Απο εκείνο το βράδυ της Τετάρτης, δεν ξέρω γιατί, γυρνάω συνέχεια μπροστά από μια καμένη είσοδο, Σταδίου 23. Κοιτάζω τα συντρίμμια σιωπηλός, ακούω σκόρπιες φράσεις, φεύγω και περνάω πάλι, νιώθω ότι εδώ πρέπει να σταματήσουμε, εδώ είναι το σημαντικό, πριν απ'όλα και από την κρίση και τα μέτρα και τα Διεθνή Ταμεία και την ύφεση, αυτό είναι που πρέπει να πούμε, αυτό να ξεκαθαρίσουμε, αυτή τη διαχωριστική γραμμή να βάλουμε, αυτό το μέλλον να αποκλείσουμε. Αν πριν απ'όλα δεν ξαναγίνουμε κοινωνία, ολόκληρη, τίποτα δεν θα καταφέρουμε πουθενά.
Λένε ότι περισσότερο και από μία κρίση, πιο αποκαλυπτική είναι η διαχείριση της κρίσης. Λες ότι μπροστά σε ένα τόσο συγκλονιστικό γεγονός, μπροστά στο θάνατο, μπροστά σε 3 πολιτικές δολοφονίες, η κοινωνία θα παγώσει, θα σταματήσει μία στιγμή να κάνει ότι κάνει, θα σκεφτεί, για μία φορά θα σκεφτεί τι κάνει λάθος, πώς φτάσαμε ως εδώ. Όμως, business as usual, οι δουλειές συνεχίζονται, οι 3 νέοι δεν προσφέρονται για καπηλεία από κανέναν, κανεις δεν θα τους ονομάσει «Καραϊσκάκη», δεν μπορεί να εξαργυρώσει το θάνατο σε κομματικά οφέλη. Ήταν 3 κανονικοί άνθρωποι, απ'αυτούς που αφήνουν τα χωριά και τα νησιά τους και σπουδάζυν και πάνε έξω και σπουδάζουν κι άλλο και γυρνάνε και δουλεύουν, στον κόσμο που ζεις απ'τη δουλειά σου, χωρίς επιδοτήσεις, χωρίς πελατειακές προσλήψεις, χωρίς αργομισθίες, χωρίς εθελούσιες εξόδους. Ας ξεχαστούν καλύτερα γρήγορα.
Στη Βουλή, άνθρωποι κατώτεροι των περιστάσεων, ενδιαφέρονται μόνο να πετάξουν το μπαλάκι, δεν φταίμε εμείς είμαστε αλλού, δεν είμαστε εμείς ήταν προβοκάτορες μεταμφιεσμένοι σαν κι εμάς, ήταν οι άλλοι. Βεβαίως «καταδικάζουμε την τυφλή βία». Δεν θέλουν να δουν, δεν μπορούν να δουν, ότι δε χρειάζεται πια κανένας να κρατάει τις σημαίες και να παριστάνει κάποιον άλλον, η σύγκλιση δε χρειάζεται να γίνει στα μπλοκ των διαδηλωτών, είναι πια ιδεολογική, «να καεί η Βουλή, θάνατος στους κλέφτες, φταίνε οι τραπεζίτες, οι ξένοι εκδικούνται την Ελλάδα, Πόλεμος», είναι πάντα φασιστική ρητορική, ποτέ προοδευτική.
Τα Μέσα Ενημέρωσης είχαν ήδη καινούργια επικαιρότητα, ψηφοφορίες, αντάρτες, διαγραφές, οι ειδήσεις τρέχουν, η ζωή συνεχίζεται. Όχι για όλους. Συνεχίζεται χωρίς να κοντοστέκεται, χωρίς να συλλογίζεται τι λέει, τι κάνει.
Ανώνυμα, ψευδεπίγραφα μέιλ «εργαζόμενης στη Μαρφίν» διακινούνται μαζικά στο Διαδίκτυο για να μετατρέψουν τη δλοφονία σε δυστύχημα. Δίκην πολεοδομίας αναζητούν ενόχους στους υπεύθυνους του υποκαταστήματος, έξοδο κινδύνου είχε; Ασκήσεις πυρόσβεσης έκαναν οι υπάλληλοι; Γιατί αν δεν έκαναν...Μία πολιτική οργάνωση αποφαίνεται «ένοχος είναι η κυβέρνηση, η αστυνομία και η εργοδοσία». Και η κακούργα η κοινωνία και ο άδικος ντουνιάς, όλοι εκτός από το δράστη. Ένα μέσο ενημέρωσης βλέπει «τους πρώτους νεκρούς του ΔΝΤ», Οι συνδικαλιστικές και κομματικές ηγεσίες ανησυχούν, «να μη μας διαφεύγει, να μην αμαυρωθεί το κύριο, η μεγαλειώδης διαδήλωση των εργαζομένων». Αποδίδουν κι αυτοί ευθύνες, «αφού γνώριζαν ότι οι τράπεζες είναι στόχος των ανθρώπων που δεν έχουν σχέση με τους διαδηλωτές γιατί δεν την έκλειναν;».
