Η Λέσβος δεν φωνάζει για να την προσέξεις, σε περιμένει ήσυχα, όπως μόνο οι τόποι που θα αγαπήσεις ξέρουν
Όλα ξεκίνησαν από ένα post στο Instagram. Κάτι φώτα πάνω σε καΐκια, τραπεζάκια γεμάτα κόσμο, μουσικές και στο επίκεντρο... σαρδέλες. Ναι, καλά άκουσες: το Φεστιβάλ Σαρδέλας στη Λέσβο. Από εκείνη τη μέρα, ο αλγόριθμος με «τροφοδοτούσε» σταθερά με TikTok και reels – ιστορίες από ανθρώπους που παστώνουν σαρδέλες, locals που μιλούν για τη Λέσβο με έναν τρόπο που δεν έχεις συνηθίσει, εικόνες με ήλιο, θάλασσα, αλάτι και αυθεντικότητα. Το σκέφτηκα. Κι ύστερα, λίγο από περιέργεια, λίγο από την ανάγκη ν’ αλλάξω παραστάσεις, βρέθηκα σ’ ένα αεροπλάνο με προορισμό τη Μυτιλήνη – μία μόλις ώρα από την Αθήνα.
Διασχίζουμε τα παλιά αρχοντικά της πόλης. Μέσα σε 40 λεπτά, η διαδρομή για τη Σκάλα Καλλονής ήταν σαν να περνάς από την ένταση στην ηρεμία. Η Λέσβος δεν κραυγάζει για την προσοχή σου, δεν έχει τον εντυπωσιασμό των καρτ ποστάλ. Έχει όμως αυτό το vibe που σου λέει «χαλάρωσε, εδώ είσαι». Δεν προσπαθεί να σε κερδίσει. Κι ίσως γι’ αυτό σε κερδίζει πραγματικά. Έφτασα για τις σαρδέλες, αλλά κόλλησα για όλα τα υπόλοιπα, γιατί η Λέσβος και οι άνθρωποί της σου μιλούν. Όχι δυνατά, αλλά αληθινά. Γι’ αυτό παρακάτω σου έχουμε τα καλύτερα πράγματα που μπορείς να κάνεις στη Λέσβο, αν βρεθείς εκεί με αφορμή τη Γιορτή της Σαρδέλας.
1. Μεσότοπος, ένα χωριό που σε σταματάει – με την καλή έννοια
Στον Αγροτουριστικό Συνεταιρισμό Γυναικών Μεσοτόπου Λέσβου για καλούδια του τόπου Πρώτη μας στάση εδώ ο Αγροτουριστικός Συνεταιρισμός Γυναικών Μεσοτόπου Λέσβου, που βρίσκεται στον επαρχιακό δρόμο Άγρας-Ερεσού, ο οποίος αποτελείται σήμερα από 39 μέλη. Ο Συνεταιρισμός ξεκίνησε ως ιδέα το 1996, αλλά τον Δεκέμβριο του 1998 ιδρύεται με τη συνεργασία της Κοινωνικής Παρέμβασης Μεσοτόπου, εικοσιπέντε γυναικών και της Γεωργικής Υπηρεσίας της Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης Λέσβου. Με πολύ μεράκι και όρεξη για δημιουργία, τα μέλη ρίχτηκαν στη δουλειά. Από τότε μέχρι και σήμερα μπορείς να προμηθευτείς εκεί παραδοσιακά γλυκά του κουταλιού, ζυμαρικά –όπως κριθαράκι τριμμένο στο χέρι–, μαρμελάδες από φρέσκα φρούτα, παστέλια και μπάρες τρομερά, με ντόπιο μέλι κ.ά.
Μπήκαμε στον χώρο του Συνεταιρισμού κι εκεί όλα έγιναν πιο γλυκά – κυριολεκτικά. Συναντήσαμε γυναίκες δυναμικές, όλων των ηλικιών, με πάθος και παρουσία, που όχι μόνο στηρίζουν τον τόπο τους αλλά τον κάνουν να ξεχωρίζει. Ικανοποιημένες, όπως μας λένε και περήφανες για όσα έχουν πετύχει. Η κυρία Βάσω και η κυρία Μελπομένη μάς έδειξαν πώς φτιάχνουν χάχλες (ναι, έτσι λένε τον στρογγυλό τραχανά εδώ). Τα χέρια τους έγραφαν ιστορία πάνω στη ζύμη.
