Γιώργος Παπανδρέου: Στόχος μου, μια παράταξη σε ρόλο πρωταγωνιστή

Κύριε Παπανδρέου, γιατί αποφασίσατε να θέσετε υποψηφιότητα;
Έχω παλέψει για την ιδέα της συμμετοχικής διαδικασίας και την ενεργή εμπλοκή του πολίτη στον δημόσιο βίο. Είμαι υποψήφιος γιατί θέλω να κινητοποιήσω όλους τους δημοκρατικούς και προοδευτικούς πολίτες, προκειμένου να ξανακάνουμε την παράταξή μας ισχυρή και πλειοψηφούσα.
H χώρα χρειάζεται εναλλακτική πρόταση που δεν θα υποκύπτει στον σημερινό καθηλωτικό συντηρητικό διπολισμό. Είναι ευκαιρία τώρα που το Κίνημα Αλλαγής βρίσκεται στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος να θέσουμε την πολιτική ατζέντα στην κορυφή των προτεραιοτήτων μας και των πολιτών, για να κερδίσουμε την εμπιστοσύνη της κοινωνίας. Είναι άσκηση διπλής κατεύθυνσης. Αλλά σε κάθε περίπτωση αφορά τη χώρα και τους Έλληνες.

Τι είναι αυτό που διακρίνει τη δική σας υποψηφιότητα σε σχέση με τους αντιπάλους σας, ποιο είναι το δικό σας ατού;
Δεν υπάρχουν αντίπαλοι σε μια τέτοια δημοκρατική διαδικασία. Με τους συνυποψηφίους μου έχω συνεργαστεί στο παρελθόν, και ο καθένας από τη δική του οπτική καταθέτει την πρότασή του για το μέλλον της παράταξης. Αυτή την πρόταση καλούνται να αξιολογήσουν οι πολίτες. Σε αυτήν τη φιλοσοφική βάση διαμορφώνεται και η δική μου πρόταση, που θέτει στο προσκήνιο ζητήματα αρχών και ιδεών, αλλά και τη διάθεση για σύγκρουση με στόχο τη χειραφέτηση της παράταξης και την αλλαγή του υφιστάμενου πολιτικού συστήματος.

Τι θα κρίνει την εκλογή αρχηγού  στο ΚΙΝΑΛ; Το συναίσθημα, οι θέσεις, η διάθεση ή όχι συνεργασιών, η προοπτική εξουσίας; Και εσείς πού θα ρίξετε το βάρος;
Πριν απ’ όλα, οι πολίτες είναι εκείνοι που θα κρίνουν την εκλογή προέδρου. Η δική μου θέση έκλινε πάντα προς το αξιακό περιεχόμενο της πολιτικής. Οι θέσεις και οι πράξεις είναι εκείνες που αλλάζουν τη ζωή του πολίτη, όχι τα εύκολα λόγια και οι εντυπώσεις. Ο δικός μου στόχος παραμένει επικεντρωμένος στην κοινωνία και σε κάθε προοδευτικό πολίτη. Εκείνους καλώ να ανατρέψουν ένα πολιτικό σκηνικό κακοφορμισμένο από την αλαζονεία της εξουσίας και την αδιαφάνεια. Η πρότασή μου αφορά την αλλαγή που χρειάζεται ο τόπος με την προοδευτική παράταξη στον ρόλο του πρωταγωνιστή.

