HIV Λοίμωξη / AIDS: Η διάγνωση, το πρόγραμμα «MORFEAS» και το στίγμα της νόσου σήμερα
Κάθε χρόνο διαγιγνώσκονται νέα περιστατικά HIV, ενώ η επιστήμη μάς έχει παραχωρήσει τα μέσα για να αντιμετωπίσουμε, αναχαιτίσουμε και εξαλείψουμε τη λοίμωξη. Η διάγνωση της HIVλοίμωξης γίνεται με μια απλή και γρήγορη εξέταση –δίνοντας λίγο σάλιο ή μια σταγόνα αίμα– που προσφέρει στον καθένα μας τη δυνατότητα να γνωρίζει άμεσα αν έχει μολυνθεί, ώστε να λάβει ταχύτατα θεραπεία και να συνεχίσει να ζει φυσιολογικά. Πριν από λίγες εβδομάδες ο ΕΟΔΥ ανακοίνωσε ότι το 2022 στη χώρα μας διαγνώσθηκαν 565 άτομα με HIV, φθάνοντας τον συνολικό αριθμό από την αρχή της επιδημίας, το έτος 1981, στα 20 χιλιάδες άτομα περίπου. 1 στα 10 κρούσματα εμφάνισε κλινικές εκδηλώσεις AIDS, ενώ για 1 στα 2 άτομα η άμυνα του οργανισμού τους ήταν σημαντικά επηρεασμένη από τη λοίμωξη, υποδηλώνοντας ότι η διάγνωση έγινε καθυστερημένα, επισημαίνει ο κ. Γιάννης Κατσαρόλης, Παθολόγος Λοιμωξιολόγος, Medical Affairs Gilead Sciences.
HIV λοίμωξη: Νωρίτερα είναι καλύτερα, αλλά γιατί όχι και τώρα;
Όσο πιο καθυστερημένα γίνεται η διάγνωση τόσο πιο πολύ ευάλωτος γίνεται κανείς σε λοιμώξεις και άλλες επικίνδυνες καταστάσεις για την υγεία του. Η καθυστέρηση της διάγνωσης αποτελεί σταθερό φαινόμενο για τις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες και αποτελεί σημαντικό εμπόδιο για την επίτευξη του στόχου του τέλους της επιδημίας. Γιατί, πλέον, μπορούμε να οραματιστούμε αυτό το τέλος. Στην αρχή της αντιμετώπισης της λοίμωξης HIV ένας ασθενής έπρεπε να παίρνει ακόμα και πάνω από 20 χάπια τη μέρα –ένα κοκτέιλ φαρμάκων–, καθώς ήταν απαραίτητος ο συνδυασμός θεραπειών για να έχουμε κάποιο αποτέλεσμα. Σήμερα, όμως, υπάρχουν πολλές νέες θεραπείες και πιο βελτιωμένες όσο η έρευνα συνεχίζεται.