Συγκεκριμένα, στη Λέσβο συναντάμε τον τραχανά σε δύο μορφές: τριμμένο σε κόκκους 2-5 χιλιοστών και σε μορφή στρόγγυλης κούπας, την ονομαζόμενη χάχλα. Η παραγωγή τραχανά γίνεται αποκλειστικά με γάλα πρόβειο, που συγκεντρώνεται 7-15 μέρες πριν για να γίνει η απαιτούμενη ζύμωση, και με σιτάρι αλεσμένο σε χοντρό κόκκο, τη λεγόμενη «κουρκούτη», σε αναλογία πέντε κιλά γάλα προς ένα κιλό κουρκούτη, μας αφηγούνται οι κυρίες του συνεταιρισμού όσο συγκρίνουμε τη διαδικασία του τραχανά τού χθες και του σήμερα. Μιλήσαμε για παλιές συνταγές, για νέες ιδέες, για το πώς οι νέοι του χωριού «πιάνουν το νήμα» και το πάνε αλλιώς, χωρίς να το κόβουν.
Μαδγαληνή Βασίλα – Πηλός και ιστορίες από μια κεραμίστρια Παίρνει τον πηλό και τον βάζει πάνω στον κεραμικό τροχό — έναν περιστρεφόμενο δίσκο που γυρίζει με το πόδι ή με ρεύμα. Με τα χέρια «ανεβάζει» τον πηλό, τον ανοίγει, του δίνει σχήμα. Μπορεί να γίνει πιάτο, βάζο ή κάτι τελείως μοναδικό. Η Μαγδαληνή Βασίλα ή αλλιώς Magdalini Ceramics Studio δεν φτιάχνει απλώς κεραμικά. Πλάθει με τα χέρια της ιστορίες που μυρίζουν μνήμη. Είναι μία από τις τελευταίες παραδοσιακές κεραμίστριες της Λέσβου και το εργαστήριό της στον Μεσότοπο μοιάζει με μικρό καταφύγιο — γεμάτο πιάτα, φλιτζάνια, κούπες (έχει ιδιαίτερη αγάπη για τα λαχανικά στα σχέδιά της) με έντονα χρώματα.
Σπούδασε για 3 χρόνια την τέχνη στη σχολή παραδοσιακής κεραμικής στην Αγιάσο της Λέσβου, στη συνέχεια εκπαιδεύτηκε στην Τρίπολη και μετά άλλα 3 χρόνια στην Αθήνα. Επέστρεψε στο χωριό της, και άνοιξε το εργαστήριο στο οποίο δημιουργεί κυρίως χρηστικά αντικείμενα. Αν θέλεις να πάρεις μαζί σου κι εσύ ένα κομμάτι αυθεντικής λεσβιακής κεραμικής όπως εμείς, μπορείς να βρεις τις δημιουργίες της στο μαγαζί της στη Σκάλα Ερεσσού (6942525002, 2253096522).
Λαογραφικό Μουσείο Μεσοτόπου: Όταν η μνήμη έχει φωνή Δεν είναι ένα ακόμα μουσείο. Είναι σαν να περνάς την πόρτα ενός σπιτιού που μυρίζει γιαγιά, ξύλο και ιστορία. Το Λαογραφικό Μουσείο του Μεσοτόπου, στην καρδιά του χωριού, μοιάζει περισσότερο με χρονοκάψουλα. Παλιά εργαλεία, έπιπλα, φορεσιές και αντικείμενα που κάποτε ήταν μέρος της καθημερινότητας – όλα δοσμένα από τους ίδιους τους κατοίκους, που χάρη στην αγάπη και τις δωρεές τους, κρατιέται ζωντανή η ιστορία τους.
Εδώ μαθαίνεις πώς ζούσαν στο χωριό στα τέλη του 19ου και στον 20ό αιώνα, όχι σαν τουρίστας, αλλά σαν επισκέπτης σε ένα σπίτι που σε υποδέχεται με ζεστασιά. Και δεν σταματά εκεί. Αν κοιτάξεις λίγο πιο προσεκτικά, θα ανακαλύψεις και αρχαιολογικά ευρήματα, όπως έναν μαρμάρινο κίονα με επιγραφή για τον Μέγα Κωνσταντίνο και κομμάτια από παλαιοχριστιανική βασιλική.
