Γιατί δεν μιλώ ποτέ στο τηλέφωνο

Δεν μου αρέσει να μιλώ στο τηλέφωνο. Όποτε χτυπάει νιώθω τεράστιο άγχος και ένταση στους μυς, η καρδιά μου χτυπά δυνατά, η αναπνοή μου πιάνεται, ενώ σε κάποιες περιπτώσεις με καταβάλλει ναυτία. Αν είναι κάπου μακριά, μέχρι να το βρω έχω ιδρώσει ολόκληρος, και συχνά τα γόνατά μου τρέμουν. Ξέρω δε πως, έτσι και το σηκώσω —αν και δεν το σηκώνω πάντα—, θα μου είναι μάλλον αδύνατον να μιλήσω χωρίς να μπερδέψω τα λόγια μου, ή και να αρθρώσω σωστά τις επιβεβλημένες από την ευγένεια λέξεις.

Ο ίδιος δεν τηλεφωνώ ποτέ. Δεν έχω βέβαια σταθερό τηλέφωνο, και το καρτοκινητό μου είναι πάντα χωρίς μονάδες. Έτσι, ακόμη και να ήθελα να τηλεφωνήσω, δεν μπορώ να το κάνω. Και δεν το κάνω.

Δεν είμαι σίγουρος αν πρόκειται για κοινωνική φοβία, ή διαταραχή κοινωνικού άγχους. Ενδεχομένως. Όμως έχω μερικές καλές δικαιολογίες. Πολύ καλές, κατά την όχι και τόσο ταπεινή γνώμη μου.

Κάθε ημέρα, λόγω της φύσεως της δουλειάς μου και των λοιπών δραστηριοτήτων μου, επικοινωνώ με μερικές ΔΕΚΑΔΕΣ ανθρώπους — επικοινωνώ γραπτώς. Είτε πρόκειται για μηνύματα στο Messenger, είτε για μέιλ ή ό,τι άλλο, ΔΕΝ αποφεύγω την επικοινωνία. Το αντίθετο συμβαίνει. Μιλώ με δεκαπλάσιους ανθρώπους καθημερινά από ό,τι ο μέσος άνθρωπος. Αυτό που δεν κάνω είναι να μιλώ ΣΤΟ ΤΗΛΕΦΩΝΟ.

Με τα μηνύματα ή τα κείμενα γενικώς αντί για τις τηλεφωνικές συνδιαλέξεις —με τη γραπτή αλληλογραφία, δηλαδή, όπως μετεξελίχθηκε από την κλασικού τύπου επιστολογραφία—, μιλώ με όσους ανθρώπους πρέπει να μιλήσω με τον καλύτερο (και προσφορότερο) τρόπο, ελέγχοντας αυτά που θα πω, τσεκάροντάς τα πριν τα στείλω (ή, έστω, τσεκάροντάς τα τις περισσότερες φορές, καθώς δεν μπορείς να αποφεύγεις πάντα τα λάθη, ακόμα και αν είσαι επαγγελματίας του γραπτού λόγου) και ξέροντας πως scripta manent: αυτό που είπαμε είναι αυτό και όχι κάτι άλλο. 

Δεν ισχύει το ίδιο με τα τηλεφωνήματα. Στο τηλέφωνο είναι σχεδόν αδύνατον να είσαι σίγουρος για όσα λέγονται ή για όσα ειπώθηκαν, για όσα αποφασίστηκαν και για όσα είναι υπό διαπραγμάτευση. Όταν τηλεφωνείς, δεν μπορείς να έχεις κάποιου είδους σοβαρή επιστασία επί όσων διαμείβονται. Όταν τηλεφωνείς, δεν ακούς καν τον άλλον: προσπαθείς να σκεφτείς τι πρέπει να του πεις στη συνέχεια. Είναι εφιαλτικό.

Με το τηλέφωνο, χάνεται πολύτιμος χρόνος. Όχι μόνο με τις «καλημέρες», το συχνά ψευδές ενδιαφέρον για παρελκυστικές λεπτομέρειες, τις μακροσκελείς εισαγωγές στο κυρίως θέμα κ.ο.κ., αλλά και με την ίδια τη φύση αυτού τού τόσο 80s μέσου. Ο προφορικός λόγος είναι συχνά χαοτικός. (Συχνά = κατά 99%). Ο γραπτός, ασύντακτος ή μη, όχι.

Με τον χρόνο, έχω αναπτύξει μία απέχθεια προς όσους μιλούν στο κινητό ενώ προχωρούν στον δρόμο. Και δεν εννοώ κάποια, πέστε, επαγγελματικά τηλεφωνήματα που ίσως να μη χωρούν αναβολή (ας πούμε τις πληροφορίες για ένα φονικό ή για την ήττα της ομάδας σου αν ήσουν στο Άγιον Όρος και δεν είχες πρόσβαση στο ίντερνετ), αλλά το απλό κουτσομπολιό και τα περί ανέμων και υδάτων λόγια μεταξύ γνωστών και φίλων. Το κουβεντολόι στον δρόμο με ενοχλεί όσο ενοχλεί έναν υπεύθυνο καλού, σοβαρού εστιατορίου η χρήση του κινητού στο τραπέζι. Ευχαρίστως θα απαγόρευα τα κινητά σε όλα τα εστιατόρια, αν και δεν έχω πάει ούτε μία φορά στη ζωή μου σε καλό. Θα τα απαγόρευα ακόμη και στα καφενεία που προτιμώ. (Και φυσικά στα σχολεία, στον κινηματογράφο, στο θέατρο, στις γκαλερί, στις συναυλίες, στα γήπεδα, και ενδεχομένως παντού αλλού. Δεν χρειαζόμαστε αυτές τις συσκευές, αλλά δεν το ξέρουμε).

