Ενυδρείο Καστοριάς

Δεν είναι μόνον η λίμνη, οι περίφημοι γουνοποιοί με την ξακουστή σε όλο τον κόσμο της μόδας τέχνη τους, η παλιά πόλη-Ντολτσός με τα αριστουργηματικής αρχιτεκτονικής αρχοντικά και οι μεγαλοπρεπείς βυζαντινές εκκλησίες της που δίνουν στην Καστοριά το μοναδικό στίγμα και χρώμα και την κάνουν να ξεχωρίζει στο χάρτη της δυτικομακεδονικής γης. Είναι κι ένας υδάτινος κόσμος, έτσι όπως μεγαλοπρεπώς θα σας αποκαλυφθεί με τις ιστορίες και τους πρωταγωνιστές του που φιλοξενούνται στο Ενυδρείο της πόλης, που όμοιό του δεν υπάρχει στην Ελλάδα!

Και όχι μόνο, εφόσον το Ενυδρείο της Καστοριάς συμβαίνει να διεκδικεί και μια άλλη πρωτακαθεδρία: «είναι και το μεγαλύτερο ενυδρείο με ψάρια γλυκού νερού στα Βαλκάνια», δηλώνει περήφανα η επιστημονική υπεύθυνη και ψυχή του, Άννα Λάτσιου. Ιχθυολόγος με πρώτο πτυχίο στην Ηγουμενίτσα, μεταπτυχιακό στο Αγρίνιο και υποψήφια διδάκτωρ στον τομέα της ανάπτυξης των παραλίμνιων αγροτικών περιοχών, έτσι όπως το ολοκληρώνει στο βολιώτικο πανεπιστήμιο της Θεσσαλίας, η Άννα Λάτσιου δεν απέχει από αυτό που λέμε... «ελβετικός πολυσουγιάς» σε ό,τι έχει να κάνει με τα καθήκοντά της εδώ!

To cut a long story short, γέννημα θρέμμα της πόλης και μεγαλωμένη δίπλα στα διάσημα νερά, από την πρώτη μέρα της λειτουργίας του Ενυδρείου, που τελεί υπό την επιμέλεια του Δήμου Καστοριάς, εμπνεύστηκε, οραματίστηκε και πραγμάτωσε ένα παιδικό της όνειρο! Γιατί η λίμνη και η ιστορία της όχι μόνο καθόρισε τις σπουδές και τον επαγγελματικό βιοπορισμό της, αλλά αποτέλεσε και την «πρώτη ύλη» στησίματος του Ενυδρείου, εφόσον εννέα υδάτινες ποικιλίες ζωής καστοριανών ψαριών ζουν εδώ, παρέα με πενήντα ακόμα σπάνιες ποικιλίες «ψυχών» από τον ελληνικό κόσμο του γλυκού νερού, που ευλαβικά και με κόπο περισυνέλεξε.

Σε ένα σκοτεινό περιβάλλον με τις πράσινες ακτίνες φωτός από τις γυάλες, έτσι όπως αντανακλώνται στην ατμόσφαιρα, να του προσδίδουν μια γλυκειά, αλλόκοτη και παράξενη, σχεδόν παραμυθένια, εικόνα, η Άννα Λάτσιου μοιάζει με βασίλισσα! Και οι εκατοντάδες «υπήκοοί» της μοιάζει σχεδόν να την αναγνωρίζουν, να την αγαπούν και σχεδόν να παίζουν μαζί της, αφού, καθώς μας τους συστήνει και τους δακτυλοδείχνει, κάποια ψάρια ακολουθούν παιχνιδιάρικα το χέρι της. Την αναγνωρίζουν, ναι, την αναγνωρίζουν, σαν να θέλουν να της φιλήσουν τη χούφτα της, ένα μοναδικά θαυμαστό θέαμα στοργής και ιδιαίτερης γλώσσας επικοινωνίας ανάμεσα στην Άννα και τους «κατοίκους» του Ενυδρείου.