Το μουσείο λειτουργεί το καλοκαίρι και γίνεται από τα πιο ζωντανά σημεία του χωριού. Εκθέσεις, γιορτές και λαογραφικά δρώμενα σε βάζουν μέσα στην καρδιά της παράδοσης. Κάθε επίσκεψη είναι σαν βουτιά στο παρελθόν – αλλά με τρόπο που σε εμπνέει για το παρόν (Ωράριο λειτουργίας: 1/7-31/8 10:00-12:00 & 18:00-20:00).
Τυρί made in Μεσότοπος – μεράκι, γεύση και ρίζες από τον Γιώργο Βασίλα Είναι από εκείνες τις εμπειρίες που δεν αρκεί να τις διαβάσεις –πρέπει να πας, να μυρίσεις το γάλα, να δοκιμάσεις το γιαούρτι με την παχιά πέτσα και να πιάσεις κουβέντα με ανθρώπους που κάνουν κάτι απλό... μα εξαιρετικά καλά. Ο Γιώργος Βασίλας είναι τέταρτης γενιάς τυροκόμος. Τελείωσε τη Γαλακτοκομική Σχολή Ιωαννίνων, γύρισε πίσω στον Μεσότοπο και μαζί με την οικογένειά του έστησε ένα πρότυπο μικρό τυροκομείο. Ό,τι παράγεται εκεί –λαδοτύρι ΠΟΠ, φέτα ΠΟΠ, γραβιέρα, ανθότυρο, μυζήθρα, γιαούρτι με χοντρή πέτσα κ.ά.– έχει μια κοινή βάση: γάλα από δικά τους ζώα, που μεγαλώνουν με φροντίδα στις πλαγιές γύρω από τον Χρούσο και τον Ποδαρά.
Ο πατέρας του, ο κύριος Βασίλης, προσέχει τα ζώα σαν οικογένεια. Η μητέρα του, η κυρία Χριστίνα, είναι η ψυχή του εργαστηρίου. Ο Γιώργος και η σύζυγός του, Μαρία, είναι στην πρώτη γραμμή, κρατώντας ζωντανή μια τέχνη που μυρίζει γάλα και μεράκι. Αξίζει να πας στον Βασίλα, γιατί εκεί το τυρί δεν είναι απλώς προϊόν – είναι ιστορία, είναι οικογένεια, είναι τόπος.
Extra info
Το ΠΟΠ Λαδοτύρι και τα άλλα αυθεντικά τυριά της επιχείρησης πωλούνται σε επιλεγμένα μαγαζιά στο νησί και στην Αθήνα (στο κατάστημα «Περί Λέσβου»), και σε άλλα μέρη της ηπειρωτικής Ελλάδας («Το μπακάλικο της Καβάλας») και εξάγονται σε άλλες χώρες (Μεσότοπος, Λέσβος, 81105, 2253096376, 6946669769).
Κάνε μια στάση στην πλατεία του χωριού για να δοκιμάσεις στα καφενεία-ταβέρνες ντόπια παραδοσιακά εδέσματα. Διαφορετικά, αν βρεθείς εκεί γύρω, κάνε μια στάση στο Ταβάρι –και κράτα χρόνο, γιατί δεν θα θες να φύγεις. Μικρός όρμος, ήσυχο λιμανάκι, ψαροταβέρνες δίπλα στο κύμα και μια απίστευτη αίσθηση γαλήνης, λες και όλα κυλάνε πιο αργά εδώ. Μπορείς να κάνεις μια βουτιά στα πεντακάθαρα νερά, να φας φρέσκο ψάρι με θέα (βάλε στη λίστα σου την ταβέρνα Παλούκος, αλλά και το Ακρογιάλι και το Πεινάς Μηνάς για πολλά καλούδια) και να χαζέψεις τον ήλιο να πέφτει πίσω από τα βράχια – χωρίς δυνατή μουσική, φωνές, μόνο θρόισμα και αλάτι.
2. Μουσείο Βιομηχανικής Ελαιουργίας: Μέσα στο παλιό ελαιοτριβείο – εκεί όπου ζωντανεύει το χωριό
Αν περάσεις από την Αγία Παρασκευή Λέσβου, αξίζει να μπεις για λίγο στο παλιό ελαιοτριβείο –σήμερα ένα ζωντανό μουσείο που σε ταξιδεύει στην εποχή που όλο το χωριό δούλευε για «τη Μηχανή του Κοινού». Το Μουσείο Βιομηχανικής Ελαιουργίας Λέσβου άνοιξε τις πύλες του στο κοινό το 2006 και λειτουργεί υπό την ευθύνη του Πολιτιστικού Ιδρύματος Ομίλου Πειραιώς για τα επόμενα πενήντα χρόνια από την ίδρυσή του.
Ιδρύθηκε όμως, το 1910, με πρωτοβουλία των κατοίκων και του ξενιτεμένου πληθυσμού της Αγίας Παρασκευής, για να χρηματοδοτήσει κυρίως εκπαιδευτικά και κοινωνικά έργα, όπως το σχολείο, αλλά και τη φροντίδα των πιο αδύναμων. Άνοιξε το 1911 και λειτούργησε αδιάκοπα για περίπου 55 χρόνια, μέχρι το 1967, όταν έκλεισε εξαιτίας της κατάληψης του κοινοτικού συμβουλίου από τη δικτατορία.
Μέσα στους πέτρινους τοίχους και δίπλα στα παλιά μηχανήματα, μαθαίνεις σήμερα πώς φτιαχνόταν το λάδι, αλλά και πώς μια ολόκληρη κοινότητα στηρίχτηκε πάνω του. Ο Δημήτρης Καγιάρας, ο δικός μας ξεναγός στο μουσείο, μας έδειξε πώς γινόταν μεταξύ άλλων η αποθήκευση και συντήρηση του ελαιοκάρπου. Περιηγηθήκαμε στο κεντρικό κτίριο, στο οποίο δίνεται έμφαση στα τρία βασικά στάδια της διαδικασίας παραγωγής ελαιολάδου και γίνεται αναφορά στη συμπληρωματική λειτουργία του αλευρόμυλου. Οι παλιές αποθήκες ελαιοκάρπου λειτουργούν ως συμπληρωματικές εκθετικές μονάδες που προβάλλουν το ανθρώπινο στοιχείο. Το μουσείο περιλαμβάνει επίσης και αίθουσα πολλαπλών χρήσεων, μικρό υπαίθριο αμφιθέατρο κ.ά. Δεν είναι λοιπόν ένα «μουσείο για το λάδι». Είναι ένα μουσείο για ανθρώπους, συλλογικότητα και ιδέες μπροστά από την εποχή τους. Γενική είσοδος 6 ευρώ και μειωμένο 3, ενώ η είσοδος για ΑμεΑ είναι ελεύθερη. Για ομαδικές επισκέψεις είναι απαραίτητη η προσυνεννόηση (Αγία Παρασκευή, Λέσβος, 81102, τηλ: 2253032300).
Καθώς πέφτει το φως, η Σκάλα Καλλονής μεταμορφώνεται. Ο ήλιος χάνεται πίσω από τα ψαροκάικα και όλη η πλατεία γεμίζει με κόσμο, φωνές και κέφι – λες και εδώ χτυπά η καρδιά ολόκληρης της Λέσβου. Οι πάγκοι καπνίζουν, γεμάτοι με ψημένες σαρδέλες Καλλονής, και οι μυρωδιές σε τραβάνε απ’ όπου κι αν βρίσκεσαι. Είναι 1η Αυγούστου και το πιο νόστιμο πανηγύρι του νησιού μόλις ξεκίνησε –η Γιορτή της Σαρδέλας, που διοργανώνεται από τον Δήμο Δυτικής Λέσβου.
Με ένα ποτηράκι ούζου που έγραφε «Sardine Festival» γυρίσαμε τους πάγκους που είχαν στηθεί στο λιμανάκι, απολαμβάνοντας δωρεάν ούζο και δοκιμάζοντας κεράσματα τοπικών προϊόντων. Παντού άρωμα σαρδέλας που είχε ψηθεί με μεράκι (Ναι, η σαρδέλα Καλλονής δικαιούται να γίνει ΠΟΠ και είναι θέμα χρόνου να ενταχθεί στο Κοινοτικό Μητρώο Προϊόντων Προστατευόμενης Ονομασίας Προέλευσης). Ζουμερή και μοσχοβολιστή, με γεύση που σου μένει.
