Ευτυχώς που δεν είμαι φυλακή, γιατί αν ήμουν και αρρώσταινα δεν θα με πήγαινε ασθενοφόρο στο νοσοκομείο αλλά κλούβα με τα χέρια δεμένα πίσω. Αν πάλι έπαιρνα άδεια και επέστρεφα θα μου έψαχναν μέχρι και τον πρωκτό (αν ήμουν γυναίκα και τον κόλπο) για να διαπιστώσουν αν έχω πάνω μου ναρκωτικά – «παρότι υπάρχουν ειδικά μηχανήματα γι’ αυτό το σκοπό, κι εκτός αυτού είναι κοινό μυστικό ότι η όποια διακίνηση γίνεται με την ανοχή ή τη συνεργασία ανθρώπων της φυλακής» λέει ο Πάνος Λάμπρου, μέλος της Πρωτοβουλίας για τα Δικαιώματα των Κρατουμένων.
Τη Δευτέρα 3/11, σε μια πρωτοφανή κινητοποίηση στα ελληνικά χρονικά, η μεγάλη πλειοψηφία των κρατουμένων άρχισε αποχή συσσιτίου και από την Πέμπτη 6/11 απεργία πείνας, διεκδικώντας ανθρώπινες συνθήκες διαβίωσης. Η μεγάλη συμμετοχή θορύβησε την οργανωμένη πολιτεία, και το Υπουργείο Δικαιοσύνης άρχισε διάλογο με την Πρωτοβουλία και άλλους φορείς. Στις αρχές της εβδομάδας οι απεργοί πείνας πλησίαζαν τους 5.000 – αριθμός πρωτόγνωρος στα παγκόσμια χρονικά.
Τα αιτήματα
Οι κρατούμενοι έχουν 16 βασικά αιτήματα, ένα από αυτά είναι οι ανθρώπινες συνθήκες διαβίωσης, όρος που πέφτει στον τοίχο της πραγματικότητας: οι ελληνικές φυλακές χωρούν 7.000 ανθρώπους, οι κρατούμενοι όμως είναι περισσότεροι από 13.000 (ανάμεσά τους 650 γυναίκες και 700 ανήλικοι), που σημαίνει ότι ο ένας κοιμάται πάνω στον άλλον. Το υπουργείο έχει έτοιμη την απάντηση για την αποσυμφόρηση, φτιάχνει νέες, υπερσύγχρονες φυλακές για να χωράνε όλοι, κι ακόμη περισσότεροι αν χρειαστεί – την ίδια ώρα ο Δικηγορικός Σύλλογος Αθηνών, ο οποίος συμπαραστέκεται στον αγώνα των κρατουμένων, έχει καταγγείλει την αυστηρότητα των ποινών.
Ακόμη, σχεδόν το 50% των κρατουμένων βρίσκονται στις φυλακές είτε για υποθέσεις ναρκωτικών είτε για υποθέσεις που σχετίζονται με αυτά, όπως μικροκλοπές κ.λπ., όμως, τελικά, οι τοξικοεξαρτημένοι είναι ή δεν είναι ασθενείς; Πρέπει να μπαίνουν στη φυλακή ή να τους δίνεται η ευκαιρία να αποτοξινωθούν; Η πολιτεία έχει χρήματα για περισσότερες φυλακές και δεσμοφύλακες αλλά δεν έχει για γιατρούς και ειδικούς; Να η απάντησή της στην πράξη: όλοι οι κρατούμενοι αποφυλακίζονται με την έκτιση των 3/5 της ποινής τους. Όλοι εκτός των εξαρτημένων, οι οποίοι θα πρέπει να εκτίσουν τα 4/5…
«Ένα άλλο αίτημα» λέει η Ιωάννα Δρόσου, επίσης από την Πρωτοβουλία για τα Δικαιώματα των Κρατουμένων, «είναι η κατάργηση των φυλακών ανηλίκων, οι οποίες είναι προφανές ότι αποτελούν προθάλαμο για τις φυλακές ενηλίκων. Λύση δεν μπορεί να είναι η τιμωρία και ο εγκλεισμός σε κελιά, χωρίς μόρφωση και ιατρική φροντίδα, αλλά η δημιουργία εναλλακτικών θεσμών δημιουργικής ένταξης στο κοινωνικό σύνολο».
Ζήτημα πολιτισμού
Στις σύγχρονες δυτικές κοινωνίες η «ευμάρεια» των πολιτών μετριέται με το πόσα αυτοκίνητα, κινητά, ακίνητα, έγχρωμες τηλεοράσεις και άλλα τέτοια αντιστοιχούν ανά εκατό ή χίλιους ανθρώπους. Κάποιος, πάλι, που δεν θυμάμαι ποιος, είχε πει κάτι σαν «ο πολιτισμός κάθε λαού μετριέται από το πώς αντιμετωπίζει τους ψυχικά ασθενείς και τους φυλακισμένους» – που σημαίνει ότι το μηδενικό το δικαιούμαστε και με το παραπάνω. Απόδειξη: δύο από τα αιτήματα των κρατουμένων είναι να έχουν 24ωρη ιατρική κάλυψη και το επισκεπτήριο μεταξύ συντρόφων να γίνεται σε ιδιαίτερους, κλειστούς χώρους. «Δηλαδή, πράγματα που θα έπρεπε να είναι αυτονόητα, γίνονται αιτήματα και αποτελούν αφετηρία εξεγέρσεων» λέει ο Πάνος Λάμπρου. Κι ένα εξωφρενικό: από το 2005, με εγκύκλιο του εισαγγελέα του Αρείου Πάγου, έχει απαγορευθεί η είσοδος του Συνηγόρου του Πολίτη στις φυλακές. Την ίδια ώρα, το Συμβούλιο της Ευρώπης επιβάλλει την επέμβαση ανεξάρτητης αρχής στις φυλακές…
