Ακμή ενηλίκων: ποια τρόφιμα την επηρεάζουν;

Πολλοί ενήλικες, κυρίως γυναίκες, ταλαιπωρούνται από ακμή, η οποία άλλοτε παρουσιάζεται στην εφηβεία και επιμένει στον χρόνο και άλλοτε εμφανίζεται μετά την ενηλικίωση.

Επιδημιολογικές μελέτες στις προηγμένες χώρες της Δύσης δείχνουν ότι η ακμή εμφανίζεται πλέον σε ποσοστό έως και 50% των ατόμων ηλικίας άνω των 25 ετών, όταν πριν από μερικές δεκαετίες ήταν μια δερματοπάθεια άρρηκτα συνδεδεμένη με την εφηβεία. Κύρια αιτία για την αύξηση της ακμής των ενηλίκων πιστεύεται ότι είναι ο σύγχρονος τρόπος ζωής, με τη διατροφή να συσχετίζεται ολοένα περισσότερο με την ανάπτυξή της.

Την άποψη αυτή ενισχύει μια νέα, μεγάλη έρευνα στην οποία αξιολογήθηκε κάθε παράμετρος που θα μπορούσε να επηρεάσει την ανάπτυξη ακμής των ενηλίκων. Ανάμεσα στις παραμέτρους που ελήφθησαν υπόψη συμπεριλαμβάνονται το φύλο, η φάση της ζωής ειδικά των γυναικών (π.χ. εγκυμοσύνη, κλιμακτήριος), οι καπνιστικές συνήθειες, το επίπεδο της φυσικής δραστηριότητας, το σωματικό βάρος, η ψυχική κατάσταση (π.χ. κατάθλιψη), το ατομικό ιατρικό ιστορικό (π.χ. ιστορικό σακχαρώδους διαβήτη ή άλλων νοσημάτων) και οι διατροφικές συνήθειες.

Αφού συνυπολόγισαν όλους αυτούς τους παράγοντες, οι ερευνητές κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι μια διατροφή πλούσια σε λιπαρά, ζάχαρη (από τρόφιμα και ροφήματα) ή/και γάλα είναι παράγοντας κινδύνου για εμφάνιση ακμής ενηλίκων.

Ειδικότερα, σε σύγκριση με τους συμμετέχοντες που ουδέποτε είχαν πρόβλημα ακμής, ένα σημαντικό ποσοστό των ατόμων που ταλαιπωρούνταν από σπυράκια στο πρόσωπο είχαν την τάση να καταναλώνουν πολύ περισσότερο γάλα, σοκολάτες γάλακτος, σνακ και πρόχειρα φαγητά πλούσια σε λιπαρά, καθώς και τρόφιμα και ροφήματα πλούσια σε ζάχαρη. Οι συμμετέχοντες με ακμή είχαν επίσης την τάση να καταναλώνουν πολύ λιγότερα ψάρια, κρέας, λαχανικά, φρούτα, αλλά και μαύρη σοκολάτα η οποία περιέχει λιγότερο γάλα και ζάχαρη από τη σοκολάτα γάλακτος.

Σύμφωνα με την έρευνα, κάθε μερίδα τροφίμου με πολλά λιπαρά ή/και ζάχαρη και κάθε ποτήρι ροφήματος με ζάχαρη αύξανε την πιθανότητα να έχουν οι συμμετέχοντες ενεργή ακμή στα 30, τα 40 ή και τα 50 τους ακόμα.

Αντίθετα, η υγιεινή διατροφή συσχετίστηκε με μειωμένη πιθανότητα εμφάνισης ενεργού ακμής των ενηλίκων.

Η έρευνα δημοσιεύθηκε πριν από λίγες μέρες στο έγκυρο επιστημονικό περιοδικό JAMADermatology. Πραγματοποιήθηκε σε σχεδόν 24.500 άνδρες και γυναίκες, που είχαν διάμεση ηλικία τα 57 έτη. Το 39% από αυτούς ανέφεραν ότι είχαν ιστορικό ακμής μετά την ενηλικίωση και το 7% ότι είχαν ενεργή ακμή των ενηλίκων.

