Επικοινωνία στην εποχή των emojis: Η Μανίνα Ζουμπουλάκη εξηγεί γιατί τα εικόνια που εικονίδια «μιλάνε» αντί για τις λέξεις είναι εκνευριστικά.
Το ότι τα εικονίδια «μιλάνε» αντί για τις λέξεις είναι εκνευριστικό από μόνο του – ορίστε κάτι που πάει να μας φάει τη δουλειά (και όχι οι άλλοι συγγραφείς/δημοσιογράφοι, όπως φοβούνται κάποιοι συγγραφείς/δημοσιογράφοι). Αν κάτι μπορεί να το πει ο άνθρωπος με μια εικονίτσα, γιατί να μπει στον κόπο να ψάξει τις σωστές λέξεις;
Τα χρησιμοποιώ πότε-πότε: αντί να γράψω «πολύ χαίρομαι που θα σε δω», τυχαίνει σε σπάνιες περιπτώσεις να βάζω το καταραμένο, αειθαλές σμάιλ, το χαμογελαστό κίτρινο μουτράκι. Γιατί, μέσα στη χαρά του, πρέπει να έχει χολέρα το χαμογελάκι, με ξεπερνάει. Όπως και η σημασία της μελιτζάνας: υπαινίσσεται ότι την έχει σαν μελιτζάνα; Ότι η μύτη του/μου/μας είναι σαν μελιτζάνα; Ότι είναι μελιτζάνα, κατά το Αγγλικό σύστημα, όπου η μελιτζάνα έχει την θέση της δικής μας κολοκύθας; Το «είναι κολοκύθας» δηλαδή στην Αγγλία το λένε «είναι μελιτζάνας», πράγμα που εμάς μας κόφτει μόνον κατόπιν επεξήγησης, κανένας δεν το βρίσκει ευκόλως εννοούμε το «άντε ρε μελιτζάνα» - απλώς σκέφτεται «τηγανιτή, παπουτσάκι, ιμάμ, μπριάμι».
Η χορεύτρια του φλαμένκο είναι η πιο ηλίθια, γράφω πχ «Θα έρθω στις 7.00» και μου βάζεις μια χορεύτρια φλαμένκο από κάτω. Ο ενθουσιασμός σου είναι τόσος, που αρπάζεις το φουρό και χτυπιέσαι, επειδή θα έρθω στις 7.00; Χαίρεσαι περισσότερο από το ίδιο το σμάιλ, που δεν θα έρθω στις 7.30;
Το σμάιλ έχει άπειρες παραλλαγές: με φιλάκι (το πιο συμπαθητικό, αντί για χχχ που επίσης σημαίνει φιλάκι αλλά στο ασπρόμαυρο), με γυαλάκια ηλίου, με καπελάκι, με μούτρα κατεβασμένα, με κλάματα, με μούσι και τατουάζ, με οτιδήποτε. Το «κλαίω», το κλαμένο σμαϊλάκι, με μπερδεύει πάντα, δεν είμαι σίγουρη αν αυτός που μου βάζει οκτώ κλαμένα σμάιλ κάτω από τη φωτογραφία εννοεί ότι έχει γίνει χάλια ή ότι γελάει με κλάματα έχοντας παράλληλα κιτρινίσει. Η επανάληψη επίσης με μπερδεύει: ένα σμάιλ που κλείνει το μάτι, δεν είναι αρκετό; Γιατί χρειάζονται πέντε, και ένα στο τέλος που δίνει φιλάκι, το μαλακισμένο; Γιατί δεν δίνουν ΟΛΑ φιλάκια παρά μόνο το τελευταίο και καταϊδρωμένο, αυτό που δεν θα πρόσεχα αν διάβαζα διαγωνίως; Πράγμα που κάνουμε όλοι στα Σόσιαλ Μίντια έτσι κι αλλιώς;