Πόσο εύκολα, σχεδόν αυτόματα, υιοθετούνται όλα όσα υποτίθεται ότι έχουμε απορρίψει. Παράπλευρες απώλειες της διαδρομής, δυστυχήματα στη μεγαλειώδη πορεία, Και αυτοί τι ήθελαν και δούλευαν τέτοια μέρα; Και ο 16χρονος πρόπερσι τι γύρευε στα Εξάρχεια, μήπως ήταν αναρχικός; Ο Μπους και ο Κούγιας είναι παντού. Ο φανατισμός δεν έχει πρόσημο, η βία δεν είναι ποτέ «δικιά μας» ή των εχθρών. Η βία είναι πάντα εχθρός, παράγει μία κοινωνία θυμάτων. Η στρατιωτικοποίηση της κοινωνίας εκφοβίζει, απομονώνει τους πολίτες, καταστρέφει την κοινωνική αλληλεγγύη, αφήνει χώρο μόνο σε όσους παίζουν το παιχνίδι της βίας, οι άλλοι είναι παράπλευρες απώλειες. Το παιχνίδι το παίζουν μόνο οι εξουσιαστές, ποτέ οι πολίτες.
Είναι φανερό ότι το τέλος της μεταπολίτευσης δε θα γίνει ανωδυνα. Το πολιτικό, οικονομικό και κοινωνικό μας σύστημα δεν μπορεί να μεταρρυθμιστεί από μόνο του, τυφλό, ανίκανο, γαντζωμένο στα προνόμιά, του οδηγείται στη χρεοκοπία. Αν δεν αντιδράσει οι μέρες που θα' ρθουν θα' ναι τόσο μαύρες που τα τωρινά οικονομικά μέτρα θα μας φαίνονται παράδεισος. Η κοινωνία μας έχει πολλές διαφορές. Πολιτικές διαφορές. Πολλές επιλογές. Πολιτικές επιλογές. Αν κάτι καταλέβαμε από τον προηγούμενο αιώνα είναι ότι οι άνθρωποι σκέφτονται, κάνουν λάθη, αλλάζουν απόψεις, η κοινωνία αλλάζει απόψεις, προχωρά. Αλλά μόνο όταν είναι κοινωνία. Ολόκληρη. Αλλιώς είναι μία κοινωνία άρρωστη που σκοτώνει τα παιδιά της και αυτοκτονεί. Το τέλος εποχής δεν είναι υποχρεωτικό να γραφτεί με αίμα. Μόνο αν το αφήσουμε, αν κλείσουμε τα μάτια, αν δεν τραβήξουμε μία διαχωριστική γραμμή από το θάνατο, απ'το φανατισμό και τη δημαγωγία, απ'τη ζούγκλα. Τίποτε άλλο δεν μπορούμε να κάνουμε αν δεν κάνουμε πρώτα αυτό. Οι άνθρωποι, ό,τι κι αν λένε, ό,τι κι αν κάνουν, είναι πριν απ΄όλα, πριν από τις ταυτότητες, οι άνθρωποί μας, οι συμπολίτες μας, γυμνές ζωές ανυπεράσπιστες. Εμείς πρέπει να τους υπερασπίσουμε. Μην αφήσουμε κανέναν να τους θεωρήσει παράπλευρες απώλειες, δυστύχημα στη «μεγαλειώδη πορεία».
Πέμπτη πρωί, Σταδίου, έξω από τον σπασμένο Ιανό, πηγαδάκια, φωνές, όλα τα επιχειρήματα που ακούστηκαν αυτές τις μέρες. Ώσπου κάποιος λέει, ξεστομίζει το αδιανόητο, αυτό που πρέπει να μην ακούγεται, να είναι έξω από τα σύνορα της κοινωνίας μας. Ναι, αλλά κι αυτοί γιατί δούλευαν; Τι ήθελαν στην τράπεζα; Το παιδί απέναντι παγώνει μονομιάς, τα μάτια του σκοτεινιάζουν, φίλε, του λέει, φτάνει ως εδώ, εγώ πρέπει να φύγω τώρα, έχω ένα μεροκάματο να κάνω. Να θυμάσαι όμως μόνο ένα πράγμα: Ο λαΪκισμός σκοτώνει.
Δεν υπάρχει χειρότερη κατάντια από την ανοικτή «διαπαιδαγώγηση» της κοινωνίας στην παρανομία και στον χρηματισμό. Η κυβέρνηση έχει ευθύνη και πρέπει να την αναλάβει
14°