Αυτές που ακολουθούν είναι κάποιες ιστορίες-πορτρέτα των πρωταγωνιστών του Ενυδρείου Καστοριάς, έτσι όπως μας τα διηγήθηκε η Άννα Λάτσιου. Εμπεριέχουν πάθος και πόθους, συνήθειες και ταξιδιωτικά γνωρίσματα, χούγια και συναισθηματικές νοημοσύνες παρόμοιες με των ανθρώπων. Ίντριγκες και πονηριές, έρωτες και γονιμοποιήσεις, κόντρες, κώδικες και αλληλεπίδραση μιας υδάτινης κοινωνίας που εκατομμύρια χρόνια τώρα ζει πάνω στον πλανήτη δίπλα μας και μαζί μας. Το Ενυδρείο Καστοριάς είναι ένας τόπος μαγικός και οι ιστορίες της Άννας Λάτσιου στα χέρια του Σερ Ρίτσαρντ Ατένμπορο θα αποτελούσαν πρώτης τάξης υλικό για καθηλωτικά ντοκιμαντέρ. Φώτα, κάμερα, πάμε!

Οξύρρυγχος: Μια από τις σπάνιες μορφές της ελληνικής βιοποικιλότητας που κρατιώνται εν ζωή χάρις σε δυο ιχθυοκαλλιέργειες, αυτές της Άρτας και της Δράμας. Η πρώτη μορφή ζωής στη γη, έχει καρχαριοειδή χαρακτηριστικά και από τα αβγά τους παράγεται το μαύρο χαβιάρι. Αλλά και μερικά από τα ιδιαίτερα έλαια του «Κορρέ», ο οποίος αποτελεί και έναν σταθερό συνεργάτη των δυο αυτών ιχθυοκαλλιεργειών. Επικερδής επένδυση, αλλά και επίπονη, αφού πέρα από το υψηλό κεφάλαιο που απαιτείται για την αγορά των νεαρών γόνων από τη Ρωσία, χρειάζονται και τουλάχιστον πέντε χρόνια για να αρχίσει η αναπαραγωγή τους. ΕΣΠΑτζήδες όλων των start ups, γιατί όχι, ενωθείτε! Και αν μπορείτε, αναπαράξτε τον... Mάκη! Ναι, Μάκης. Ο συνεχώς ράθυμος, ακούνητος, στα όρια του χαρακτηρισμού «αρχιτεμπέλαρος», αλλά αγαπημένος της μαμάς Λάτσιου ετούτος ο ψάραξ αποτελεί περιπτωσάρα, λες και παίζει «αγαλματάκια ακούνητα». Λίγο πιο κάτω, σε μια άλλη οξύρρυγχη οικογένεια, κάποια μέλη της, σχεδόν σαν δελφίνια, πηδούν έξω από το νερό, οσφριζόμενα την ατμόσφαιρα! Υπάρχει εξήγηση: ο ατμοσφαιρικός αέρας τους προξενεί ευεξία και χαρά, τους κάνει να νιώθουν ευδαιμονία, ίσως σε κάποια άλλη ζωή να ονειρεύονται πως ξαναγεννιούνται αμφίβια και... πενήντα πενήντα!

Valencia Le Tourney: Ψάρια που ίσως μόνον αυτά κατέχουν τα μυστικά του Κάτω Κόσμου και μπορούν να περιγράψουν και το πόσα άλλα και το ποιος ήταν ο βαρκάρης, δεδομένου πως τα νερά και η ακτίνα δράσης τους είχαν να κάνουν με τα πέριξ του Αχέροντα. Μια υπερσπάνια μορφή ζωής που αυτή τη στιγμή μελετάται από κοινού μεταξύ Ενυδρείου Καστοριάς, Ζωολογικής Εταιρείας του Λονδίνου και Ελληνικού Κέντρου Θαλάσσιων Ερευνών. Κυριολεκτικά πάντως η φυλή τους... είδε τον Χάρο με τα μάτια της.