Κάποιοι άνθρωποι μιλούν στο τηλέφωνο με έναν τρόπο που μπορεί να κάνει έναν γλυκύ άνθρωπο να εκμανεί, να βγει από τα ρούχα του, να πλημμυρίσει το μυαλό του σκηνές βίας: μιλούν φωναχτά, επεκτατικά, μάτσο, με θρασύτητα και με εξαιρετικά άσχημη, τσιριχτή ή βραχνή, φωνή. Αυτό συνέβαινε ασφαλώς και με τα σταθερά τηλέφωνα. Αλλά κανείς δεν μας υποχρέωνε να βρισκόμαστε κοντά σε δαύτους όσο μιλούσαν στο σταθερό, παρεκτός αν ήμασταν υπάλληλοί τους ή κάτι παρόμοιο. Αυτοί όμως που μιλούν φωναχτά στο κινητό βρίσκονται παντού. Βρίσκονται στον δημόσιο χώρο. Στον χώρο μας.

Ακόμη χειρότερα: με τα κινητά, οι άνθρωποι τείνουν να μιλούν κατά 32%-35,7% δυνατότερα από ό,τι σε ένα σταθερό. The horror.

Σε ξεχωριστή κατηγορία βρίσκονται όσοι μιλούν στο κινητό στον δρόμο ενώ βγάζουν βόλτα τον σκύλο τους. Συχνά ο σκύλος τους ξεφεύγει από την προσοχή τους, τον πατούν αυτοκίνητα, τρώει περιττώματα, πατάει γυαλιά ή δαγκώνει περαστικούς. Η βόλτα με τον σκύλο μας είναι ιερή: είναι ΜΕΓΑΛΗ ντροπή να μιλάς στο κινητό όταν βγαίνετε για βόλτα οι δυο σας, και οφείλω να σας πω ότι δεν σας αξίζει αυτός ο σκύλος. Δώστε τον κάπου αλλού.

Με τα τηλέφωνα, ακόμη και βλέποντας στην οθόνη ποιος σε καλεί (αν υποθέσουμε πως έχεις περασμένο εκείνο τον αριθμό στην ατζέντα σου, πράγμα που ισχύει μόνο στις μισές περιπτώσεις), δεν ξέρεις, δεν μπορείς να ξέρεις (είναι αδύνατον), τι πρόκειται να σου πει το συγκεκριμένο άτομο. Ίσως σού ανακοινώσει έναν θάνατο, έναν ακρωτηριασμό, ή την ανατίναξη ενός αυτοκινήτου, ή ηφαιστείου. Και να σου τον ανακοινώσει μετά από πέντε λεπτά «κοινωνικώς επιβεβλημένες» καλημέρες («κοινωνικώς επιβεβλημένες», όπως κοινωνικώς επιβεβλημένη είναι η κλειτοριδεκτομή σε κάτι πρωτόγονες κοινωνίες Νεάντερταλ) και πλαστό ενδιαφέρον για την υγεία σου, την υγεία του πλανήτη και το Ουκρανικό.

Αυτό δεν συμβαίνει με τα γραπτά μηνύματα, τα μέιλ και τα συναφή: μπορούμε να αποτιμήσουμε το νόημά τους με μία και μόνη ματιά, και να λάβουμε έτσι άμεσα όσες πληροφορίες κομίζει. Στις πλείστες περιπτώσεις, δεν χρειάζονται πάνω από δύο δευτερόλεπτα.

Τα κινητά τηλέφωνα, τέλος, δεν είναι κινητά τηλέφωνα. Εδώ και ΠΟΛΥ καιρό, τα κινητά τηλέφωνα είναι smartphones. Ήτοι, είναι υπολογιστές τσέπης. Οι υπολογιστές (κατ’ αυτά, ΚΑΙ τα αναθεματισμένα smartphones) κάνουν εκατομμύρια πράγματα, και το πιο ποταπό, το πιο χαμηλής αξίας από αυτά είναι να εκτελούν και χρέη τηλεφώνου. Αν δεν είμαστε γιατροί, πυροσβέστες ή εκδότες, δεν χρειάζεται να πέφτουμε τόσο χαμηλά ώστε να κάνουμε μαζί τους ΑΥΤΟ το πράγμα. Δεν χρειάζεται να κάνουμε οτιδήποτε μαζί τους, αλλά σίγουρα όχι ΑΥΤΟ. Είναι σαν να έχεις ένα αυτοκίνητο (όχι, δεν έχω αυτοκίνητο) και να το χρησιμοποιείς για να πηγαίνεις στο περίπτερο.

Άρχισα να κουβαλώ το κινητό μου πέρυσι με τα SMS της πανδημίας. Μέχρι τότε, το είχα παροπλισμένο, ξεχασμένο σε ένα συρτάρι. Η πανδημία έχει καταστρέψει τη ζωή μου γιατί αναγκάστηκα να το βγάλω από κει μέσα.

Δεν ξέρω τον αριθμό του κινητού μου. Ούτε θα τον μάθω ποτέ.