Τα πιάτα με κύριο συστατικό την «αγαπημένη όλων», που μαγειρεύονταν live τις 3 βραδιές (1-3 Αυγούστου) του φεστιβάλ σαρδέλας από τους Λευτέρη Λαζάρου, Μαρία Εκμεκτσίογλου, Καλλιόπη Μπεζαντέ, και του Στράτου Ιωσηφέλλη, που ανέλαβε για ακόμη μια χρονιά τον ρόλο του οικοδεσπότη σεφ, τα οποία γευτήκαμε, πεντανόστιμα. Η ουρά που είχε στηθεί από ντόπιους και μη για να ανακαλύψουν τα καλούδια τους, όπως ριζότο με ούζο, ταρτάκι με αβοκάντο και ταρτάρ ντομάτα-σαρδέλα, δικαιολογημένη.
Παράλληλα, οι σεφ του 5άστερου ξενοδοχείου Mythical Coast αλλά και του κτήματος «Ελιά και Θάλασσα» δημιούργησαν για το κοινό μοναδικές γαστρονομικές δημιουργίες, ενώ η Αννίτα Ζάχου, με πάθος και γνώση, μας μύησε την πρώτη μέρα του φεστιβάλ στον κόσμο του λεσβιακού ελαιόλαδου, αποκαλύπτοντας τα μυστικά του, καταρρίπτοντας διαδεδομένους μύθους και κάνοντάς μας να το εκτιμήσουμε αλλιώς – με όλες τις αισθήσεις.
Φέτος, για πρώτη φορά, προστίθεται και ο διαγωνισμός «Πιάτο της Νοικοκυράς», δίνοντας βήμα στις μαγείρισσες του τόπου να αναδείξουν τις σπιτικές γεύσεις της λεσβιακής κουζίνας. Οι νοικοκυρές έβαλαν κι εκείνες όλο τους το μεράκι και την παράδοση στα πιάτα τους – αληθινές γεύσεις από τον Κόλπο Καλλονής! Μαζί με την υπόλοιπη κριτική επιτροπή, δοκιμάσαμε, απολαύσαμε και αναδείξαμε το πιάτο που έκλεψε τις εντυπώσεις.
Η πλατεία όλες τις ημέρες είχε μουσική, χορούς, παραδοσιακά κουστούμια και ανθρώπους που μοιράζονταν χαμόγελα κι αγκαλιές. Το φεστιβάλ ξεκίνησε την Παρασκευή με τους μουσικούς του Μουσικού Σχολείου Δυτικής Λέσβου και τη Μαρία Σεϊτανίδου. Τα παιδιά με τα σαντούρια τους – με ταλέντο, πάθος και σεβασμό στην παράδοση– αξίζουν κάθε στήριξη για να συνεχίσουν να κρατούν ζωντανή τη μουσική μας κληρονομιά.
Σάββατο 2 Αυγούστου: Η σκηνή γεμίζει ρεμπέτικο και νησιώτικο με τον Βαγγέλη Σαραντίδη, την ορχήστρα του και την Κατερίνα Τσιρίδου, ενώ η αυλαία πέφτει την Κυριακή με τον Νίκο Οικονομίδη, την Κυριακή Σπανού και τον Πάνο Βέργο, σε μια βραδιά γεμάτη παράδοση και συναίσθημα. Το κλείσιμο του φεστιβάλ περιλάμβανε κυριολεκτικά γλέντι. Η Κυριακή Σπανού είχε στήσει… το πιο ωραίο γλέντι, όπως λέει και το τραγούδι της με τον Γ. Οικονομίδη… Πέρα από τα stories και τα TikTok που ανέβηκαν από το πιο viral τραγούδι του καλοκαιριού, ο κόσμος φάνηκε πως το απόλαυσε με την καρδιά του.
Παράλληλα, στις πολιτιστικές εκδηλώσεις συμμετείχαν χορευτικά συγκροτήματα από όλο το νησί –από τον Σύλλογο Παραδοσιακών Χορών Μόλυβου, τη Ρόζ Δύναμη, τον ΑΧΟΚ BODYLAB, έως τον Χορευτικό Όμιλο Καλλονής–, που έφεραν παραδοσιακούς χορούς και αυθεντικό κέφι στην καρδιά της διοργάνωσης.