Τρίτωνες: Συναντώνται μόνον σε αλπικές λίμνες που στην Ελλάδα δεν είναι άλλες από τη Δρακόλιμνη Ζαγοροχωρίων και αυτή του Γράμμου. Ήσυχες ψυχούλες, εμείς τα κουτσομπολεύαμε κι αυτά μας κοιτούσαν κατάματα, μπας και διαλέξουμε κάποια για το καστ μιας μελλοντικής ταινίας με τίτλο «Με λένε Τρίτωνα και είμαι τρίτος εξάδελφος του Νέμο»!

Κουνουπόψαρα: Ξενικά, μεταφέρθηκαν από τη Βόρεια Αμερική. Κουβαλούσαν έναν θρύλο αλλά και μιας φαρμακευτικής φύσης μούφα, όπως αποδείχθηκε, δοξασία, πως δηλαδή μπορούσαν σε ελληνικές παραλίμνιες περιοχές που μαστίζονταν από ελονοσία να εξουδετερώσουν τον «εχθρό» τρώγοντας κουνούπια. Τσάμπα ελπίδες και τσάμπα μάγκες, αφού σκέτος αβαβά ήταν ο μύθος που τα περιέβαλλε. Αποδείχτηκαν λιγόφαγα... Τώρα μουλιάζουν στο Ενυδρείο της Καστοριάς απορώντας, θαρρείς, γιατί κανένας δεν τα παίζει. Κομπογιαννίτες εν ολίγοις, σαν τα «γιατρικά» της Γεωργίας Βασιλειάδη!

Υπέροχες ιστορίες, ανεξάντλητο στοκ νερών, από όπου πηγάζουν και ευδοκιμούν οι ήρωες-οικότροφοι του καστοριανού Ενυδρείου: Νέστος, Στρυμώνας, Λουδίας, Αχελώος και Αλιάκμονας, Πρέσπες, Δοϊράνη και Κορώνεια, ρεόφιλα είδη ζωής κρυμμένα σε πετρώδη και αμμώδη στρώματα βυθού. Χέλια που κάποτε ταξίδευαν έως τη θάλασσα των Σαργασών για να γεννήσουν τους απογόνους τους, που με τη σειρά τους θα επέστρεψουν στη γη-νερό των προγόνων τους, ακίνητες Τούρνες που καραδοκούν για να καταπιούν το θήραμα-λεία τους, μη διστάζοντας ακόμα και να καννιβαλιστούν αναμεταξύ τους προκειμένου να επιβιώσουν.

Από τις 9 έως τις 5 καθημερινά, μπορείτε να τα δείτε και να μυηθείτε στη ζωή τους εδώ. Μετά, όταν τα φώτα σβήσουν, καθώς το σκοτάδι είναι απαραίτητο για να ηρεμούν και να αναπαύονται, συνθήκη παρόμοια με το σκοτεινό βυθό δηλαδή, οι υδάτινοι «φίλοι» της Άννας Λάτσιου θα απομείνουν μόνοι και μακάριοι, έως το επόμενο πρωινό, που η ιχθυολόγος θα σημάνει εγερτήριο για σίτιση αλλά και για νέες ξεναγήσεις. Επισκεφτείτε το Ενυδρείο και γνωρίστε την καστοριανή εκδοχή του “The Life Aquatic”, είναι μοναδικής ομορφιάς τα νερά του και κρύβουν ιστορίες από βυθούς που είναι αδύνατον να τους γνωρίσουμε, χωρίς τη διήγηση και την ξενάγηση της «ειδικού». Είπαμε! Καστοριά δεν είναι μόνο οι γούνες και οι εκκλησίες. Όπως επίσης και πως όλα τα ψάρια δεν κάνουν για το τηγάνι!