«Η ακμή είναι μία φλεγμονώδης δερματοπάθεια, στην ανάπτυξη της οποίας παίζουν καθοριστικό ρόλο γενετικοί και περιβαλλοντικοί παράγοντες», σχολιάζει ο Δρ. Μάρκος Μιχελάκης, Δερματολόγος-Αφροδισιολόγος (Αισθητική Δερματολογία-Δερματοχειρουργική). «Διάφορες ενδοκρινικές διαταραχές σε συνδυασμό με γενετική προδιάθεση μπορεί να οδηγήσουν σε αυτήν. Επιπρόσθετα, η χρήση προϊόντων καπνού, το στρες, η έκθεση στην ατμοσφαιρική ρύπανση, ακόμα και η χρήση λανθασμένων καλλυντικών μπορεί να ευνοήσουν την ανάπτυξη και τη σοβαρότητά της. Ολοένα περισσότερες έρευνες, όμως, υποδηλώνουν ότι οι διατροφικές συνήθειες είναι ένας παράγοντας που παίζει σημαντικό ρόλο σε μερικούς πάσχοντες. Τα έως τώρα στοιχεία, όμως, εστιάζονταν σε συγκεκριμένες διατροφικές συνήθειες και προέρχονταν κυρίως από μικρές μελέτες. Η νέα μελέτη όμως αφενός πραγματοποιήθηκε σε χιλιάδες εθελοντές, αφετέρου συμπεριέλαβε όλες τις ομάδες τροφίμων, οι οποίες αξιολογήθηκαν σε επίπεδο ημερήσιας πρόσληψης σε γραμμάρια».

Πώς θα μπορούσε όμως η διατροφή να επηρεάσει την πιθανότητα για εμφάνιση ακμής στην τρίτη ή τέταρτη δεκαετία της ζωής; Οι ερευνητές πιστεύουν ότι το κλειδί είναι οι επιδράσεις της διατροφής στους παθοφυσιολογικούς μηχανισμούς της ακμής. «Η κατανάλωση γάλακτος, π.χ., πιστεύεται ότι αυξάνει τα επίπεδα της ινσουλίνης και του παράγοντα IGF-1, δύο ουσιών που προκαλούν λιπογένεση και πολλαπλασιασμό των κυττάρων της κερατίνης και των σμηγματογόνων αδένων», εξηγεί ο κ. Μιχελάκης. «Ο παράγοντας IGF-1 διεγείρει επίσης τη σύνθεση των ανδρογόνων (ορμόνες του ανδρικού φύλου), η υπερπαραγωγή των οποίων ευνοεί την ακμή».

Επιπρόσθετα, η ακολούθηση μιας διατροφής με υψηλό γλυκαιμικό φορτίο (από τρόφιμα πλούσια σε επεξεργασμένους υδατάνθρακες, όπως η ζάχαρη) μπορεί να οδηγήσει σε αύξηση των επιπέδων ορισμένων χημικών ουσιών που δημιουργούν οξειδωτικό στρες και φλεγμονή, ευνοώντας έτσι την ανάπτυξη ακμής.

«Η ταυτοποίηση των παραγόντων που συμβάλλουν στην ακμή των ενηλίκων είναι σημαντική, διότι η δερματοπάθεια έχει σοβαρές συνέπειες στον ψυχισμό των πασχόντων», τονίζει ο κ. Μιχελάκης. «Έχει διαπιστωθεί ότι προκαλεί ψυχολογική επιβάρυνση, που οδηγεί σε μείωση της αυτοεκτίμησης, φτωχή αυτοεικόνα, κοινωνική απομόνωση ή ακόμα και συμπτώματα κατάθλιψης. Μελέτες έχουν δείξει ότι η ακμή των ενηλίκων, ειδικά όταν είναι σοβαρή, μπορεί να έχει τις ίδιες συναισθηματικές, κοινωνικές και ψυχολογικές συνέπειες με χρόνιες παθήσεις, όπως το άσθμα, η αρθρίτιδα, η επιληψία ή ο σακχαρώδης διαβήτης. Επομένως, η ακμή των ενηλίκων δεν είναι ένα απλό αισθητικό πρόβλημα, αλλά μια κατάσταση με απρόβλεπτες προεκτάσεις και συνέπειες».

Και καταλήγει: «Τα νέα ευρήματα, σε συνδυασμό με άλλα της τελευταίας 15ετίας, έχουν πλέον αλλάξει την αντίληψη που είχαμε για την αιτιοπαθογένεια της ακμής. Παλαιότερα, όταν μας ρωτούσαν οι ασθενείς μας για τον ρόλο της διατροφής στα σπυράκια, τους απαντούσαμε πως δεν είναι σημαντικός. Τώρα πια όμως ξέρουμε ότι μερικά τρόφιμα όπως το γάλα και οτιδήποτε περιέχει ζάχαρη και λιπαρά, μπορεί να παίζουν επιβαρυντικό ρόλο σε μερικούς ασθενείς, ιδιαίτερα εάν γίνεται υπερκατανάλωση και φυσικά εφόσον υπάρχει προδιαθεσική ευαισθησία».