Ενώ στην Ευρώπη η Κεντροαριστερά ανακάμπτει, στην Ελλάδα το ΚΙΝΑΛ βρίσκεται, εδώ και καιρό, στην κατηγορία «μικρά κόμματα». Τι θα κάνετε για να αντιστρέψετε το πρόβλημα αξιοπιστίας που καθήλωσε το κόμμα σας επί μία δεκαετία σε αυτά τα ποσοστά; Πώς θα ξεχάσουν οι πολίτες όχι τα μνημόνια αλλά το τι οδήγησε σε αυτά;
Για να αντιμετωπίσουμε το έλλειμμα αξιοπιστίας της πολιτικής, πρέπει να συμπεριλάβουμε στην ατζέντα όλα τα μεγάλα  προβλήματα που φέρνει η 4η Βιομηχανική Επανάσταση, η κλιματική κρίση, οι πανδημίες, οι μετακινήσεις των πληθυσμών, η αλλαγή της δημογραφικής σύνθεσης, καθώς και η ανάγκη διασφάλισης των δικαιωμάτων μαζί με τον σεβασμό των ανθρώπινων επιλογών.
Επίσης, χρήσιμο θα ήταν να είχε ήδη από καιρό υπάρξει μια ουσιαστική συζήτηση για τις πραγματικές αιτίες που οδήγησαν στον αναγκαστικό δανεισμό και στα μνημόνια, καθώς αυτό θα μας έδινε κρίσιμα διδάγματα και συμπεράσματα για να σχεδιάσουμε ένα πιο σίγουρο μέλλον. Δεν εξυπηρετεί όμως τη Ν.Δ. και τον ΣΥΡΙΖΑ η αλήθεια για τις αιτίες και τις παθογένειες του συστήματος. Και οι δύο δοκιμάστηκαν και έλαβαν πιο σκληρές και επώδυνες αποφάσεις από τις δικές μας. Η κοινωνία ωστόσο εξακολουθεί να έρχεται αντιμέτωπη με τα ίδια προβλήματα και ας πανηγυρίσαμε το τέλος των μνημονίων. Καταλαβαίνει, λοιπόν, πως το μοτίβο των αιτιών της κρίσης επαναλαμβάνεται. Χρειάζονται θαρραλέες αποφάσεις για να συγκρουστούμε με τις παθογένειες και να κάνουμε συμμέτοχο τον πολίτη στην αλλαγή. Δεν φοβήθηκα να το κάνω στο παρελθόν και θα το ξανακάνω και στο μέλλον.

Στις πρόσφατες δημοσκοπήσεις μετά από αρκετό καιρό, το Κίνημα Αλλαγής εμφανίζει σημάδια δημοκοπικής ανάκαμψης. Πέρα από τη συγκίνηση για τον χαμό της Φώφης Γεννηματά και το ενδιαφέρον που προκαλεί η εκλογή αρχηγού, ποιες θα είναι οι δικές σας πρώτες, όχι συμβολικές, αλλά ουσιαστικές κινήσεις που θα κάνετε ώστε να διατηρηθεί και να ενισχυθεί το ενδιαφέρον της κοινωνίας;
Με ουσιαστικές και καθημερινές παρεμβάσεις στα θεσμικά προβλήματα της χώρας, την αδιαφάνεια και την αναξιοκρατία, καταθέτοντας κιόλας τη λύση. Οι εποχές των άγονων αντιπαραθέσεων έχουν παρέλθει. Θα κριθούμε όλοι εντός του πολιτικού στίβου, είναι μια μάχη για τα καθημερινά προβλήματα του πολίτη, το δημόσιο συμφέρον αλλά και τις μεγάλες προκλήσεις της εποχής. Η προοδευτική παράταξη θα είναι φορέας ελπίδας και προοπτικής. Παράλληλα, θα ξεκινήσουμε έναν διάλογο με τη συμμετοχή όλων των κοινωνικών φορέων, ώστε να διαμορφώσουμε συμμετοχικά μια προοδευτική κυβερνητική πρόταση που θα αποτελεί και τη βάση ενός νέου κοινωνικού συμβολαίου, βιώσιμου και πράσινου.