Πρόγραμμα «MORFEAS»
Το ΕΚΠΑ σε συνεργασία με 10 Μονάδες Λοιμώξεων σε όλη την επικράτεια και την υποστήριξη της Gilead Sciences Hellas πραγματοποίησε το πρόγραμμα MORFEAS (Missed OppoRtunities Foran EArly HIV DiagnosiS) για τα έτη 2019-2021, με σκοπό να μελετήσει εάν τα άτομα που διαγνώσθηκαν με HIV λοίμωξη την περίοδο αυτή είχαν επαφές με το σύστημα υγείας και θα μπορούσαν ενδεχομένως να έχουν εξετασθεί για HIV και ίσως διαγνωσθεί νωρίτερα. Όπως επισημαίνει η κα Μήνα Ψυχογυιού, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Παθολογίας Λοιμώξεων, Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, με βάση τα ευρήματα της μελέτης, 2 στα 3 άτομα δεν είχαν κάνει γενικά εξέταση HIV (ή δεν υπήρχε διαθέσιμη πληροφορία) την τελευταία 5ετία, ενώ ποσοστό 35-39% είχε μία τουλάχιστον χαμένη ευκαιρία να εξεταστεί για HIV και μάλιστα από αυτό το 20% είχε παραπάνω από μία ευκαιρίες. Το ποσοστό αυτό ήταν σταθερό για τα 3 έτη της μελέτης και δεν διέφερε ανάμεσα στις διάφορες κατηγορίες μετάδοσης (άνδρες που κάνουν σεξ με άνδρες, ετεροφυλοφιλική επαφή, γυναίκες, άτομα αλλοδαπής εθνικότητας, χρήστες ενδοφλεβίων ναρκωτικών). Σε περίπου 70% των περιπτώσεων η χαμένη ευκαιρία ήταν μία κατάσταση στην οποία υπάρχει ένδειξη ή σύσταση για εξέταση για HIV, π.χ. ένα σεξουαλικώς μεταδιδόμενο νόσημα (συμπεριλαμβανομένων των ιογενών ηπατίτιδων), ανεξήγητη απώλεια βάρους ή ένα παρατεινόμενο εμπύρετο, διόγκωση λεμφαδένων, σύνδρομο που μοιάζει με λοιμώδη μονοπυρήνωση, πνευμονία, ανεξήγητη πτώση των λεμφοκυττάρων ή των αιμοπεταλίων στην εξέταση αίματος ή εμφάνιση έρπητα ζωστήρα. Να σημειωθεί εδώ ότι δεν σημαίνει ότι σε κάθε περίπτωση που εμφανίζεται μία τέτοια κατάσταση είναι βέβαιη και η συνύπαρξη HIV λοίμωξης. Αλλά είναι ένα καμπανάκι για εξέταση.
Το ερώτημα που τίθεται είναι πώς θα μπορούσαμε να φέρουμε νωρίτερα τη διάγνωση της HIV λοίμωξης; Και με τον τρόπο αυτό να συνδέσουμε νωρίτερα ένα άτομο με τη φροντίδα, ώστε να λάβει έγκαιρα μία εξαιρετικά αποτελεσματική και απλή θεραπεία για να καταστείλει τον ιό και έτσι να αποκαταστήσει την υγεία του και να μη μεταδίδει τον ιό στον σεξουαλικό του σύντροφο. Το μόνο μέσο που έχουμε για να φέρουμε κάποιο θετικό αποτέλεσμα προς αυτή την κατεύθυνση είναι η ενημέρωση, οι πρωτοβουλίες ευαισθητοποίησης του κοινού απέναντι στη λοίμωξη, αλλά και την αντιμετώπισή της. Η ασθένεια, αλλά κυρίως η εξέταση για το ιό HIV δεν πρέπει να αποτελεί ταμπού.
HIV: Το στίγμα βασικό εμπόδιο
Η έρευνα ανέδειξε ότι αποτελεί προτεραιότητα η ενημέρωση και η ευαισθητοποίηση του κοινού για προσυμπτωματικό έλεγχο όσο και για ενημέρωση των επαγγελματιών υγείας για σύσταση ελέγχου για HIV, καθώς θεωρείται ταμπού το να ζητήσει ο γιατρός από ένα άτομο να εξεταστεί για HIV. Γιατί η προκατάληψη θα δημιουργήσει νέα κρούσματα.
Και στις δύο περιπτώσεις πρέπει να καταπολεμηθεί τόσο το στίγμα που φέρει η εξέταση και η HIV λοίμωξη, όσο και ο φόβος για ένα πιθανά θετικό αποτέλεσμα, έχοντας πρόσβαση σε μία απλή εξέταση και σε αποτελεσματικές θεραπείες. Αποτελεί προτεραιότητα η άρση των φραγμών πρόσβασης σε δομές υγείας για εξέταση και φροντίδα χωρίς στίγμα/διακρίσεις.
