Καθολικός εμβολιασμός κατά της Covid-19 και εισοδηματικά στρώματα: Ποιοι το στηρίζουν και ποιοι είναι πιο σκεπτικοί και αρνητικοί; Τι δείχνουν οι έρευνες;
Είναι η Οικονομία, ανόητε (The economy, stupid), είχε πει ο James Carville, σύμβουλος του Bill Clinton, για να εξηγήσει τη στάση του κοινού και τη μεγάλη νίκη επί του George Bush, στις προεδρικές εκλογές του 1992.
Παρατηρούμε σήμερα σε όλες τις έρευνές κοινής γνώμης που μελετούν την στάση του κοινού απέναντι στον εμβολιασμό να αναδεικνύεται μια σημαντική διαφορά ανάλογα με την εισοδηματική τάξη στην οποία εντάσσονται οι ερωτώμενοι. Βλέπουμε έτσι τα ανώτερα εισοδηματικά στρώματα να στηρίζουν με σαφώς μεγαλύτερη θέρμη τον καθολικό εμβολιασμό απέναντι στην Covid-19, ενώ αντίθετα οι λιγότερο προνομιούχοι, είναι φανερά πιο σκεπτικοί και αρνητικοί απέναντι στο εμβόλιο (qed, Διανέοσις, Νοέμβριος 2021).
Μέσα από αυτήν την παρατήρηση γεννιέται ένα εύλογο ερώτημα, γιατί εκείνοι που βρίσκονται στις ανεπτυγμένες οικονομίες και παράλληλα είναι λιγότερο προνομιούχοι οικονομικά, εκείνοι για τους οποίους η δωρεάν χορήγηση του εμβολίου θα έπρεπε να συνοδεύεται από ευγνωμοσύνη και ανακούφιση, στρέφουν αντίθετα ενοχλημένοι την πλάτη τους σε αυτό; Όμως το να μην κατανοεί κανείς γιατί συμβαίνει αυτό, είναι σαν να μην αντιλαμβάνεται τι έχει αλλάξει στον κόσμο μας τις τελευταίες δεκαετίες.
Έχοντες και Μη
Κατ' αρχάς είναι σημαντικό να κατανοήσουμε ποια είναι η ειδοποιός διαφορά ανάμεσα στα δύο αυτά θεωρητικά σχήματα, τα «ανώτερα του μέσου όρου κοινωνικοοικονομικά στρώματα» και τα «κατώτερα», όπως αναφέρονται στις διάφορες έρευνες. Σημαίνει ουσιαστικά ότι πέρα από το να έχει κάποιος περισσότερο πλούτο από τον μέσο όρο, έχει και περισσότερη πρόσβαση σε μόρφωση, περισσότερη ισχύ, βρίσκεται ψηλότερα στην όποια κοινωνική ιεραρχία, έχει και νοιώθει να έχει περισσότερο έλεγχο πάνω στη ζωή του και στα πράγματα. Νοιώθει συνήθως μεγαλύτερη σιγουριά για το αύριο, για την ασφάλεια και την υγεία του ίδιου και των αγαπημένων του.
Αντίθετα, εκείνοι που έχουν λιγότερα, νοιώθουν λιγότερο ασφαλείς, φοβούνται περισσότερο για την μέλλον τους και το μέλλον των δικών τους, αισθάνονται να χάνουν τον έλεγχο της ίδιας τους της ζωής και συχνά βιώνουν σε μεγάλο βαθμό απόρριψη και κοινωνική περιθωριοποίηση.
Η Ραγδαία Ενίσχυση της Κοινωνικής Ανισότητας
Τις τελευταίες δεκαετίες γινόμαστε μάρτυρες μιας ραγδαίας ενίσχυσης αυτών των ανισοτήτων, ακόμη και μεταξύ των πολιτών των πιο ανεπτυγμένων οικονομικά κρατών της γης. Ζούμε για την ακρίβεια στην εποχή της μεγαλύτερης καταγεγραμμένης ιστορικά ανισότητας, καθώς το πλουσιότερο 1% κατέχει το 43% του παγκόσμιου πλούτου, ενώ 26 μόνο άτομα κατέχουν όσα το φτωχότερο 50% του πληθυσμού της γης (Credit Suisse 2020).
Είναι σημαντικό δε, ότι η πανδημία καταλήγει να αυξήσει ακόμη περισσότερο τις ανισότητες, καθώς βλέπουμε ότι το παγκόσμιο εισόδημα των εργαζομένων συρρικνώθηκε το πρώτο δεκάμηνο κατά 3,7 τρισεκατομμύρια δολάρια, ενώ στο ίδιο διάστημα το εισόδημα των, (2.775 άτομα στο σύνολο), δισεκατομμυριούχων του πλανήτη αυξήθηκε κατά 3,9 τρισ. (International Labor Organization, Oxfam, 2020).
