Κάθε χρόνο στη χώρα μας παράγονται 19 εκατ. τόνοι βιομηχανικών αποβλήτων. Από αυτά οι 230.000 τόνοι είναι επικίνδυνα απόβλητα. Περιέχουν δηλαδή κάποια στοιχεία σε υψηλές συγκεντρώσεις που τα καθιστούν επικίνδυνα για το περιβάλλον και τον άνθρωπο. Το 91% αυτών των αποβλήτων στέλνονται παράνομα σε ανεξέλεγκτες χωματερές ή αποθηκεύονται σε χώρους εργοστασίων προσωρινά που το προσωρινό γίνεται μόνιμο με αποτέλεσμα από τις βροχές και τη φυσική διεργασία του χρόνου να μολύνεται ο υδροφόρος ορίζοντας.
Σε άλλες περιπτώσεις γίνεται ανάμιξη ιλύος από βιολογικούς καθαρισμούς με επικίνδυνα απόβλητα και παράγουν κομπόστ που το πουλάνε σαν βιολογικό λίπασμα για καλλιέργειες, ενώ στις περιπτώσεις που τα ανακαλύπτουν οι επιθεωρητές περιβάλλοντος επιβαρύνεται ο Έλληνας φορολογούμενος για την μεταφορά τους στο εξωτερικό αφού στην Ελλάδα δεν διαθέτουμε τους κατάλληλους χώρους διάθεσης για τα βιομηχανικά απόβλητα. Η ανυπαρξία Χώρων Υγειονομικής Ταφής Επικίνδυνων Αποβλήτων (ΧΥΤΕΑ) στην Ελλάδα δημιουργεί σημαντικά προβλήματα τόσο στη βιομηχανία από το υπέρογκο κόστος της εξαγωγής των αποβλήτων, όσο και στην κοινωνία από την έξαρση της παράνομης διαχείρισης που έχει σαν αποτέλεσμα την υποβάθμιση της ζωής από την ρύπανση στο περιβάλλον.
Ο Σύνδεσμος Ελληνικών Βιομηχανιών Ανακύκλωσης και Ενεργειακής Αξιοποίησης (ΣΕΒΙΑΝ) με μία ημερίδα που διοργάνωσε για την Περιβαλλοντική Διαχείριση των Βιομηχανικών Αποβλήτων άνοιξε το δημόσιο διάλογο ανάμεσα στην βιομηχανία, την πολιτεία και την κοινωνία. «Ο Σύνδεσμος προσπαθεί να φέρει σε επαφή την κοινωνία με τα βασικά προβλήματα των επιχειρήσεων έτσι ώστε να ξεπεραστούν αγκυλώσεις που έβαλαν φρένο στην ανάπτυξη» δήλωσε χαρακτηριστικά ο Γενικός Διευθυντής του ΣΕΒΙΑΝ Χρίστος Καραγιάννης.
Η πρωτοβουλία του ΣΕΒΙΑΝ ήταν σημαντική γιατί έφερε το πρόβλημα στην επιφάνεια αλλά και κατατέθηκαν απόψεις για την επίλυση του. Το βασικό μας πρόβλημα για το οποίο έχουμε καταδικαστεί και από την Ε.Ε είναι η αναξιόπιστη απογραφή των ποσοτήτων αλλά και η έλλειψη σχεδιασμού υποδομών για την ορθολογική διαχείριση των βιομηχανικών αποβλήτων. Τα στοιχεία των ποσοτήτων των βιομηχανικών αποβλήτων που προανέφερα είναι τα επίσημα στοιχεία του ΥΠΕΚΑ. Η καταγραφή τους όμως είναι ελλιπής. Η απογραφή γίνεται με την σύνταξη της ετήσιας έκθεσης του παραγωγού αποβλήτων στο πλαίσιο εφαρμογής του κανονισμού της Ε.Ε. Ολόκληροι κλάδοι όμως της βιομηχανίας μ’ ένα μαγικό τρόπο παρουσιάζουν μηδενικά απόβλητα. Εδώ πρόκειται για αδυναμία της δημόσιας διοίκησης να ελέγξει επαρκώς τους παραγωγούς αποβλήτων στην συμπλήρωση των εντύπων.