Οι μεταρρυθμίσεις έχουν πολιτικό κόστος. Χρειάζονται συναινέσεις με τους πολιτικούς αντιπάλους και συγκρούσεις με κοινωνικές ομάδες και τα οργανωμένα συμφέροντα. Μπορείτε να πείσετε τους δύσπιστους πολίτες ότι είστε έτοιμος να το αναλάβετε;
Στις εκλογές του 2009, όταν εκλέχθηκα πρωθυπουργός, σας θυμίζω ότι το πρόγραμμα που παρουσιάσαμε έτυχε ευρείας λαϊκής ανταπόκρισης, επειδή ο κόσμος αναζητούσε βαθιές αλλαγές. Άρα υπάρχει πεδίο για συναινέσεις. Πολύ περισσότερο, αν αναλογιστείτε ότι εκείνη η μεταρρυθμιστική πρόταση, κατά το σκέλος που υλοποιήθηκε, αγκαλιάστηκε από τους πολίτες, γιατί απάντησε στις πραγματικές αιτίες προβλημάτων, επομένως πρέπει να υλοποιηθεί και εκείνο το μέρος που δεν προλάβαμε, γιατί μας ανέκοψαν αυτήν την προσπάθεια, εμπλουτισμένο με όλα τα νεότερα μέτωπα που απαιτούν απαντήσεις.
Άρα, σε ό,τι με αφορά, έχω δώσει δείγματα επιτυχούς γραφής, τόσο για τη βούλησή μας να συγκρουστούμε όσο και για την ανάγκη να επιτύχουμε συναινέσεις, αρκεί να το επιθυμούν και οι άλλοι.
Θα σας έλεγα μάλιστα ότι την αποφασιστικότητά μας να δώσουμε λύσεις, ακόμη και με συγκρούσεις αν χρειαστεί, καταδεικνύουν και οι ενορχηστρωμένες επιθέσεις προς το πρόσωπό μου. Οι πολίτες δεν είναι δύσπιστοι όταν καταθέτεις ένα ολοκληρωμένο σχέδιο μέσα από διαβούλευση, και αυτό δεν ευνοεί τους λίγους, αλλά τους πολλούς και το δημόσιο συμφέρον. Αυτό επιβεβαιώνεται και από το γεγονός ότι τις μεταρρυθμίσεις της διετίας 2009-2011 τις επικαλούνται πλέον και στη δημόσια συζήτηση. Θα ήθελα, όμως, να κάνω μια επισήμανση απολύτως αναγκαία: είναι άλλο πράγμα να συγκρούεσαι με συμφέροντα και κατεστημένα για το δημόσιο συμφέρον και άλλο πράγμα να καλλιεργείς την κοινωνική πόλωση με αδιέξοδες και αχρείαστες μικροπολιτικές συγκρούσεις.

Το ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ προβάλλει τη σοσιαλδημοκρατία ως τη δική του πρόταση εξουσίας, αλλά το έργο του «επαναπατρισμού» των χαμένων κεντρώων ψηφοφόρων δεν θα είναι εύκολη υπόθεση. Το πρόβλημα είναι διπλό: από τη μία, το σύγχρονο προφίλ της κυβέρνησης Μητσοτάκη, που στελεχώθηκε από μερικά από τα πιο αξιόλογα στελέχη του δικού σας χώρου, φαίνεται να ικανοποιεί αρκετά τους κεντρώους μετριοπαθείς πολίτες, από την άλλη, ο αρνητισμός, ο λαϊκισμός, η «μαχητικότητα» της αντιπολίτευσης έλκουν τους υπολοίπους. Ποια είναι η πρότασή σας και προς τους μεν και προς τους δε ώστε να μην υπάρχει διγλωσσία αλλά ξεκάθαρη θέση;
Οι αποσπασματικές μεταρρυθμιστικές παρεμβάσεις χωρίς ιδεολογικό υπόβαθρο είναι η πλέον απολίτικη άποψη. Η κυβέρνηση του κυρίου Μητσοτάκη παραμένει τυχοδιωκτική και χαοτική στην επιδίωξή της με αδιαφανείς παρεμβάσεις, από τη μία, και ένα κατ’ επίφαση κεντρώο προφίλ, από την άλλη. Ο ΣΥΡΙΖΑ, επίσης, εκπροσωπεί ό,τι πιο συντηρητικό σήμερα. Το αξιακό και το ιδεολογικό περιεχόμενο είναι εκείνο που εκλείπει και που θέτει τη διαχωριστική γραμμή ανάμεσα στην αξία της πολιτικής και στη σκοπιμότητα. Και αυτό θα αναδείξουμε, την ανάγκη για την οικοδόμηση μιας πραγματικής προοδευτικής παράταξης.