Αυτό που σου έμενε όμως είναι ο παλμός –οι ξένοι που γίνονται φίλοι, οι χοροί κάτω απ’ τα αστέρια, η σαγηνευτική «παπαλίνα» (όπως το λέει και το νησί), που έγινε σουσάκι Λέσβου στον ουρανίσκο μας. Γι’ αυτό, αν τύχει και είσαι στη Λέσβο τον Αύγουστο, μην το σκεφτείς δεύτερη φορά –αφέσου να χαθείς στη γιορτή. Κι όπως λένε και οι ντόπιοι: Του χρόνου «να μη λείψει κανείς».
Extra info
Η περίφημη σαρδέλα Καλλονής, ψαρεύεται από Ιούλιο έως Οκτώβριο. Οι ντόπιοι την παστώνουν το πρωί και την τρώνε το μεσημέρι (μια από τις πιο νόστιμες παπαλίνες αλλά και θαλασσινά θα απολαύσεις στο «Ηλιοτρόπιο» στην Καλλονή). Οι ψαράδες της περιοχής με περηφάνια μάς εξήγησαν τη διαδικασία της αλίευσης και τους λόγους για τους οποίους η σαρδέλα της Καλλονής ξεχωρίζει για την ποιότητα και τη φρεσκάδα της. Φέτος δήλωσαν χαρακτηριστικά πως ήταν μια καλή χρονιά.
Αν γυρίσεις ξημερώματα από τη γιορτή και θέλεις ωραίο πρωινό, κάνε μια στάση στον παραδοσιακό φούρνο του Αποστόλη «Ταξιάρχης», που βρίσκεται στην πλατεία από το 1960, και δοκίμασε τις λιχουδιές του (φανταστικό κρουασάν σοκολάτας).
4. Λουκουμάδες με ιερή παράδοση στον Μανταμάδο
Μπορεί να πηγαίνεις για να ανάψεις ένα κερί, να σταθείς μπροστά στην εικόνα του Ταξιάρχη –εκείνη τη μοναδική, ανάγλυφη, φτιαγμένη, όπως λέει η παράδοση, από λάσπη και αίμα–, αλλά η εμπειρία δεν σταματά στο προσκύνημα (κάθε χρόνο, χιλιάδες άνθρωποι απ’ όλη την Ελλάδα έρχονται για να προσκυνήσουν, να αφήσουν τα τάματά τους και να ζητήσουν δύναμη). Γιατί λίγο πιο πέρα, στον ίδιο τον περίβολο του μοναστηριού, σε τραβάει μια άλλη «ιερή» παράδοση: οι λουκουμάδες. Ζεστοί, τραγανοί, αφράτοι και περιχυμένοι με μέλι ή μερέντα, οι λουκουμάδες του Μανταμάδου δεν είναι απλώς ένα γλυκό. Είναι αναπόσπαστο κομμάτι της διαδρομής, φτιαγμένοι με τα ίδια υλικά και την ίδια αγάπη εδώ και δεκαετίες. Είναι σχεδόν τελετουργικό –και, πίστεψέ με, δεν τρως μόνο έναν. Μόλις τους δοκιμάσεις, θα καταλάβεις…
Extra info
Στην Πλατεία Μανταμάδου πέρα από καφετέριες θα βρεις το κατάστημα Apis Fabricca. Η Νικολέτα, μαθηματικός στο χαρτί αλλά δημιουργός στην ψυχή, ζει μόνιμα εκεί και φτιάχνει προϊόντα με μέλι, γύρη, κερί –όλα φυσικά, χειροποίητα και με πολλή φροντίδα. Κάθε βαζάκι, κάθε σαπούνι, κάθε δημιουργία, κουβαλάει μέσα της τον ήλιο, τα βότανα και τον αέρα του νησιού… γι’ αυτό μη φύγεις χωρίς ένα από αυτά. Και τα σουβενίρ της; Με ατάκες που δεν ξεχνιούνται –γελάς, ταυτίζεσαι και τα κουβαλάς μαζί σου για πάντα!