Σε ότι αφορά το δεύτερο σκέλος της καταδίκης μας, την έλλειψη δηλαδή των υποδομών που είναι και το τεράστιο θέμα λόγω της παράνομης διάθεσης των βιομηχανικών αποβλήτων, η δημιουργία των υποδομών αυτών θα βαρύνει τους παραγωγούς των αποβλήτων βάσει της αρχής ο ρυπαίνων πληρώνει. Το ΥΠΕΚΑ, όπως ανακοίνωσε στην ημερίδα ο Γενικός Γραμματέας Άρης Αλεξόπουλος, προχώρησε στην έκδοση εγκυκλίου που περιλαμβάνει τα κριτήρια για την αξιολόγηση της καταλληλότητας των χώρων για την χωροθέτηση των εγκαταστάσεων επεξεργασίας και τελικής διάθεσης επικίνδυνων αποβλήτων, και απεύθυνε πρόσκληση προς τους επενδυτές που υπέβαλαν τον Ιούλιο του 2010 προτάσεις για την κατασκευή μονάδων διαχείρισης, να προχωρήσουν στην εκπόνηση των απαραίτητων περιβαλλοντικών μελετών λαμβάνοντας υπόψιν τα κριτήρια της εγκυκλίου για την καταλληλότητα των περιοχών.
Η εμπειρία πάντως στην Ελλάδα έχει δείξει ότι η κάθε αναζήτηση χώρων έχει προσκρούσει στις αντιδράσεις των τοπικών κοινωνιών. Δυστυχώς στην Ελλάδα δεν έχει αναπτυχθεί κλίμα εμπιστοσύνης των πολιτών προς τους ελεγκτικούς μηχανισμούς που να εξασφαλίζει τη συναίνεση. Είναι όμως πάρα πολύ σημαντικό να καταλάβουμε ότι οι ευκαιρίες για την δημιουργία υποδομών έχουν ημερομηνία λήξης. Αυτή τη στιγμή υπάρχουν πόροι από την Ε.Ε για την χρηματοδότηση της κατασκευής μονάδων επεξεργασίας και διάθεσης αποβλήτων.
Στην επόμενη διαχειριστική περίοδο που θα είναι το 2015 δεν θα υπάρχουν καθόλου πόροι για περιβαλλοντικές υποδομές, που σημαίνει ότι ή θα τα πληρώσουμε μόνοι μας ενώ θα βρισκόμαστε ακόμη σε οικονομική ύφεση ή θα εξακολουθήσουμε να τα διαχειριζόμαστε παράνομα καθιστώντας πλούσια τα οργανωμένα κυκλώματα παράνομης διαχείρισης και υποβαθμίζοντας την ποιότητα της ζωής μας από την ανεξέλεγκτη ρύπανση.
Είναι φανερό ότι υπάρχει ένα τεράστιο θέμα αλλά συγχρόνως υπάρχει και απόθεμα πόρων προς αξιοποίηση. Η ανακύκλωση αλλά και η βιομηχανική συμβίωση- η αρχή ότι τα απόβλητα κάποιας βιομηχανίας είναι πρώτη ύλη για κάποια άλλη- εκτός από τα οικονομικά οφέλη για την βιομηχανία και τις θέσεις εργασίας που μπορούν να εξασφαλίσουν, συμβάλλει και στην μείωση των αποβλήτων προς τελική διάθεση που κατ’ επέκταση σημαίνει μικρότεροι ΧΥΤΕΑ. Απαραίτητη προϋπόθεση για την πράσινη ανάπτυξη είναι η εφαρμογή των νόμων και όχι οι κενές περιεχομένου εξαγγελίες.
Πολύς κόσμος θεωρεί ότι η αύξηση της θερμοκρασίας και των βροχοπτώσεων είναι μια μάλλον θετική προοπτική για περιοχές που πάσχουν από εποχική ξηρασία και μικρή ανάπτυξη της βλάστησης. Είναι όμως έτσι τα πράγματα;
24°