Τι σημαίνει συναισθηματικά για εσάς το ΠΑΣΟΚ;
Το ΠΑΣΟΚ είναι εδώ, δεν καταλαβαίνω γιατί τόσο άγχος για το ΠΑΣΟΚ. Σαν κάποιοι να έχουν ενοχές απέναντι στο ΠΑΣΟΚ. Για την ακρίβεια, απέναντι στις αρχές, στις αξίες και τα ιδανικά μας.
Έχω πει πολλές φορές, όλοι ΠΑΣΟΚ είμαστε. Η καρδιά η δική μου είναι πάντα ΠΑΣΟΚ, η ιστορία μου, η προσωπική, είναι ΠΑΣΟΚ. Οι αρχές και οι αξίες του είναι η βάση για την προοδευτική παράταξη. Όλα όσα συμβολίζει το ΠΑΣΟΚ και συνδέονται με την εποχή της ανατροπής του συντηρητισμού στην Ελλάδα αποτελούν ένα ανθρωποκεντρικό μήνυμα. Δεν μπορώ να μην αισθάνομαι συγκίνηση μπροστά σε έννοιες όπως η αλληλεγγύη και η δικαίωση. Επομένως, για μένα το ΠΑΣΟΚ είναι το παρελθόν, το παρόν, αλλά και το μέλλον. Γιατί, πρώτα από όλα, τα περιεχόμενα είναι αυτά που κάνουν τα σύμβολα και τους τίτλους, όχι το αντίθετο. Εκτός και αν κάποιος επιδιώκει πίσω από τα σύμβολα να κρύψει άλλες επιδιώξεις, ή, το χειρότερο, να τα χρησιμοποιεί ως σημαία ευκαιρίας.

Πώς αξιολογείτε την πορεία του κόμματος κατά τη διάρκεια της τελευταίας δεκαετίας; Πιστεύετε ότι δίκαια «τιμωρήθηκε»; Από τα δύο μεγάλα και ιστορικά κόμματα της Μεταπολίτευσης, τι ήταν αυτό που έκανε το ΠΑΣΟΚ να διαλυθεί σχεδόν, να διασπαστεί και να αποχωρήσουν τόσα στελέχη του, ενώ η Ν.Δ. κατάφερε, έστω και δύσκολα, να κρατήσει τη θέση της;
Γιατί πολύ απλά η Ν.Δ. αποφάσισε να παραπλανήσει τον ελληνικό λαό με το αφήγημα ότι «υπήρχε άλλος δρόμος» πέρα από το Μνημόνιο, όπου μας οδήγησε η κυβέρνηση Καραμανλή το 2009. Καταψηφίζοντας τη μόνη επιλογή διάσωσης της χώρας, η Ν.Δ. του κύριου Σαμαρά έβαλε το κόμμα πάνω από την πατρίδα, «ίδρυσε» το αντιμνημόνιο και, μαζί με τον ΣΥΡΙΖΑ, οχυρώθηκαν πίσω από το μεγαλύτερο  fake news της Μεταπολίτευσης: ότι το Μνημόνιο έφερε τη χρεοκοπία και όχι η χρεοκοπία το μνημόνιο. Ο ελληνικός λαός, πιεζόμενος από τα αναγκαία μέτρα λιτότητας  που έπρεπε να πάρουμε ως κυβέρνηση, πίστεψε αυτό το ψευδο-αφήγημα μέσα από τις Πλατείες της Αγανάκτησης. Μην ξεχνάτε ότι και η Ν.Δ. διασπάστηκε το 2012 με τη «μνημονιακή στροφή» του κυρίου Σαμαρά, που έδωσε στους ΑΝΕΛ του κυρίου Καμμένου 10,5% και στο κόμμα της κυρίας Μπακογιάννη περίπου 2,5% στις εκλογές του Μαΐου του 2012. Απλά στις δεύτερες εκλογές του Ιουνίου του 2012 επαναπάτρισε ένα κομμάτι ψηφοφόρων της με την προοπτική επανόδου στην εξουσία.

Τι έχετε να πείτε στους συντρόφους σας που έχουν μεταφερθεί στη Ν.Δ.; Και τι σε αυτούς που προσχωρήσαν στον ΣΥΡΙΖΑ;
Έχω να τους πω ότι ο καθένας κάνει τις δικές του επιλογές και πορεύεται με τον δικό του αξιακό κώδικα. Στο τέλος της ημέρας αυτό που μετρά είναι να έχει κάποιος τη συνείδησή του ήσυχη. Αλλά μου κάνει εντύπωση το εξής παράδοξο: Ν.Δ. και ΣΥΡΙΖΑ δαιμονοποίησαν την κυβέρνησή της περιόδου 2009-2011, αλλά έσπευσαν στη συνέχεια να ενσωματώσουν υπουργούς, βουλευτές και στελέχη εκείνης της κυβέρνησης. Είτε τελικά εκείνη η κυβέρνηση ήταν άκρως επιτυχημένη, είτε τελικά εκείνοι ήταν ακραία λαϊκιστές και συκοφάντες.