5. Αγιάσος: το χωριό που σε αγκαλιάζει απ’ το πρώτο σοκάκι
Μόλις 40 λεπτά από τη Μυτιλήνη, η Αγιάσος μοιάζει με χωριό βγαλμένο από παλιά καρτ ποστάλ. Σκαρφαλωμένη στον Όλυμπο, σε υψόμετρο 460 μέτρων, είναι χωριό με ψυχή, ιστορία και παράδοση που κρατά αιώνες.
Στο κέντρο της δεσπόζει ο ναός της Παναγίας, που τον Δεκαπενταύγουστο γίνεται επίκεντρο προσκυνήματος και γιορτής –φαντάσου πλήθος κόσμου να περπατά 27 χλμ. από Μυτιλήνη για να φτάσει εδώ και να προσκυνήσει την εικόνα της (βρέθηκε το 1838 και σήμερα φυλάσσεται σε μαρμάρινο προσκυνητάρι)– μια εικόνα που, λένε, πως φιλοτέχνησε ο ίδιος ο ευαγγελιστής Λουκάς.
Το χωριό έχει μια ήρεμη μαγεία. Αρκεί να κάνεις μια βόλτα για να νιώσεις την ενέργειά του. Τα χρώματα των σπιτιών μπλέκονται με τα δέντρα και τα λουλούδια και σου φτιάχνουν τη διάθεση. Κάθισε σ’ ένα παλιό καφενείο, πάρε κάτι τοπικό και πριν φύγεις ρίξε μια ματιά στα μαγαζάκια –θα βρεις χειροποίητα πράγματα που δεν υπάρχουν αλλού, όπως εντυπωσιακά ξυλόγλυπτα ή κεραμικά με λαϊκή τεχνοτροπία. Εμείς καθίσαμε στον Γιαννάκη για καφέ στη χόβολη και πλατσέντα (σκέψου κάτι σαν μπακλαβά, αλλά αλλιώς), μπαλεζέ, κάστανο κορμό και φύγαμε με σακουλάκια γεμάτα βότανα από τον Όλυμπο και το μυρωδάτο καϊνάρι, ένα είδος τσαγιού που πίνεται μόνο εδώ.
6. Μόλυβος: το χωριό που μοιάζει βγαλμένο από παραμύθι.
Επόμενη στάση, Μόλυβος. Και κάπου εδώ ξεχνάς ότι είσαι στη Λέσβο και νομίζεις ότι μπήκες σε σκηνικό ταινίας. Περπατάς στα σοκάκια με τα πέτρινα σπίτια και τις αυλές να μυρίζουν γιασεμί και κάθε γωνιά είναι φουλ instagrammable –αλλά όχι ψεύτικη. Αληθινή. Ζεστή. Ζωντανή. Τα σπίτια σκαρφαλωμένα μέχρι το κάστρο, το οποίο βλέπεις από μακριά και θες απλώς να ανέβεις εκεί πάνω. Το έχτισαν οι Γενοβέζοι και σήμερα φιλοξενεί συναυλίες και events.
Αν χαθείς στα σοκάκια –και σου το ευχόμαστε–, θα πέσεις πάνω σε ένα παλιό οθωμανικό χαμάμ, αλλά και σε μικρά μαγαζάκια με χειροποίητα πράγματα. Ένα από τα στενά έχει ψηφιστεί και ως το πιο όμορφο του κόσμου. Καθόλου υπερβολή. Αν, πάλι, θέλεις να πάρεις μια ανάσα για να απολαύσεις έναν χαλαρό καφέ ή κοκτέιλ με θέα, μαξιλάρες και χρώματα, το Symposion είναι το απόλυτο chill spot (6945050605). Αν πεινάσεις και ψάχνεις κάτι με χαρακτήρα αλλά και φινέτσα, το Byzantino δίπλα στο κάστρο (2253110073) είναι από τα λίγα μέρη που καταφέρνουν να σερβίρουν «παράδοση με twist» όπως πρέπει.
7. Ερεσός – vibes, παραλία και ελευθερία
Η Ερεσός κουβαλά ιστορία –εδώ γεννήθηκε η Σαπφώ– αλλά και ένα vibe ελευθερίας που δύσκολα βρίσκεις αλλού. Δεν είναι τυχαίο ότι κάθε Σεπτέμβριο γίνεται εδώ το Διεθνές Φεστιβάλ Γυναικών, που ξεχειλίζει από μουσική, τέχνη και inclusivity.
