίπτωση που διαπιστωθεί ότι αποτελούν προϊόν αντιγραφής ή αδήλωτης υποστηρικτικής παρέμβασης από τρίτους. Επομένως, δεν θα έπρεπε καν να συζητούμε περί την αυτονόητη ανάγκη της αυστηρής προσήλωσης των σπουδαστών στον σεβασμό και την τήρηση της αρχής της ακαδημαϊκής δεοντολογίας, με βάση την οποία κρίνεται ως αθέμιτη η χρησιμοποίηση των πνευματικών δημιουργημάτων τρίτων προσώπων (της ΤΝ συμπεριλαμβανομένης) και η εμφάνισή τους ως προσωπικών τους δημιουργημάτων εις ένδειξη εκπλήρωσης ανειλημμένων ακαδημαϊκών υποχρεώσεων.
Εκτός του ότι η λογοκλοπή ή η αποσιώπηση της άμεσης ή έμμεσης συνεισφοράς τρίτων στο εκάστοτε αντικείμενο επιστημονικής ενασχόλησης ή έρευνας θεωρούνται σοβαρά πειθαρχικά φοιτητικά παραπτώματα δια νόμου (άρθρο 23 παρ. 2 εδ. β' του ν. 4777/2021), αλήθεια ποιος αμφισβητεί ότι οι πάσης φύσης ακαδημαϊκές εργασίες συγκαταλέγονται στα διαθέσιμα εργαλεία αξιολόγησης του βαθμού στον οποίο ο φοιτητής έχει όντως κατακτήσει τις απαραίτητες γνώσεις και δεξιότητες του γνωστικού του αντικειμένου; Και ότι, υπό αυτή την έννοια, η ανάθεση αυτού του έργου, ολόκληρου ή τμηματικά, σε τρίτους όχι μόνο υπονομεύει σοβαρά την αντικειμενικότητα της αξιολόγησης, αλλά δημιουργεί και πλασματική εικόνα εις βάρος των πραγματικών ακαδημαϊκών επιδόσεων και προοπτικών του φοιτητή;
Επιμένω στη σημασία της αξιολόγησης, διότι ως έννοια μας απασχολεί και τη συζητούμε έντονα στην Ελλάδα, μόνο που δεν έχω καταλάβει ακόμα εάν είμαστε όλοι αναφανδόν υπέρ (τείνω προς το πολιτισμικό συμπέρασμα ότι μάλλον ως λαός μας αρέσει η αξιολόγηση, αρκεί να μην έχει δυσμενείς συνέπειες και, κυρίως, να μην αφορά εμάς τους ίδιους…).
Αλλά εντάξει, ας είμαστε ρεαλιστές. Το να αναζητούμε εξωτερική βοήθεια σε ό,τι κι αν κάνουμε δεν είναι κακό. Εκτός από ειλικρινής αναγνώριση της αδυναμίας μας να τα ξέρουμε όλα, μπορεί να είναι και ένδειξη της επιδίωξής μας να είμαστε όσο το δυνατόν καλύτεροι με τα πράγματα που καταπιανόμαστε. Το να συμπορευόμαστε με τις εξελίξεις στην τεχνολογία, ιδίως οι νέοι, που χαρακτηρίζονται από φυσική ροπή, πάλι δεν είναι διόλου κακό. Το ουσιαστικό πρόβλημα λοιπόν δεν είναι αυτή καθαυτή η αναζήτηση βοήθειας, όσο η έκταση και το περιεχόμενό της. Δηλαδή, μέχρι ποιου σημείου θέλουμε να βοηθηθούμε, ώστε να μην καταλήγει να απομειώνεται η αξία του ατομικού μόχθου και του προσωπικού επιτεύγματος.
Εκτός από ζήτημα προσωπικής στάσης και αντίληψης όσο μεγαλώνουμε, η ορθή-ενδεδειγμένη χρήση (και σε καμία περίπτωση ποινικοποίηση) της ΤΝ θα πρέπει να είναι αντικείμενο εκμάθησης στα σχολεία όσο πιο νωρίς γίνεται, δίπλα στο «Λόλα, να ένα μήλο».
25°