Αυτό που έχει σημασία είναι ο ελληνικός λαός να αποκτήσει και πάλι μια προοδευτική παράταξη

Ποιους περιλαμβάνει η «προοδευτική παράταξη»; Θεωρείτε μέλη της παράταξής σας τα πρόσωπα (ιστορικά ή νεότερα) που έχουν απομακρυνθεί, διαγραφεί, προσχωρήσει σε άλλα κόμματα; Θα τους καλέσετε να στρατευτούν μαζί σας;
Η προοδευτική παράταξη είναι ένα ιστορικο-πολιτικο-ιδεολογικό ρεύμα που για άλλους ξεκινά από τον Ελευθέριο Βενιζέλο, για άλλους από τον Νικόλαο Πλαστήρα. Είναι εκείνη η παράταξη που διαχρονικά έκανε τις μεγάλες επιλογές που άνοιγαν τους ορίζοντες της πατρίδας από μια Δεξιά που σε όλες της τις εκφάνσεις αυτό που την απασχολούσε ήταν ο έλεγχος του κράτους, υπηρετώντας το δόγμα «φτωχή πλην τίμια Ελλάς». Σε αυτό το ιστορικό ρεύμα ενσωματώθηκαν διαχρονικά προοδευτικές  υνάμεις που ζήτησαν εκδημοκρατισμό, κοινωνική δικαιοσύνη, εθνική συμφιλίωση. Αυτή την προοδευτική παράταξη θέλω και πάλι να ανασυστήσω, και προφανώς δεν περισσεύει κανείς. Αρκεί να μην έχει συκοφαντήσει την παράταξη και να μην την εγκατέλειψε για την άμεση απόλαυση προσωπικού οφέλους. Είναι κάτι που δεν ταιριάζει όχι μόνο σε μένα, αλλά ούτε και στην αξιακή παράδοση της παράταξής μας.

Θέλετε να γίνετε αρχηγός του ΚΙΝΑΛ ή του ΠΑΣΟΚ; Έχει σημασία το όνομα;
Κατεβαίνω για την παράταξη, όχι την προεδρία. Έχω πει πολλές φορές ότι εμπνέομαι από το όνομα και τα σύμβολα του ΠΑΣΟΚ και θα συζητήσουμε το ενδεχόμενο επιστροφής τους ανοιχτά, δημοκρατικά στο συνέδριο που θα ακολουθήσει την εκλογική μας διαδικασία. Αλλά τώρα δεν κάνουμε εσωκομματικό δημοψήφισμα για το πώς θα λεγόμαστε, αλλά για το ποιοι θα είμαστε. Δίνουμε τη μάχη των ιδεών για την ταυτότητά μας, τη σύγχρονη σοσιαλδημοκρατική ταυτότητα που απαιτεί μια εποχή μεταβάσεων και αβεβαιοτήτων. Αυτό που έχει σημασία είναι ο ελληνικός λαός να αποκτήσει και πάλι μια προοδευτική παράταξη η οποία θα συμβάλει αποτελεσματικά ώστε η μετάβαση στη νέα εποχή που θα προκύψει, ως αποτέλεσμα του τρόπου με τον οποίο θα  αντιμετωπίσουμε τις μεγάλες προκλήσεις  που έχουμε μπροστά μας, να γίνει δημοκρατικά, με δικαιοσύνη και με τη συμμετοχή όλων. Να μη μείνει κανείς στο περιθώριο.