Αλλά και όλο το χρόνο, η παραλία της Σκάλας Ερεσού είναι το απόλυτο μέρος για χαλάρωση, με τρία χιλιόμετρα γκριζωπής άμμου και ήρεμα νερά, ιδανικά για κολύμπι ή θαλάσσια σπορ. Και μην παραλείψεις να δεις τη λιμνούλα με τις χελώνες από το μικρό ποταμάκι που καταλήγει στη θάλασσα –είναι σκέτη μαγεία.
Extra info
Σε απόσταση περίπου μισής ώρας με το αυτοκίνητο από τη Σκάλα βρίσκεται η εξωτική παραλία του Χρούσου με την παχιά άμμο, τα υπέροχα νερά και το εκπληκτικό φως. Αξίζει να αράξεις για τη μέρα σου εκεί.
Μη χάσεις το Απολιθωμένο Δάσος στο Σίγρι (ρίχνεις και μια βουτιά, αφού η παραλία του έχει χρυσή άμμο και κρυστάλλινα, ρηχά νερά), μόλις μισή ώρα από την Ερεσό. Είναι το δεύτερο μεγαλύτερο απολιθωμένο δάσος στον κόσμο μετά απ’ αυτό της Αριζόνα και το θέαμα είναι απλά μαγικό –όλα δημιουργήθηκαν από ηφαιστειακή δραστηριότητα πριν 20 εκατομμύρια χρόνια. (Πάρκο Απολιθωμένου Δάσους: Δευτέρα-Κυριακή 8:00-16:00 / Πάρκο Σιγρίου: Δευτέρα-Κυριακή 8:00-16:00). Αν, πάλι, σου αρέσει η πεζοπορία και η φύση, τα Μονοπάτια της Λάβας είναι το απόλυτο adventure. Ενώνουν Ερεσό-Σίγρι-δάσος και σου δίνουν την ευκαιρία να ζήσεις την ιστορία του νησιού με κάθε σου βήμα. Μοναδικό τοπίο, καθαρός αέρας και στάσεις που αξίζουν κάθε story.
Κάτι για το τέλος... αλλά αξέχαστο
Πριν φύγεις από τη Μυτιλήνη, κάνε μια τελευταία –και γλυκιά– στάση στον «Ζαχαροπλάστη», τον Πάρη Γούναρη (Βερναρδάκη 1, Μυτιλήνη, 2251306992). Ο μπακλαβάς του δεν είναι απλώς γλυκό, είναι εμπειρία: τυλιγμένος σε ρολάκια, φτιαγμένος με πικραμύγδαλο, κατσικίσιο βούτυρο και τρυφερό μεράκι. Τραγανός, φίνος, αμυγδαλένιος –θα τον δοκιμάσεις και θα θες να τον πάρεις όλο μαζί σου. Ειλικρινά, οι φίλοι σου θα σε ευγνωμονούν.
Για δωράκι που «μιλάει» Λέσβο με στιλ, σταμάτα στην Έφη και το brand Papalines – μπλούζες, τσάντες και αξεσουάρ με μυτιληνιές ατάκες που ταυτίζεσαι. Ξεχώρισε η μπλούζα με τη λέξη «Καπαντίστκα» (aka «ζεσταίνομαι αφόρητα») – αν έχεις ακούσει θεία στη Μυτιλήνη, θα την καταλάβεις!
Αν έχεις λίγο χρόνο πριν το καράβι ή την πτήση, ανέβα μέχρι τον «Αντώνη» στους Ταξιάρχες, περίπου 6 χιλιόμετρα από το κέντρο. Θα βρεις πανσετάκια όνειρο, καλοψημένα κρεατικά και vibes αυθεντικής ταβέρνας.
Η Λέσβος δεν είναι απλώς νησί. Είναι πατρίδα του ούζου, του Ελύτη, της απλότητας και της έντασης μαζί. Είναι για όσους ψάχνουν κάτι διαφορετικό, για όσους θέλουν να χαθούν λίγο για να βρουν ξανά τον εαυτό τους. Κι όταν τη ζήσεις, δεν τη βγάζεις εύκολα από το μυαλό σου.
14°
