Πώς αντιδρούν οι πολιτικοί στην πρόκληση των αλλαγών;
Διανοούμενοι, δημοσιογράφοι, ιστορικοί, πολιτικοί και κοινωνικοί αναλυτές ολοένα και πιο συχνά αναφέρονται στην κρίση της Δημοκρατίας ή της φιλελεύθερης δυτικής δημοκρατίας. Αναίτια; Δυστυχώς όχι. Σε μια παλαιότερη έρευνα αναφέρεται ότι: «Η ποιότητα της παγκόσμιας δημοκρατίας καταγράφει αρνητικό υψηλό 15ετίας και η δυσφορία της κοινής γνώμης σημειώνει τη χειρότερη επίδοση από το 1995.»
Οι διαπιστώσεις της έρευνας στα δυο χρόνια που παρήλθαν δεν άλλαξαν. Αντιθέτως οι δείκτες χειροτέρεψαν. Η απογοήτευση και ο σκεπτικισμός των πολιτών, η αμηχανία όλων μπροστά στις συνεχείς αλλαγές, η ολοένα και εντονότερη πόλωση ανάμεσα σε ακραίες και πολύ συχνά ψευδείς ή (χειρότερα) ημιαληθείς απόψεις που διαδίδονται αστραπιαία στο διαδίκτυο είναι μερικές από τις αιτίες που οι πολίτες αισθάνονται ότι η πολιτική και οι πολιτικοί δεν έχουν τίποτα ουσιαστικό να τους πουν. Έτσι όμως το χάος μεγαλώνει και βαθαίνει.
Πώς αντιδρούν οι πολιτικοί στην πρόκληση των αλλαγών; Αναζητούν μετρήσιμα ποσοτικά οικονομικά κριτήρια. Είναι ενδεικτικό ότι από το 1991 μέχρι σήμερα το επίπεδο φτώχειας αναπροσαρμόστηκε με βάση την ευημερία των δεικτών των οικονομικών μεγεθών και όχι με τις πραγματικές ανάγκες των πολιτών που δημιουργήθηκαν εν τω μεταξύ. Σημαντικές αλλαγές αποδείχθηκαν ότι έγιναν σε βάρος των συνθηκών εργασίας και ζωής όπως η μετάβαση από τον όρο «εργαζόμενος» στον όρο «απασχολήσιμος». Γνωρίζουμε πολύ καλά ότι αυτές δεν έγιναν με όρους πολιτικούς αλλά με όρους οικονομικούς. Αποτελούν τις σημαντικότερες από τις αιτίες που οδήγησαν στο σημερινό αδιέξοδο. Πρέπει να τονιστεί εδώ ότι η έννοια «επίπεδο φτώχειας» στον δυτικό ιδιαίτερα κόσμο δεν σημαίνει μόνο το όριο του λιμού αλλά και της πρόσβασης στα αγαθά της δημοκρατίας και των δικαιωμάτων του ανθρώπου. Η αντίδραση των πολιτικών θυμίζει τις περιγραφές του μεγάλου γάλλου ιστορικού Mark Ferro στο βιβλίο του «Τύφλωση» στο οποίο εξηγεί πολύ γλαφυρά τις αιτίες που πολιτικοί και πολίτες αρνιόμαστε να δούμε την πραγματικότητα.
Μια ακόμα πλευρά που πρέπει να την εξετάσουμε διαφορετικά είναι η ανάδυση του λαϊκισμού, της ρητορικής του μίσους και του αυταρχισμού. Συνήθως πιστεύουμε ότι είναι αποτέλεσμα στενοκεφαλιάς. Η An. Applebaum στο βιβλίο της «Το Λυκόφως της Δημοκρατίας». Η σαγήνη του αυταρχισμού εξηγεί ότι «είναι καλύτερο να τη χαρακτηρίζουμε απλοϊκή σκέψη. Οι άνθρωποι προσελκύονται συχνά από τις ιδέες του αυταρχισμού επειδή τους ενοχλεί η πολυπλοκότητα. Απεχθάνονται τις διαιρέσεις…Αναζητούν λύσεις σε μια νέα πολιτική φρασεολογία η οποία τους κάνουν να νιώθουν ασφαλείς».
Ο φόβος, η πολυπλοκότητα και η ταχύτητα των αλλαγών αναβιώνουν την νοσταλγία. Αν προσθέσουμε εδώ την απογοήτευση των πολιτών για την έλλειψη αξιοκρατίας η οποία εκφράζεται σχεδόν σε όλες τις δημοσκοπήσεις, τον ξύλινο, στυφό και πολύ συχνά στριφνό λόγο των πολιτικών και την απουσία του διαλόγου ανάμεσα σε πολιτικές ιδεολογίες που έχουν να προσφέρουν προοπτική και λύσεις, είναι πολύ εύκολο να αντιληφθούμε γιατί επικρατεί ο λαϊκισμός και βρίσκουν έδαφος οι θεωρίες συνομωσίες.
Τι έχουμε να προσφέρουμε ως διέξοδο; Τα ακροδεξιά κόμματα μιμούνται τον μεγάλο Ιεροεξεταστή και προσφέρουν ψωμί αντί της ελευθερίας. Είναι αλήθεια ότι βρισκόμαστε σε κρίσιμο σταυροδρόμι. Είναι σαφές ότι η πολιτική δεν πρέπει να αφεθεί στα χέρια των «διευθυντικών στελεχών» ή σε πολιτικούς που αισθάνονται έτσι. Ο μόνος δρόμος που οδηγεί εκτός αδιεξόδου είναι της πολιτικής η οποία αρθρώνει λόγο απλό αλλά όχι απλουστευτικό, διαυγή, έχει όραμα που βασίζεται σε ξεκάθαρες ιδεολογικές βάσεις, υπερέχει της οικονομίας και οι αξίες που εκπροσωπεί εκκινούν από τον άνθρωπο. Της πολιτικής που κάνει το ανέφικτο, εφικτό.
19°