Πώς πρέπει να είναι ένα μοντέρνο κεντροαριστερό κόμμα του 21ου αιώνα; Μπορείτε να μας πείτε με λίγα λόγια ποιο είναι. κατά τη γνώμη σας. το θεωρητικό υπόβαθρο της   σοσιαλδημοκρατικής ιδεολογίας που ανταποκρίνεται στις σημερινές συνθήκες;
Ένα μοντέρνο κεντροαριστερό κόμμα του 21ου αιώνα, καταρχάς, πρέπει να καθρεφτίζει σωστά την κοινωνική πραγματικότητα και να έχει μια καθαρά προοδευτική ταυτότητα. Δεν μπορεί ένα κόμμα να λέγεται προοδευτικό και να μην έχουν ισότιμη θέση και φωνή σε όλα τα επίπεδα οι γυναίκες. Δεν μπορεί ένα κόμμα να λέγεται προοδευτικό και να μην υπάρχει χώρος για τους μετανάστες, τις μειονότητες. Σήμερα με την άνοδο της Ακροδεξιάς σε όλη την Ευρώπη, δεν επιτρέπεται σε ένα προοδευτικό κόμμα να υπάρχουν σεξισμός, ρατσισμός, προκατάληψη απέναντι στα άτομα της LGBTQ κοινότητας και γενικότερα μη αποδοχή στο δικαίωμα του κάθε ατόμου να επιλέγει την/τις ταυτότητές του.
Ένα μοντέρνο κεντροαριστερό κόμμα οφείλει να είναι ανοιχτό, συμμετοχικό, πλουραλιστικό και να αξιοποιεί όχι μόνο τα μέλη αλλά και τους φίλους. Σήμερα πολλοί άνθρωποι δεν θέλουν να ενταχθούν πολιτικά με τον παραδοσιακό τρόπο. Ενδιαφέρονται και είναι πρόθυμοι να δραστηριοποιηθούν για συγκεκριμένα θέματα, έχουν γνώσεις, πολύτιμη εμπειρία. Όταν διετέλεσα πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ είχα δημιουργήσει πολλά δίκτυα, θεματικά αλλά και εθελοντών που μας επέτρεπαν να έχουμε μια ζωντανή σχέση με την κοινωνία. Οι εθελοντές Διαδικτύου τότε βοήθησαν να εξοικειωθεί το κόμμα με τις νέες τεχνολογίες. Σκεφτείτε σήμερα που η τεχνολογία αλλάζει ταχύτατα τον τρόπο ζωής μας αφήνοντας πολλούς ανθρώπους στο περιθώριο, όσο χρήσιμοι μπορεί να είναι.
Για να καταλήξω, γιατί θα μπορούσα να προσθέσω πολλά ακόμη παραδείγματα, ένα σύγχρονο σοσιαλδημοκρατικό κόμμα πρέπει ταυτόχρονα να μένει πιστό στις θεμελιώδεις προοδευτικές αξίες –δημοκρατία, ισότητα, αξιοκρατία, λογοδοσία, σεβασμός των δικαιωμάτων– και να είναι έτοιμο να αντιμετωπίσει με σοβαρές προτάσεις  και  πολιτικές τις νέες μεγάλες προκλήσεις με τις οποίες βρίσκεται αντιμέτωπος ο κόσμος. Κομβικής σημασίας είναι να έχει τη δική του διακριτή ταυτότητα και να μην εισάγει ιδέες και  πρακτικές άλλων κομμάτων. Να πρωτοπορεί και μέσα  στο  ευρωπαϊκό πλαίσιο με καινοτόμες πρωτοβουλίες, όπως η εκλογή αρχηγού από τη βάση που καθιέρωσα για το ΠΑΣΟΚ το 2004, ιδέα που αγκαλιάστηκε μετά από πολλά άλλα ευρωπαϊκά κόμματα. Αλλά, πάντα, προασπιζόμενοι την αυτονομία της πολιτικής και συνακόλουθα της παράταξής μας.

Κρίνετε απαραίτητη την ιδεολογική ανανέωση του χώρου σας; Ποιοι είναι οι σύμμαχοι και ποιοι οι αντίπαλοι;
Είναι ταυτοτικό στοιχείο της σοσιαλδημοκρατίας η ιδεολογική ανανέωση και επικαιροποίηση. Αυτή είναι η διαφορά μας με την παραδοσιακή και κομμουνιστική Αριστερά. Και είναι επίσης ταυτοτικό στοιχείο ο συνεχής και ευρύς διάλογος. Αυτός ήταν εξάλλου και ο στόχος της υποψηφιότητάς μου: να επαναϊδεολογικοποιήσουμε τη βάση μας ώστε να μιλήσουμε πάλι πολιτικά σε κάθε επίπεδο της κομματικής οργάνωσης. Υπόσχομαι  ότι αυτή η ιδεολογική ανανέωση δεν θα έρθει από τα πάνω, ως μία«αρχηγική εγκύκλιος», αλλά θα διαμορφωθεί συλλογικά μέσα από τα όργανα και τις διαδικασίες μας. Θέλω ένα κόμμα διαβουλευτικό, συμμετοχικό και ζωντανό και στην κατεύθυνση αυτή πιστεύω ότι θα βρούμε πολλούς συμμάχους και ελάχιστους αντιπάλους.

Νομίζετε ότι το μέλλον της σοσιαλδημοκρατίας του 21ου αιώνα θα είναι πιο αριστερό ή πιο δεξιό; Ή δεν έχουν νόημα πια αυτά τα πρόσημα; Ποια είναι σήμερα η ουσιαστική ιδεολογική σύγκρουση που μπορεί να πείσει την κοινωνία να συστρατευτεί;
Η ελληνική σοσιαλδημοκρατία, με την ευρωπαϊκή και τη διεθνή, έχει ορισμένες διαφορές, που υπαγορεύονται και από τις ιστορικές ιδιαιτερότητες της χώρας μας. Η Δεξιά στην Ελλάδα τι υπηρετούσε πάντα; Μία αίσθηση ότι η εξουσία τής ανήκει δικαιωματικά, ότι τη μοιράζει σε λίγους και ευνοούμενους, με ροπές στην αλαζονεία, τον αυταρχισμό και την περιφρόνηση του λαού, που τον ήθελε καθοδηγούμενο, πότε από την ίδια πότε από τον ξένο παράγοντα και το Στέμμα.
Η σοσιαλδημοκρατία στην Ελλάδα, αντιθέτως, συνέβαλε στην κοινωνική απελευθέρωση, στην εμπέδωση της λαϊκής κυριαρχίας και στην κοινωνική κινητικότητα των λαϊκών στρωμάτων, τα οποία μπορούσαν πλέον να συμμετέχουν στην πολιτική ζωή με όρους αναδιανομής του πλούτου και της εξουσίας. Κατά συνέπεια, η ελληνική σοσιαλδημοκρατία δεν μπορεί να έχει σχέση με τον συγκεντρωτισμό, τον αυταρχισμό, τον πελατειασμό. Με αυτά οφείλουμε να συγκρουστούμε, ειρηνικά πάντα, και να συμβάλουμε σε ένα νέο κύμα χειραφέτησης του πολίτη από κάθε μορφής εξάρτησης που τον κρατά καθηλωμένο και χειραγωγούμενο. Να ανοίξουμε την οικονομία και την κοινωνία μας, συγκροτώντας από τα κάτω ένα κοινωνικό ρεύμα αναμόρφωσης των θεσμών μας, δίνοντας φωνή σε όσους αισθάνονται αποκλεισμένοι, απογοητευμένοι. Να δώσουμε και πάλι το μήνυμα της αυτοπεποίθησης απέναντι στις δυνάμεις της συντήρησης, από όπου κι αν προέρχονται.
Γι’ αυτό η παράταξή μας πρέπει να καταστεί ισχυρή κυβερνητική δύναμη. Οραματική και μαζί ρεαλιστική. Γι’ αυτό και καλώ όλους τους δημοκράτες και προοδευτικούς πολίτες να πάρουν στα χέρια τους την παράταξη. Για να την ξανακάνουμε μεγάλη και δυνατή. 

---

Διαβάστε ακόμα:
Αφιέρωμα στην σοσιαλδημοκρατία - γράφουν οι: Κώστας Σημίτης, Ευάγγελος Βενιζέλος, Νίκος Αλιβιζάτος, Τάσος Γιαννίτσης, Απόστολος Δοξιάδης, Γιώργος Φλωρίδης, Νίκος Χριστοδουλάκης, Γιάννης Βούλγαρης, Bάσω Κιντή, Αλέκος Παπαδόπουλος, Παντελής Καψής.