Όχι, συγνώμη, μερικά γνωμικά δεν ισχύουν. Για μένα υπάρχουν ψήφοι που βρωμάνε.
Γιατί και πως ανέβηκαν η επιρροή και στη συνέχεια τα ποσοστά των νεοναζί είναι μια σοβαρή συζήτηση στην οποία δεν χωρούν απλουστεύσεις κι επιδερμικές ερμηνείες. Πριν τον πρώτο γύρο των αυτοδιοικητικών εκλογών παρακολουθήσαμε υποψήφιους του δημοκρατικού τόξου να πειραματίζονται τυχοδιωκτικά με την επικίνδυνη τακτική της αφομοίωσης του φασίστα - ουσιαστικά της ψήφου του - μέσω της διάχυσης της πολιτικής τους ατζέντας στα θολά νερά της γνώριμης σ'αυτόν ρητορικής. Τα αποτελέσματα τα είδαμε την προηγούμενη Κυριακή. Όταν προπαγανδίζεις την κατανάλωση πρωτεϊνών, θα ανέβουν οι πωλήσεις στο κρέας κι όχι στη σόγια. Οι φασίστες χάρηκαν ακούγοντας αυτά που κουβαλούσαν στο κεφάλι και ψήφισαν το κόμμα τους, την Χρυσή Αυγή κι όχι τις μέτριες χλιαρές απομιμήσεις.
Αλλά τώρα, που με τον δεύτερο γύρο των αυτοδιοικητικών εκλογών κάποιοι κοιτάνε από πιο κοντά τη ταμπακιέρα της κάλπης, βγήκε πάλι στο δημόσιο διάλογο η άλλη επικίνδυνη θεωρία ότι οι ψηφοφόροι των νεοναζί είναι παραπλανημένοι αγανακτισμένοι αντιμνημονιακοί κι όχι συνειδητοποιημένοι φασίστες, παρά τις δολοφονίες και τόσα χρόνια ανοικτής πια πληροφόρησης.
Ο φασίστας δεν αλλάζει σε μια βδομάδα. Εντάξει δεν άλλαξε όταν φύγανε τα καθάρματα για την Σρεμπρένιτσα κι όταν γύρισαν περήφανοι για τα γυναικόπαιδα που έσφαξαν. Δεν τα άκουσε, δεν έμαθε ποτέ, να το δεχτώ, αν και δεν θέλω. Δεν άλλαξε όταν άκουγε τον Παναγιώταρο να αφρίζει. Δεν άλλαξε όταν τους είδε να κάνουν βόλτες με μαχαίρια και να σφάζουν όποιον δεν είχε σωστή απόχρωση δέρματος. Όταν έφαγαν τον Λουκμάν. Όταν ούρλιαζαν για ξιφολόγχες που θα στομώνουν και θα ακονίζονται στα πεζοδρόμια στις κεντρικές τους συγκεντρώσεις. Όταν δολοφόνησαν τον Παύλο Φύσσα. Όταν, όταν... Εγώ φταίω που νομίζω ότι τα πράγματα είναι απλά σε αυτή την πτυχή του προβλήματος, την μόνη ίσως που μου φαίνεται ξεκάθαρη; Ότι σε μια βδομάδα, αν συγκυριακά ο χρυσαυγίτης ψηφίσει κάτι άλλο, δεν αλλάζει ο τρόπος που σκέφτεται;
«Και λοιπόν;» θα ρωτούσε κάποιος καλοπροαίρετα. «Εντάξει, δεν αλλάζει το πρόβλημα σε μια βδομάδα. Ακόμη κι αν ψηφίσουν κάτι άλλο, εντός δημοκρατικού τόξου, έστω συγκυριακά, δεν είναι θετικό; Λίγο θετικό, πρόσκαιρα θετικό, αλλά θετικό;» Πέρα από το προφανές, ότι συζητάμε αν θα ψηφίσουν κάτι άλλο μόνο γιατί το σύστημα του δεύτερου γύρου απέκλεισε την κανονική, μαύρη επιλογή τους, δεν τρομάζει ο κάθε δημοκράτης υποψήφιος με τη σκέψη ότι κάποιος διατηρώντας τις αποσκευές και την αιματηρή αφήγηση του χρυσαυγίτη θα επιλέξει να του δώσει την ψήφο του; Δεν τον τρομάζει που κάποιος με τέτοιες αποσκευές τον θεωρεί σύμμαχό του και εκφραστή του– έστω και στον δεύτερο γύρο; Δεν τρομάζει που οι ψήφοι αυτοί που θα έρθουν από τέτοιους ψηφοφόρους θα είναι πιθανή αιτία να διεκδικήσει στη συνέχεια η μήτρα τους Χρυσή Αυγή μερίδιο από το κέρδος; Ότι ξαφνικά μετατρέπουν ένα φασιστικό, εγκληματικό κόμμα σε «ρυθμιστικό παράγοντα» και τους οπαδούς του σε «χρήσιμα κουκιά»;
Και, τελικά, που λύνει αυτή η επιλογή το πρόβλημα των νεοναζί και την τρομακτική - και σοκαριστική για τους περισσότερους, που κοιμήθηκαν στην Ελλάδα των Καγιέν και ξύπνησαν στην Ελλάδα του Κασιδιάρη - αντανάκλαση του τρόπου σκέψης τους στη κοινωνία; Μήπως τελικά την ενισχύει; Άλλωστε όταν ξαναστήθηκαν τέτοια συγκυριακά και αντιφατικά συσωματώματα για ad hoc και νεφελώδεις σκοπούς, γέννησαν τέρατα. Δεν ξέρω αν ήταν μια από τις βασικές αιτίες της μεγέθυνσης του προβλήματος όπως κάποιοι προτείνουν (είπαμε ότι δεν χωρούν απλουστεύσεις, επιδερμικές και χωρίς ιστορικό βάθος ερμηνείες) αλλά δεν υπάρχει κανείς φαντάζομαι που δεν αποδέχεται πια ότι η συνύπαρξη στην ίδια πλατεία των αντιμνημονιακών αγανακτισμένων, έστω χωρισμένων σε πάνω και κάτω, ήταν λάθος. Ότι βοήθησε στην απενοχοποίηση και τελικά επέβαλε την παρουσία των νεοναζί στον δημόσιο χώρο. Μέσα από την αγανάκτηση νομιμοποιήθηκε η ρητορική της κρεμάλας, των απειλών, της αυτοδικίας, της βίας. Τελικά η αμφισβήτηση της δημοκρατίας. Βασική αρχή αλλά και εργαλείο του φασισμού.
Μετά τις εμπειρίες του προηγούμενου αιώνα, θα έπρεπε να έχουμε μάθει και να συμφωνούμε τουλάχιστον στα αυτονόητα: Απαρέγκλιτος στόχος όποιου πιστεύει στην αυταξία της δημοκρατίας είναι η ενότητα μέσων και σκοπών. Οτιδήποτε άλλο το έχουμε πληρώσει λίγο ή περισσότερο ακριβά.
17°