Κουλτούρα Ισότητας και Βιωσιμότητας σε έναν Μη Βιώσιμο Κόσμο Αυξανόμενης Ανισότητας
Καθώς οι ανισότητες αυξάνονται, παρατηρούμε ως ειρωνική αντίφαση την παράλληλη ενίσχυση διεθνώς μιας μαζικής κουλτούρας ισότητας και βιώσιμης ανάπτυξης. Μιας κουλτούρας που μάλιστα μοιάζει να προβάλλεται ανεπιφύλακτα και πρωτίστως από τους ίδιους μεγάλους οργανισμούς που φαίνεται να έχουν οδηγήσει την παγκόσμια οικονομία σε αυτήν την μορφή ανάπτυξης.
Βλέπουμε έτσι έναν κόσμο όπου ενισχύεται διαρκώς η ανισότητα, να κόπτεται υπέρ της παγκόσμιας ισότητας, (equality / diversity / inclusion), μια εποχή όπου ενώ η βιώσιμη ανάπτυξη, (sustainability / ESG), καθίσταται κοινό δόγμα των εταιρειών και των κυβερνήσεων, παράλληλα οι προβλέψεις των ειδικών μιλούν για διαρκή μεγέθυνση της χρήσης των υδρογονανθράκων, κινούμενη κάθε χρόνο σε υψηλότερα επίπεδα από ποτέ.
Αυτό το μοντέλο δεν μπορεί να οδηγεί σε ένα βιώσιμο αύριο. Δεν είναι τυχαίο άλλωστε ότι οι πιο ισχυροί οικονομικά, που εν πολλοίς έχουν συνδιαμορφώσει τον σημερινό κόσμο με την δράση τους, αρχίζουν να αναζητούν τρόπους για ατομική «έξοδο» από αυτόν, διερευνώντας το διάστημα, ανατρέχοντας σε περίκλειστους κόσμους ευεξίας και δημιουργώντας τεχνητές «μετά»-πραγματικότητες.
Και ενώ οι προνομιούχοι φαίνεται να έχουν την πολυτέλεια να εξετάζουν λύσεις με χαρακτήρα plan-b, οι εξαθλιωμένοι αυτού του κόσμου φαίνεται να καταλήγουν στην άρνηση. Άρνηση να αποδεχτούν την έννοια του «κοινού συμφέροντος», άρνηση να αποδεχθούν πλέον τους κοινούς κανόνες και συμπεριφορές μιας κοινωνίας που μοιάζει όλο και περισσότερο να αδιαφορεί για αυτούς. Άρνηση να αποδεχθούν «κοινές αλήθειες» και στόχους, καθώς αισθάνονται ότι δεν τους αφορούν πια.
Αντισυστημικός Ετεροπροσδιορισμός
H άρνηση αυτή οδηγεί στην ανάπτυξη του αντισυστημικού λόγου και μιας σειράς αποδομητικών στάσεων και συμπεριφορών. Οι τάσεις αυτές εκφράζονται από λαϊκίστικες πολιτικές προτάσεις και ανατροφοδοτούνται από τα social media και είναι αυτές που διαδραμάτισαν καθοριστικό ρόλο στην άνοδο του Ντόναλτ Τραμπ στην εξουσία και στο Brexit, ενώ σήμερα έρχονται να συμβάλλουν καθοριστικά στην ανάπτυξη του αντιεμβολιαστικού «κινήματος» διεθνώς.
Γίνεται ορατό ότι εκείνοι που αισθάνονται περισσότερο απειλούμενοι και νιώθουν να βρίσκονται στις παρυφές του κοινωνικού συστήματος, μοιάζει να αντιλαμβάνονται το Εμβόλιο ως μια πρόταση της ηγεμονικής τάξης για την επίλυση ενός μεγαλύτερου προβλήματος που έχει η ίδια προκαλέσει.
Με δεδομένο μάλιστα ότι οι ανισότητες θα συνεχίσουν να ενισχύονται, είναι πιθανό ότι η κοινωνική εμπιστοσύνη προς τα παραδοσιακά πολιτικά σχήματα θα κλονίζεται όλο και περισσότερο. Μέσα σε αυτό το περιβάλλον που διαμορφώνεται, είναι λογικό να περιμένουμε ότι μια αυξανόμενη μερίδα της κοινής γνώμης θα ετεροπροσδιορίζεται όλο και περισσότερο απέναντι στις «ηγεμονικές αλήθειες», ενώ παράλληλα, οι «αντισυστημικές» προσεγγίσεις και συμπεριφορές θα ενισχύονται και θα διαχέονται προς όλες τις κατευθύνσεις της κοινωνικής οργάνωσης και δράσης.
17°
