Μια ριζοσπαστική λύση για το υψηλό χρέος από το ΔΝΤ

Ορισμένες πλούσιες χώρες με ιδιαίτερα υψηλά επίπεδα δημοσίου χρέους θα μπορούσαν να επιτύχουν απλώς να συνεχίσουν να “ζουν με αυτό”, διότι οι προσπάθειες μείωσης των χρεών τους ενέχουν και οι ίδιες κινδύνους: τη θέση αυτή διατυπώνουν σε μελέτη τους τρεις οικονομολόγοι του ΔΝΤ, θέτοντας υπό αμφισβήτηση το δόγμα που κυριαρχεί επί δεκαετίες για τα οφέλη της άσκησης πολιτικών λιτότητας.

Τα κράτη μέλη της ευρωζώνης και άλλες χώρες με προηγμένες οικονομίες αντιμετωπίζουν σοβαρά προβλήματα λόγω της διόγκωσης των δημοσίων χρεών τους μετά την παγκόσμια οικονομική κρίση της περιόδου 2007-2009. Ορισμένες αντιμετώπισαν πιέσεις να ικανοποιήσουν τις αγορές προχωρώντας σε ταχεία δημοσιονομική προσαρμογή.

Το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο είχε ήδη προειδοποιήσει στο παρελθόν ότι οι προσπάθειες να περισταλούν οι δαπάνες ή να αυξηθούν οι φόροι πολύ γρήγορα μετά την κρίση θα έπλητταν την οικονομική ανάπτυξη. Τώρα οι οικονομολόγοι του ΔΝΤ Τζόναθαν Όστρι, Ατίς Γκος και Ραφαέλ Εσπινόθα πηγαίνουν ακόμη πιο μακριά τη θέση αυτή, επιχειρηματολογώντας ότι οι χώρες οι οποίες είναι σε θέση να αναχρηματοδοτούνται στις αγορές με εύλογα κόστη δανεισμού καλό θα ήταν να αποφεύγουν τις επιζήμιες συνέπειες της εφαρμογής πολιτικών λιτότητας.

“Μια ριζοσπαστική λύση για το υψηλό χρέος είναι να μην κάνεις απολύτως τίποτε”, ανέφεραν σε ανάρτησή τους σε ιστολόγιο που συνοδεύει το έγγραφό τους—που δεν αποτελεί μεν επίσημη θέση του ΔΝΤ, αλλά θα μπορούσε να συμβάλει στη διαμόρφωση της μελλοντικής πολιτικής του.

“Το χρέος βλάπτει την ανάπτυξη... αλλά αυτό δεν σημαίνει πως η μείωση του διά της αποπληρωμής του ωφελεί την ανάπτυξη. Υπάρχει περίπτωση η θεραπεία να είναι χειρότερη από την ασθένεια: η αποπληρωμή του χρέους θα προϋπέθετε την περαιτέρω στρέβλωση της οικονομίας, με ανάλογες συνέπειες για τις επενδύσεις και την ανάπτυξη”, υποστήριξαν οι τρεις οικονομολόγοι.

Αντ' αυτού οι χώρες μπορεί απλώς να περιμένουν τα χρέη τους να μειωθούν διαμέσου της υψηλότερης ανάπτυξης ή της αύξησης των φορολογικών τους εσόδων εν καιρώ.

Ο διάλογος για τις πολιτικές λιτότητας είναι όλο και πιο έντονος σε χώρες όπως είναι η Βρετανία, η Ισπανία, η Πορτογαλία και η Ελλάδα, καθώς οι ψηφοφόροι διαμαρτύρονται έντονα για τις οδυνηρές συνέπειες των δημοσιονομικών περικοπών.

Οι οικονομολόγοι του ΔΝΤ δεν αναφέρονται σε πολλές συγκεκριμένες χώρες, παραθέτουν ωστόσο ένα γράφημα του 2014 της Moody's Analytics που παρουσιάζει τις περισσότερες ανεπτυγμένες οικονομίες, ανάμεσά τους αυτές των ΗΠΑ, της Βρετανίας και της Γερμανίας, στην “πράσινη ζώνη”, κάτι που σημαίνει ότι έχουν μεγάλα περιθώρια δημοσιονομικής ευελιξίας και δεν υπάρχει καμιά βιασύνη για τη μείωση του δημοσίου χρέους τους.

Ωστόσο χώρες όπως η Γαλλία, η Ισπανία, ή η Ιρλανδία, λένε οι οικονομολόγοι, πρέπει να είναι προσεκτικές όσον αφορά το δημόσιο χρέος τους, ενώ η Πορτογαλία αντιμετωπίζει “σημαντικό” κίνδυνο.

Η Ιαπωνία, η Ιταλία, η Ελλάδα και η Κύπρος όμως αντιμετωπίζουν “πολύ σοβαρό κίνδυνο”, πράγμα που σημαίνει ότι οφείλουν να προχωρήσουν σε δημοσιονομική προσαρμογή, σύμφωνα με το γράφημα.

Στις χώρες όπου “τα δημοσιονομικά περιθώρια έχουν εξαντληθεί (...) οι περιορισμοί που αφορούν τη βιωσιμότητα του χρέους αφήνουν λιγοστές επιλογές. Αυτό ασφαλώς ισχύει για χώρες όπως είναι η Ελλάδα”, αναφέρουν οι οικονομολόγοι. Οι χώρες αυτές πρέπει να “επικεντρωθούν” στη μείωση του χρέους τους, υποστηρίζουν οι ίδιοι.

photo © ΑΠΕ-ΜΠΕ/ΑΠΕ-ΜΠΕ/ΟΡΕΣΤΗΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΟΥ