Κάκτοι αντικαθιστούν το χιόνι στις ελβετικές βουνοπλαγιές λόγω της παγκόσμιας θέρμανσης - Απειλούνται φυσικά καταφύγια και προστατευόμενες περιοχές
Οι κάτοικοι του καντονιού Βαλαί στην Ελβετία έχουν συνηθίσει να βλέπουν τις βουνοπλαγιές τους καλυμμένες με χιόνι το χειμώνα και λουλούδια εντελβάις το καλοκαίρι. Αλλά καθώς η παγκόσμια θέρμανση εντείνεται, βρίσκουν όλο και συχνότερα ένα χωροκατακτητικό είδος να αποικίζει τις πλαγιές: τους κάκτους.
Οι αρχές λένε ότι τα είδη κάκτων που ανήκουν στο γένος οπουντία πολλαπλασιάζονται σε περιοχές του Βαλαί, καταπατώντας φυσικά αποθέματα και θέτοντας απειλή για τη βιοποικιλότητα.
«Λάτρης των ξηρών και θερμών κλίματων, αυτό το χωροκατακτητικό και μη εγγενές φυτό δεν είναι ευπρόσδεκτο στην περίμετρο των λιβαδιών και των ξηρών βοσκοτόπων εθνικής σημασίας», αναφέρουν οι τοπικές αρχές του Φουλί στο Βαλαί, σε δελτίο τύπου που ανακοινώνει εκστρατεία εκρίζωσης των κάκτων.
Τα είδη οπουντία και παρόμοιοι κάκτοι έχουν επίσης πολλαπλασιαστεί σε ορισμένους από τους λόφους γύρω από την πρωτεύουσα Βαλαί, στη Σιόν, όπου οι εκτιμήσεις δείχνουν ότι τα συγκεκριμένα φυτά αποτελούν πλέον το 23-30% της χαμηλής κάλυψης βλάστησης. Η παρουσία τους έχει επίσης αναφερθεί σε γειτονικές περιοχές των Άλπεων, συμπεριλαμβανομένων των Τικίνο και Γκρισόνς στην Ελβετία, και της κοιλάδας Αόστα και Βαλτελίνα στην Ιταλία.
«Σε ορισμένα μέρη του Βαλαί, υπολογίζουμε ότι οι κάκτοι μπορούν να καταλάβουν το ένα τρίτο της διαθέσιμης επιφάνειας», λέει ο Γιαν Τριπονέζ, βιολόγος που εργάζεται στην υπηρεσία προστασίας της φύσης στο καντόνι του Βαλαί. Λέει ότι η οπουντία ήταν παρούσα στο Βαλαί τουλάχιστον από τα τέλη του 18ου αιώνα, όταν εισήχθη από τη Βόρεια Αμερική.
Ωστόσο, οι αρχές πιστεύουν ότι ένα θερμότερο κλίμα στις Άλπεις, που επιτρέπει μεγαλύτερες περιόδους βλάστησης, και η φθίνουσα κάλυψη του χιονιού μπορεί να δημιουργήσουν τις ιδανικές συνθήκες για να εξαπλωθούν οι κάκτοι.
«Αυτά τα είδη αντέχουν σε θερμοκρασίες -10 ή -15 βαθμών Κελσίου χωρίς κανένα πρόβλημα», λέει ο Πέτερ Όλιβερ Μπάουμγκάρτνερ, συνταξιούχος καθηγητής γεωλογίας με μακροχρόνιο παράπλευρο ενδιαφέρον για τη βοτανική, στον οποίο έχει ανατεθεί από το καντόνι να μελετήσει και να γράψει μια έκθεση για τα φυτά. «Αλλά θέλουν να βρίσκονται σε ξηρό μέρος και δεν τους αρέσει η χιονοκάλυψη».
Το χιόνι γίνεται όλο και πιο σπάνιο σε χαμηλότερα υψόμετρα, ακόμη και στις Άλπεις. Σύμφωνα με το Meteo Swiss, ο αριθμός των ημερών χιονιού κάτω από 800 μέτρα υψόμετρο στην Ελβετία έχει μειωθεί στο μισό από το 1970.
Μια πρόσφατη μελέτη που δημοσιεύτηκε στο Nature Climate Change, ανέφερε ότι το χιόνι καλύπτει τις Άλπεις για περίπου έναν μήνα λιγότερο από τους ιστορικούς μέσους όρους και χαρακτήρισε την κατάσταση «πρωτοφανή στους τελευταίους έξι αιώνες».
Οι θερμοκρασίες σε όλη την περιοχή έχουν αυξηθεί δύο φορές πιο γρήγορα από τον παγκόσμιο μέσο όρο και οι μέσες θερμοκρασίες στην Ελβετία είναι ήδη 2,4 βαθμούς Κελσίου υψηλότερες από τους μέσους όρους της περιόδου 1871-1900. «Αν κοιτάξετε τις αναφορές για την κλιματική αλλαγή» λέει ο Μπάουμγκάρτνερ «οι καμπύλες για την Ελβετία είναι σχεδόν τόσο απότομες όσο και για την Αρκτική».
Εννέα είδη έχουν εξαπλωθεί σε ηλιόλουστες πλαγιές με νότιο προσανατολισμό κάτω από 700 μέτρα υψόμετρο, όπου ανταγωνίζονται ενδημικά και μερικές φορές απειλούμενα είδη.
«Το Βαλαί είναι ένα από τα πιο δημοφιλή σημεία βιοποικιλότητας στην Ελβετία», λέει ο Τριπονέζ. «Έχουμε περίπου 3.000 είδη φυτών στην Ελβετία και περίπου 2.200 βρίσκονται στο Βαλαί».
Λέει ότι οι αρχές ανησυχούν για την εξάπλωση των κάκτων σε φυσικά καταφύγια και προστατευόμενες περιοχές. «Όταν έχεις αυτούς τους κάκτους, δεν αναπτύσσεται τίποτα άλλο», λέει ο Τριπονέζ. «Ο κάκτος καλύπτει το έδαφος και εμποδίζει την ανάπτυξη άλλων φυτών».
Η εκστρατεία ξεριζωμού θα συνεχιστεί τις επόμενες εβδομάδες στο Φιλί και ο Τριπονέζ λέει ότι οι αρχές έχουν επίσης ξεκινήσει μια εκστρατεία ευαισθητοποίησης για να ενημερώσουν τους κατοίκους, που μερικές φορές φυτεύουν τους κάκτους, και τους τουρίστες σχετικά με την απειλή.
Η αποτροπή του πολλαπλασιασμού της οπουντία δεν θα είναι εύκολη υπόθεση. Τα φυτά αναπαράγονται εύκολα, αναπτύσσονται ξανά ακόμα και όταν κοπούν, πατηθούν από πεζοπόρους ή αφεθούν στεγνά για μήνες και ανακάμπτουν γρήγορα αφού ξεριζωθούν.
«Μπορούμε να τους περιορίσουμε», λέει. «Αλλά δεν νομίζω ότι μπορούμε να τους ξεφορτωθούμε».
18°