Το ενοχλητικότερο είναι αυτό που κάνει εμετό, το πράσινο. Όποιος έχει στο παρελθόν ή παρόν του θητεία γονιού, ξέρει πόσο φρίκη είναι το πρασινισμένο παιδάκι, δικό σου ή φιλικό, που κάνει εμετό στο πίσω κάθισμα του αυτοκινήτου μια καλοκαιρινή μέρα που έχει χαλάσει το αιρ-κοντίσιον του αυτοκινήτου και που ΤΟ ΕΧΕΙΣ ΜΟΛΙΣ ΠΛΥΝΕΙ. Η εικόνα σε παραπέμπει σε εφιαλτικά δικά σου ταξίδια παιδικής ηλικίας με αυτοκίνητο, στο οποίο όλοι κάπνιζαν (αν είσαι άνω των 45) κι εσύ πρασίνιζες προσπαθώντας να κρατήσεις την αναγούλα σου, και πάλι στο πίσω κάθισμα. Μαζί με άλλα πρασινισμένα παιδάκια και χωρίς αιρ-κοντίσιον καθόλου. Όποτε βλέπω το πράσινο εικονίδιο που κάνει εμετό, αυτά σκέφτομαι. Όχι ότι όποιος σχολιάζει θέλει να ξεράσει. Θα μου πεις, πώς να δείξει ότι θέλει να ξεράσει; (γιατί όχι γράφοντας «θέλω να ξεράσω»; ‘Η «εμετός» ή «ξερνάω» αν κάνει οικονομία στις λέξεις;)
Ο αντίλογος είναι ότι τα εικονίδια είναι πιο περιεκτικά, παραστατικά και άμεσα από τις λέξεις – και σόρι, αλλά το επιχείρημα πρωτο-έσκασε επί Άντι Γουόρχολ, με το «μια εικόνα αξίζει όσο χίλιες λέξεις». Αξίζει, απλώς (1) η φράση αναφερόταν στην φωτογραφία και (2) οι λέξεις έχουνε την βαρύτητά τους. Οι λέξεις έχουν την ικανότητα/ιδιότητα να προκαλούν συναισθήματα πιο ισχυρά από τα εικονίδια, και με μακροπρόθεσμα αποτελέσματα. Σκεφτείτε όλους τους στίχους τραγουδιών που σας αρέσουν, και προσπαθήστε να αντικαταστήσετε τις λέξεις με εικονίδια – δεν γίνεται, και δεν θυμάσαι μετά καμία σειρά εικονιδίων, ούτε για πέντε λεπτά. Π.χ., ένα τυχαίο παράδειγμα, οι λέξεις του Κωστή Μοσκώφ: «Ο έρωτας μόνο καρφώνει τον καιρό στην μνήμη», δεν ξεχνιούνται με αυτήν την μαγική, ποιητική σειρά που αραδιάζονται μπροστά μας, και σίγουρα δεν σηκώνουν αντικατάσταση από εικονίδια.
Ένα σμάιλ βέβαια πότε-ποτέ δεν κάνει κακό σε κανέναν, κι ένα σμαιλ που στέλνει φιλάκια είναι χαριτωμένο, και η κουραδίτσα έχει μια τσαχπινιά… ή όχι: επίσης δεν την καταλαβαίνω την κουραδίτσα, εννοεί «πωωωω χάλια!» ή «είσαι απαράδεκτος/η!» ή «σε σιχαίνομαι!» με θαυμαστικό στο τέλος; Εμπεριέχεται το θαυμαστικό μέσα στην κουράδα ή είναι σωστό να το βάζει κανείς αμέσως μετά; Και πάλι όποιος έχει κάνει θητεία γονιού, ή θητεία στρατού απ’ ό,τι μου λένε, έχει δει τον απαραίτητο αριθμό κουράδων, σόρι, δεν χρειάζεται να βλέπει κι άλλες.
Το να καταλήγει σε εικονίδιο ένα μήνυμα δεν με χαλάει τόσο, όσο το να αντικαθίσταται το ίδιο το μήνυμα από εικονίδιο. Του οποίου η μετάφραση σε λέξεις είναι πάντα διφορούμενη, για να μην πω εντελώς μπερδεψουάρ, και πολύ περισσότερο μου αρέσει να φτιάχνω ή να ανακαλύπτω καινούργιες λέξεις από το να βρίσκω μη-τετριμμένα εικονίδια. ΟΛΑ τα εικονίδια είναι τετριμμένα. Ενώ οι λέξεις, παίρνουν τα πάνω τους ανάλογα με τον τρόπο του τις χρησιμοποιείς, που τις αραδιάζεις και τις στρώνεις ΕΣΥ ΠΡΟΣΩΠΙΚΑ. Και κανένας άλλος δεν μπορεί να το κάνει όπως εσύ.
Θέλοντας να τεστάρω τις δυνατότητες και τα όρια του εργαλείου, άρχισα να ζητάω συμβουλές θεωρώντας μάλλον απίθανο (και ηθικά απωθητικό) το να το χρησιμοποιήσω. Μέσα σε μισή ώρα είχα αγοράσει μηνιαία συνδρομή.
